Πώς χάνουμε τη μάχη του Μαραθώνα

Πριν από λίγα χρόνια ορισμένοι δρομείς του κλασικού μαραθωνίου ετύγχαναν κλασικής χειρονομίας από τους εγκλωβισμένους οδηγούς οχημάτων. Οχι, δεν ήταν χαιρετισμός επιβράβευσης αλλά μούντζα επειδή έμεναν κλειστές οι κυριακάτικες λεωφόροι του φραπέ. Κάποιο κανάλι μάλιστα συνήθιζε τα ρεπορτάζ για την ταλαιπωρία των κατοίκων του Λεκανοπεδίου δείχνοντας βαθιά περιφρόνηση για τους αθλητές. Εφέτος τα πράγματα είναι καλύτερα. Δεν είναι μόνο η επέτειος των 2.500 χρόνων από το «νενικήκαμεν» του Ευκλή, είναι και η βούληση του υπουργού Πολιτισμού κ. Παύλου Γερουλάνου. Το είχε πει από τον πρώτο μήνα που ανέλαβε καθήκοντα, ότι θα κοιτάξει να βγάλει καμιά δραχμή από αυτή την υπόθεση. Ας μη σταθούμε στο γεγονός ότι καθιστά εαυτόν ατραξιόν της διοργάνωσης με την πρόθεση να βγει στους δρόμους με το σορτσάκι του. Το πρακτικό μάς ενδιαφέρει. Η κούρσα μπορεί να φέρνει στον κρατικό κορβανά 30 εκατ. ευρώ, αρκεί να καταστεί «ετήσια επαναλαμβανόμενο τουριστικό γεγονός», όπως επεσήμανε ο υπουργός.

Ο κ. Γερουλάνος έκανε υπολογισμούς από την άνοιξη. Εβαλε οικονομολόγους να μετρήσουν πόσα ξοδεύει κάθε ξένος επισκέπτης. Ανά πέντε δρομείς έρχεται και ένας συνοδός, οπότε στη σούμα, με μικρή απόκλιση, εισρέουν 5 εκατ. ευρώ ανά 1.000 αθλητές. Σήμερα τρέχουν περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι, σχεδόν οι διπλάσιοι από πέρυσι. Συμμετέχουν άτομα από 88 χώρες. Ενας αθλητής από το Μακάο, ένας από το Περού και 14 από τη Χιλή. Από τις ΗΠΑ οι συμμετέχοντες γεμίζουν δέκα αεροπλάνα (2.250 δηλώσεις). Ακούγονται πολλοί; Τότε τι να πούμε για τους 40.000 που τρέχουν κάθε Απρίλιο στο Βερολίνο; Η μαραθώνια διαδρομή μπορεί όντως να φέρει τα μέγιστα στην τουριστική οικονομία. Είναι το όνειρο κάθε μαραθωνοδρόμου να πατήσει τη διαδρομή του 490 π.Χ.

Τι χρειάστηκε για να διπλασιαστούν οι συμμετοχές; Απλά να κουνήσει το δαχτυλάκι του ο αρμόδιος υπουργός, συνεπικουρούμενος από τις αθλητικές αρχές. Ο κ. Γερουλάνος είχε σκοπό να καλέσει τον ιάπωνα συγγραφέα Χαρούκι Μουρακάμι και την περφόρμερ Μαρίνα Αμπράμοβιτς στο πλαίσιο ενός καλλιτεχνικού μαραθωνίου στο Καλλιμάρμαρο την ώρα του αγώνα. Μπορεί να μείναμε με σκέτη την κλασική διαδρομή, αλλά ας αναγνωρίσουμε ότι έγινε ένα γενναίο βήμα. Για τα επόμενα βήματα ας αναλογιστούμε πώς θα είχαν αξιοποιηθεί τα 42 χιλιόμετρα αν βρίσκονταν στη Βοστώνη που διοργανώνει κούρσα από το 1897 αδιαλείπτως. Ας αναλογιστούμε τη σπουδαιότητα που θα είχε αποκτήσει η κλασική διαδρομή αν η μάχη με τους Πέρσες είχε λάβει χώρα σε κάποια πεδιάδα της Γηραιάς Αλβιώνος. Στην Αττική δεν έγινε το πιο απλό: δεν υπήρξε πρόβλεψη κατά τη διαπλάτυνση της λεωφόρου Μαραθώνα το 2004 για ένα κουλουάρ

πλάτους 1,5 μέτρου ώστε να μπορούν οι προσκυνητές των μεγάλων αποστάσεων να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους. Θα μπορούσε να δεντροφυτευθεί το μήκος της διαδρομής και να έχει σημάνσεις με ιστορικές και μυθολογικές αναφορές. Στη σκιά μιας ελιάς να υπάρχει ταμπέλα που να περιγράφει πώς η Αθηνά έγινε προστάτιδα της Αθήνας φυτεύοντας μια ελιά στην Ακρόπολη. Ας πουλούσαν κιτς memorabilia, ας λειτουργούσαν καντίνες της αμβροσίας. Με τούτα και με τ΄ άλλα θα έπεφτε χρυσή βροχή στη λεωφόρο.

Μιλώντας για χρυσή βροχή θυμόμαστε τη μεταμόρφωση του Δία για να κατακτήσει τη Δανάη. Ας αναλογιστούμε πώς θα αξιοποιούσε μια άλλη χώρα τη συναρπαστική μυθολογία που διαθέτουμε. Η Ντίσνεