Αγγίζουν τα 100 εκατ. ευρώ τα δωράκια της Νοvartis

Σκοτεινές πτυχές και βάθος μεγαλύτερο από αυτό που περιγράφεται στον δημόσιο διάλογο έχει η υπόθεση Novartis. Πρόκειται για σκάνδαλο μεγατόνων, από το οποίο δεν λείπουν και οι ενδιαφέρουσες και εξίσου σκοτεινές πολιτικές προεκτάσεις. Μετά την αιφνιδιαστική παραίτηση της Εισαγγελέως Διαφθοράς Ελένης Ράικου και εν αναμονή του αντικαταστάτη της, η έρευνα εκ των πραγμάτων έχει σταματήσει και η καθυστέρηση μαζί με τη σπερμολογία για ανάμειξη πολιτικών προσώπων συντελεί στη διατήρηση του νοσηρού κλίματος. Την ερχόμενη εβδομάδα θα συζητηθούν στη Βουλή οι προτάσεις για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για την Υγεία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και της ΝΔ. Οι διαφορές τους είναι χρονικές –ο ΣΥΡΙΖΑ ορίζει ως ελεγχόμενο χρόνο την περίοδο 1997-2014 και η ΝΔ 1996 ως σήμερα –αλλά και πολύ ουσιαστικές. Στην πρόταση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που πρωτοστατούν στην κάθαρση του μεγάλου σκανδάλου δεν υπάρχει πουθενά η λέξη Novartis!

Αναφέρονται ωστόσο στο ΚΕΕΛΠΝΟ, στο Ερρίκος Ντυνάν και στο θέμα της «τιμολόγησης φαρμακευτικής δαπάνης και τις λοιπές προμήθειες», μια διατύπωση εντυπωσιακής αοριστίας. Αντιθέτως, η ΝΔ θεωρεί ότι στην έρευνα θα πρέπει να συμπεριληφθούν όλες οι υποθέσεις που δημιουργούν σκιές στον δημόσιο βίο. Τα παραπάνω θα μπορούσαν να ενταχθούν στο πλαίσιο της συνηθισμένης πολιτικής αντιπαράθεσης αν δεν έρχονταν στην επιφάνεια ανησυχητικές πληροφορίες για την παραίτηση Ράικου, για την οποία τηρείται από όλες τις πλευρές σιγή. Η υπόθεση Novartis, ωστόσο, ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα καθώς έχουν εμπλακεί ενεργά και οι Αμερικανοί στη διερεύνησή της. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, προτού αποφασίσει η κυρία Ράικου να τερματίσει με δική της πρωτοβουλία τη θητεία της στην Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς είχαν σημειωθεί τριβές με την κυβέρνηση και αφορούσαν το χρονικό διάστημα της έρευνας. Η κυρία Ράικου είχε ξεκινήσει να συγκεντρώνει στοιχεία από το 2006 μέχρι σήμερα και οι Αμερικανοί από την πλευρά τους διερευνούν το διάστημα 2008 ως σήμερα. Η κυβέρνηση όμως, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, πίεζε να σταματήσει η έρευνα στο τέλος του 2014. Προτού αναλάβει, δηλαδή, η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Περίεργες συμπτώσεις. Φαίνεται ότι κατά τον ΣΥΡΙΖΑ όλες οι έρευνες πρέπει να σταματούν στο 2014, να αφορούν τους προηγούμενους και όχι τη δική του διακυβέρνηση. Την Παρασκευή ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής δήλωσε ότι «το σκάνδαλο Novartis ξεπερνά σκάνδαλα όπως η Siemens» και ότι «πρέπει να είναι χιλιάδες οι εμπλεκόμενοι κρατικοί λειτουργοί οι οποίοι χρηματίζονταν κατ’ ευθείαν από την Ελβετία –γιατροί του ΕΣΥ και κρατικοί λειτουργοί –για να προωθούν τα φάρμακα με έναν παράνομο και αντιεπιστημονικό τρόπο»!

Αν είναι έτσι, τότε γιατί να μη φθάσει η έρευνα σε βάθος ώστε να διαλευκανθούν όλες οι πτυχές αυτής της τόσο περίπλοκης υπόθεσης; Γιατί να μπει ένα χρονικό ανάχωμα; Η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για την αλήθεια ή για να αξιοποιήσει πολιτικά τα ευρήματα; Αν είναι χιλιάδες οι εμπλεκόμενοι, όπως λέει ο κ. Κοντονής, αυτοί μπορεί να ανήκουν μόνο σε συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους και όχι σε άλλους;

Η έρευνα για την Novartis θα πρέπει να διεξαχθεί με όλα τα εχέγγυα της ανεξαρτησίας, μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες, και για έναν πρόσθετο λόγο. Τα λεφτά είναι πάρα πολλά. Η κυρία Ράικου αναφέρει στην επιστολή παραίτησής της ότι «περίπου 28 εκατομμύρια ευρώ κατευθύνθηκαν από λογαριασμό της εταιρείας Novartis Ελβετίας απευθείας σε λογαριασμούς νομικών προσώπων, τα οποία πιθανολογούνται ότι χρησίμευαν ως οχήματα προκειμένου να διοχετευθούν ως «δώρο» στους τελικούς αποδέκτες τους, προφανώς αξιωματούχους».

