«Στον αναπνευστήρα» ως τα Χριστούγεννα

Μετά τη λήξη του πρώτου ημιχρόνου της διαπραγμάτευσης η κυβέρνηση ετοιμάζεται για τον δεύτερο γύρο, με νέα προαπαιτούμενα, τα οποία θα κρίνουν την πορεία του προγράμματος και την κατάσταση της οικονομίας κατά τους μήνες του φθινοπώρου.

Το σενάριο είναι απλό: τα λεφτά των δόσεων είναι λίγα (7,5+2,8 δισ. ευρώ), οι ανάγκες πολλές και η νέα αξιολόγηση η οποία θα μπορούσε να φέρει περισσότερα χρήματα δύσκολα θα αρχίσει πριν από τον Ιανουάριο του 2017.

Από οικονομική σκοπιά το δεύτερο «review» συνδέεται με τον δημοσιονομικό «κόφτη» αλλά και τα εργασιακά τα οποία επανήλθαν στο πρόγραμμα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ συναρτάται πολιτικά με τις γερμανικές εκλογές που θα γίνουν τον Οκτώβριο του 2017.

Ανησυχίες και αριθμοί

Τα πρώτα 7,5 δισ. ευρώ τα οποία αναμένεται να εγκριθούν από την αυριανή συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας του Eurogroup (Euro Working Group) πιθανότατα θα εκταμιευθούν ως το τέλος Ιουνίου, αφού μεσολαβήσει η έγκριση των εθνικών κοινοβουλίων και η συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).

Ωστόσο, σύμφωνα με έλληνες και ξένους αναλυτές, ίσως να μην επαρκούν ούτε καν για την ανάκαμψη των αριθμών (ήδη τρομάζει η ύφεση 1,4% του ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους), πολλώ δε μάλλον για να γίνει αντιληπτή η αλλαγή στην πραγματική οικονομία και στην καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων.

«Τα 7,5 δισ. δεν φτάνουν ούτε για ζήτω» λέει στο «Βήμα» στέλεχος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Ο ίδιος επικαλείται τα στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) και της Τράπεζας της Ελλάδας που δείχνουν ότι η χώρα μας πρέπει να καταβάλει 7,3 δισ. ευρώ για εξωτερικές δανειακές υποχρεώσεις από την 1η Ιουνίου ως τις 31 Δεκεμβρίου 2016!

Επομένως, αν δεν εκταμιευθεί ταχύτατα η επόμενη (υπο)δόση των 2,8 δισ. ευρώ και καθυστερήσει η νέα αξιολόγηση που θα μπορούσε να φέρει πάνω από 10 δισ. ευρώ, η οικονομία θα παραμείνει στον «αναπνευστήρα» ως τα Χριστούγεννα, με τη διαδικασία των οροσήμων (milestones) να μετατρέπεται για άλλη μία φορά σε «εφιάλτη» στo ισόγειο του ξενοδοχείου «Hilton» όπου γίνονται οι διαπραγματεύσεις με το κουαρτέτο.

Η κυβέρνηση επιδιώκει μέσα από σκληρά ορόσημα και προαπαιτούμενα την ταχεία εκταμίευση του υπολοίπου τμήματος ώστε να προλάβει τα χειρότερα. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος εμφανίζεται αισιόδοξος.

Μετά τη συνάντηση που είχε με τον γάλλο ομόλογό του Μισέλ Σαπέν δήλωσε: «Νομίζω ότι μετά από έναν χρόνο θα μιλάμε για μια πολύ διαφορετική Ελλάδα, που θα έχει επιστρέψει στις αγορές, θα υπάρχει ανάπτυξη και τα ωφελήματα της ανάπτυξης θα είναι για όλους».

Τα επόμενα ορόσημα

Αμέσως μετά τις διακοπές του Αυγούστου όμως δεν θα αρχίσει η δεύτερη αξιολόγηση αλλά η διαδικασία των οροσήμων (milestones), όπως ακριβώς συνέβη και το φθινόπωρο του 2015. Η διαδικασία αυτή, που αποκαλείται «άσκηση οικοδόμησης εμπιστοσύνης» (trust building exercise), επιβλήθηκε στην ελληνική πλευρά για δεύτερο συνεχόμενο φθινόπωρο, παρότι έχει περάσει πλέον ένας χρόνος από το ταραγμένο καλοκαίρι του 2015.

Πώς θα φτάσουμε όμως πρώτα στην «εμπιστοσύνη» και τα 2,8 δισ. ευρώ του φθινοπώρου και μετά στην έναρξη της αξιολόγησης; Πρώτα περνώντας από τα προαπαιτούμενα του Ιουλίου που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την προκήρυξη διαγωνισμού από την πλευρά της ΔΕΗ με στόχο την πώληση τουλάχιστον 20% του ΑΔΜΗΕ σε στρατηγικό επενδυτή.

Τον Σεπτέμβριο το πρόγραμμα προβλέπει μεταξύ άλλων τη διαδικασία καθορισμού των ΔΕΚΟ που θα μπουν στο υπερταμείο και την ολοκλήρωση της επιλογής των μελών του διοικητικού συμβουλίου. Στη λίστα του δεύτερου κύματος των ΔΕΚΟ την οποία εμφάνισε και κατόπιν απέσυρε από τη Βουλή η κυβέρνηση υπήρχαν μεταξύ άλλων η ΔΕΗ, η ΕΥΑΘ, η ΕΥΔΑΠ και η Αττικό Μετρό.

Επιμένει στο «κούρεμα»
Το ΔΝΤ στον ίδιο ρόλο
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα συμμετέχει στη διαδικασία των οροσήμων και στη συνέχεια στην αξιολόγηση με τον γνωστό τρόπο, δηλαδή «με το ένα πόδι μέσα και το άλλο έξω». Πιο απλά, η Ντέλια Βελκουλέσκου θα συμμετέχει στο κουαρτέτο, ο Πόουλ Τόμσεν θα πηγαίνει στα Eurogroups και θα λέει τη γνώμη του Ταμείου, αλλά επ’ ουδενί δεν θα πάει στο ΔΣ του ίδιου του ΔΝΤ να υποβάλει συμφωνία και να ζητήσει να εκταμιευθούν δόσεις από την Ουάσιγκτον αν πρώτα δεν υπάρξει λύση των διαφορών με τους Ευρωπαίους. Το ΔΝΤ δεν αλλάζει τη θέση του για γενναίο έμμεσο «κούρεμα» του χρέους και τοποθετεί τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 στο 1,5% του ΑΕΠ αντί 3,5% που περιλαμβάνει το τρέχον πρόγραμμα. Το ΔΝΤ θα συμμετέχει στο κουαρτέτο και θα πιέζει για διάφορα θέματα, κυρίως δημοσιονομικά, καθώς ο ρόλος που αποδίδουν σε αυτό στελέχη των Βρυξελλών είναι αυτός του «προληπτικού κόφτη» πριν τον θεσμοθετημένο «κόφτη» αν πέσουν έξω τα έσοδα.