Η είσοδος στην «Α’ εργολαβία» του Ολυμπιακού Χωριού βρίσκεται στην οδό Ιβίσκου, απέναντι από μια αυτοσχέδια καντίνα. Γύρω της είναι συγκεντρωμένοι απεργοί και αστυνομικοί του Τμήματος Μενιδίου. Στο βάθος μια πινακίδα αναφέρει «Κατασκευή Ολυμπιακού Χωριού και μεταολυμπιακή κατασκευή του. 555 κατοικίες και έργα υποδομής». Ηταν τέσσερις και μισή το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας όταν στη «Βήτα» (σ.σ.: δεύτερη εργολαβία), όπως την αποκαλούν εδώ οι εργάτες, ο 43χρονος Βαγκέλ Ιμέρι συνεθλίβη ανάμεσα σε ένα φορτηγό αυτοκίνητο και ένα μηχάνημα μείξης του σοβά. «Σαν χαρτί τον τσαλάκωσε το μηχάνημα με αποτέλεσμα να του πεταχτούν έξω τα σπλάχνα» λέει ο Φαΐμ Μ., συνάδελφος του Ιμέρι και συμπατριώτης του. Ο οδηγός του φορτηγού συνελήφθη, αλλά οι υπεύθυνοι της εταιρείας Εντεχνος εξαφανίστηκαν για να γλιτώσουν το αυτόφωρο.


Η μεγάλη πλειονότητα των εργατών στις τέσσερις εργολαβίες του Ολυμπιακού Χωριού είναι Αλβανοί, αλλά υπάρχουν και Πακιστανοί, Ρουμάνοι και… Ελληνες. Ο Ιμέρι ήταν ο πέμπτος νεκρός από εργατικό δυστύχημα σε ολυμπιακό εργοτάξιο σε διάστημα έξι μηνών:


* Στις 15 Δεκεμβρίου 2001 σκοτώθηκε ένας 62χρονος έλληνας συνταξιούχος στην Α’ εργολαβία.


* Στις 22 Φεβρουαρίου 2002 σκοτώθηκε ένας εργάτης στο παλιό εργοστάσιο της Ανατόλια στη Νέα Ιωνία που θα στεγάσει ένα μέρος των δραστηριοτήτων της Οργανωτικής Επιτροπής. Ηταν και αυτός Αλβανός.


* Στις 13 Μαρτίου βρήκε τον θάνατο ένας αλβανός εργάτης στη Β’ εργολαβία του Ολυμπιακού Χωριού.


* Στις 30 Απριλίου σκοτώθηκε στο εργοτάξιο του ιππόδρομου στο Μαρκόπουλο ένας ακόμη εργάτης.


Συνολικά σε δημόσια έργα και οικοδομές έχουν βρει τον θάνατο 15 οικοδόμοι από την αρχή του 2002 αλλά το εργοτάξιο του Ολυμπιακού Χωριού αποτελεί εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση. Οι μεγάλες εργοληπτικές εταιρείες που έχουν αναλάβει την αποπεράτωση του έργου το έχουν διασπάσει σε πολλές μικρότερες εργολαβίες. Πολλοί από τους εργάτες εδώ δουλεύουν 11 ώρες την ημέρα, γεγονός που εξυπηρετεί απολύτως τις εταιρείες. Οι τέσσερις εργολαβίες έχουν χωριστεί σε εννέα φάσεις, μία ημέρα οικονομία στην πρώτη φάση αποφέρει για την κάθε εταιρεία 5 εκατ. δρχ. πριμ. Στην έβδομη και στην όγδοη φάση το πριμ αυτό θα φθάσει τα 10 εκατ. δρχ. την ημέρα.


«Πήγαμε στους εργοδότες» λέει ο κ. Δημήτρης Βανδώρος από το συνδικάτο οικοδόμων «και τους είπαμε να φτιάξουν μια δεύτερη βάρδια αν θέλουν να δουλεύει το εργοτάξιο όλη μέρα. Ισχυρίζονται ότι δεν έχουν τεχνίτες για να επανδρώσουν αυτή τη δεύτερη βάρδια. Ετσι, ώσπου να τους βρουν, εκμεταλλεύονται ασύστολα όσους έχουν. Η εισφοροδιαφυγή οργιάζει. Βάζουν κόσμο να δουλέψει Σάββατο χωρίς να έχουν άδεια από την Επιθεώρηση Εργασίας παρουσιάζοντας εικονικές λίστες ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν πάρει το ρεπό τους προηγούμενες ημέρες της εβδομάδας». Οι κατασκευαστές αρνούνται τις κατηγορίες του συνδικάτου ότι παρουσιάζουν εικονικές λίστες κατά τους ελέγχους και επικαλούνται την έλλειψη εργατικών χεριών. Πολύ σύντομα, λένε στο «Βήμα», θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για την εισαγωγή εργατικών χεριών από τη Βουλγαρία. Ορισμένοι από τους κατασκευαστές παραδέχθηκαν πως παρανομούν σε ό,τι αφορά την απασχόληση των εργαζομένων τα Σαββατοκύριακα, παραβιάζοντας την πενθήμερη εβδομάδα και αποφεύγοντας να καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές για το Σάββατο και την Κυριακή. Επικαλέστηκαν ωστόσο την αδυναμία του ΙΚΑ να δώσει εγκαίρως τις σχετικές άδειες. «Ασφαλίζουν για 22 ημέρες» επιμένει ο κ. Βανδώρος «και ο κόσμος δουλεύει 30». Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο Χωριό κ. Γιώργος Φιλιούσης επισημαίνει ότι τουλάχιστον σε μία περίπτωση οι εργαζόμενοι σταμάτησαν να εργάζονται στη Β’ εργολαβία όταν ανακάλυψαν ότι είχαν καταβληθεί λιγότερα χρήματα για ένσημα απ’ όσα δικαιούνταν με βάση τον αριθμό των ημερομισθίων.