Οπως πληροφορείται «Το Βήμα», το συνολικό ποσό που κανένας δεν ξέρει σε αυτήν τη φάση αν θα είναι το τελικό είναι τριπλάσιο από αυτό που ανέφερε η πρώην Εισαγγελέας κατά της Διαφθοράς και αγγίζει περίπου τα 100 εκατομμύρια ευρώ! Τα χρήματα αυτά προκύπτουν από τις λίστες με μεταφορές χρημάτων που μεταβιβάσθηκαν από την Ελβετία στην Ελλάδα αλλά αφενός δεν έχουν ερευνηθεί στην ολότητά τους, αφετέρου υπάρχουν και άλλα στοιχεία που χρειάζεται να μελετηθούν. Αρκεί να περιγραφεί ο τρόπος της έρευνας για να αναδειχθούν και οι δυσκολίες της υπόθεσης. Στην αρχή της έρευνας οι ελβετικές αρχές κωλυσιεργούσαν με την αποστολή στοιχείων και οι έλληνες εισαγγελείς πήραν την ανάποδη διαδρομή. Ακολούθησαν τις διαδρομές του χρήματος από τους ελληνικούς λογαριασμούς προς τις ελβετικές τράπεζες.

Σε κάθε περίπτωση, ο όγκος των πληροφοριών που έχουν στη διάθεσή τους οι εισαγγελείς κρίνεται εντυπωσιακός καθώς κάθε εμπλεκόμενος –και είναι πολλοί –διαθέτει περισσότερους του ενός λογαριασμούς, με την έρευνα να περιπλέκεται και να πηγαίνει πολλά χρόνια πίσω.

Παρά τη σεναριολογία που έχει αναπτυχθεί, σε αυτήν τη φάση δεν έχουν ταυτοποιηθεί πολιτικά πρόσωπα ως αποδέκτες χρημάτων προκειμένου να πάρουν αποφάσεις προς όφελος της Novartis. Για να γίνει κάτι τέτοιο και να αποδοθούν κατηγορίες δεν αρκούν υποψίες και ενδείξεις, χρειάζεται να βρεθεί συγκεκριμένη μεταφορά χρημάτων, ο λόγος για τον οποίο έγινε και να τεκμηριωθεί ο δόλος του προσώπου και η ζημιά του Δημοσίου.

Η κυρία Ράικου παράλληλα με την Novartis ερευνούσε και άλλες τέσσερις φαρμακευτικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων η Pfizer, ενώ εξετάζεται επίσης κατά πόσο η έρευνα για το ΚΕΕΛΠΝΟ θα μπορούσε να προμηθεύσει την έρευνα με πολύτιμο υλικό.

Οι ελληνικές εισαγγελικές αρχές ετοιμάζονται –σύμφωνα πάντα με πληροφορίες –να απευθύνουν αίτημα δικαστικής συνδρομής στους ελβετούς εισαγγελείς, αναμένοντας στοιχεία που θα ανοίξουν νέους δρόμους στην έρευνα. Ο θόρυβος που έχει προκληθεί πάντως στην Ελλάδα, λόγω και της σύνδεσης –από πολλούς –του σκανδάλου με πολιτικά πρόσωπα, δεν έχει καμία σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στην Ελβετία, όπου ο Τύπος αγνοεί κυριολεκτικά το θέμα.

Η στάση των αμερικανικών αρχών

Τεράστια αξία θα έχουν ασφαλώς οι πληροφορίες που αναμένονται από τις αμερικανικές αρχές, πλην όμως γνώστες του πεδίου των δικαστικών συνδρομών με τις ΗΠΑ συστήνουν συγκρατημένη αισιοδοξία: «Οι Αμερικανοί θα στείλουν στοιχεία, θα φροντίσουν ωστόσο να διατηρήσουν το προβάδισμά τους στην έρευνα∙ και ευλόγως καθώς αυτοί την ξεκίνησαν. Δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν τη δυσανεξία που τους διακρίνει από παλιά στο να διοχετεύουν στοιχεία προς άλλες κατευθύνσεις, εκτός συνόρων».

Το ενδιαφέρον είναι ότι πηγές που δεν σχετίζονται μεταξύ τους εκφέρουν πλήρως αντιδιαμετρική άποψη για το πώς βλέπουν να προχωρά η υπόθεση διερεύνησης του σκανδάλου στις ΗΠΑ: κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι Αμερικανοί έχουν κάθε λόγο να κλείσουν την υπόθεση με βαριά πρόστιμα και βλέπουν συμβιβασμό, όπως είχε γίνει για παράδειγμα με τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία της Volkswagen κατά το παρελθόν, για το σκάνδαλο παραποίησης εκπομπών ρύπων, με τίμημα 4,3 δισ. δολάρια∙ κάποιοι άλλοι, με γνώση της αμερικανικής πραγματικότητας εκτιμούν ότι μέσα στο 2018 θα ασκηθούν οπωσδήποτε διώξεις.

Στην εγχώρια σκηνή σημασία έχει ότι η υπόθεση της Novartis, όπως και πλήθος άλλων καυτών υποθέσεων, περνά τώρα στα χέρια νέου προσώπου, αυτού που θα αναδείξει το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο του Αρείου Πάγου στην κορυφή της Εισαγγελίας Διαφθοράς. Το Συμβούλιο έχει ορισθεί να συνεδριάσει αύριο Δευτέρα στις 11.00 το πρωί, εν μέσω έντονης παραφιλολογίας στους δικαστικούς κύκλους ότι η Εισαγγελία θα καταλήξει πάλι σε γυναικεία χέρια.