«Κάθε φορά που διαμαρτυρόμαστε για τα ένσημα και μπλοκάρουμε τις εισόδους στα φορτηγά των εργολάβων, έρχεται η Αστυνομία για να ελέγξει τα χαρτιά μας αν είμαστε νόμιμοι» λέει ο Φαΐμ Μ. και δείχνει προς την πλευρά των αστυνομικών από το Τμήμα Μενιδίου. «Αυτούς τους ενδιαφέρει να τελειώσουν οι εργολάβοι μία ώρα νωρίτερα και ας παραβιαστούν όλοι οι άλλοι νόμοι αυτής της κοινωνίας» λέει ο Αλβανός από το Μπεράτι. Υπάλληλοι της Επιθεώρησης Εργασίας στην Ανοιξη, όπου υπάγεται το έργο, επιβεβαίωσαν ότι σε αρκετές περιπτώσεις αντιμετωπίστηκαν εχθρικά από το προσωπικό της ιδιωτικής εταιρείας σεκιούριτι που φυλάει τον χώρο του εργοταξίου και σε μία περίπτωση δεν τους επετράπη η είσοδος. «Ο μόνος νόμος που ισχύει εκεί μέσα είναι να τελειώσει το έργο».


 ΑΝΕΙΔΙΚΕΥΤΟΙ Η φτώχεια… υπερωρίες κατεργάζεται


Οι άνθρωποι του συνδικάτου οικοδόμων παραδέχονται ότι πολλοί από τους ανθρώπους που ενεπλάκησαν σε ατυχήματα – οι μικροτραυματισμοί φθάνουν τις εκατοντάδες από την αρχή της χρονιάς – δεν είχαν την παραμικρή ειδίκευση είτε στον χειρισμό μηχανημάτων είτε στο να οδηγήσουν φορτηγό. Μέσα στο εργοτάξιο «ουδείς ελέγχει για πτυχία» λέει ο κ. Φιλιούσης, αναγνωρίζοντας έστω και έμμεσα ότι και οι εργάτες έχουν ένα ποσοστό ευθύνης για τα ατυχήματα. «Ιδιαίτερα οι ξένοι θέλουν να κάνουν συχνά τρεις και τέσσερις ώρες την ημέρα υπερωρίες» λέει ο υπεργολάβος Γιώργος Λ. που απασχολεί επτά εργάτες. «Πώς είναι δυνατόν να αντέξεις με 11 ώρες δουλειά την ημέρα; Από την άλλη πλευρά, κάπως πρέπει να ζήσουν και αυτοί…».


Το γεγονός ότι πολλοί εργάτες είναι ξένοι διευκολύνει την εντατικοποίηση της δουλειάς και από τους Ελληνες που βρίσκονται στη μειοψηφία στο έργο, αλλά γεγονός είναι ότι η αμοιβή των ξένων χάρη στις συνεχείς αντιδράσεις τους σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά τα 50 ευρώ την ημέρα – «μπορεί να φθάσει και τα 52» λέει ο Γιώργος Α.


Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπως εκείνη του υπεργολάβου που είχε αναλάβει να «καθαρίσει» τις οικοδομές από τα υπολείμματα μπετόν μετά το τέλος της πρώτης φάσης και άφησε εντελώς ανασφάλιστους μερικές δεκάδες Πακιστανούς.


Η πραγματικότητα αυτή έχει οπλίσει με έντονο θυμό ξένους εργάτες όπως ο Φαΐμ Μ. Ενώ ο αστυνόμος από το Μενίδι χαμογελάει στους απεργούς και τους διαβεβαιώνει ότι «θέλει το καλό τους» προσπαθεί να διευκολύνει τους οδηγούς των εργολάβων να μπουν στο εργοτάξιο στο όνομα της ελευθερίας της εργασίας. Ελληνες και ξένοι απεργοί διαβεβαιώνουν τους οδηγούς χωρίς να χρησιμοποιούν ιδιαίτερα υψηλούς τόνους ότι «για το καλό τους θα πρέπει να φύγουν γιατί εδώ σκοτώθηκε προχθές ένας άνθρωπος». Και αυτοί γυρίζουν τα αυτοκίνητα σιωπηλά και φεύγουν. Ευτυχώς στο Μενίδι δεν ισχύει η «ολυμπιακή εκεχειρία»…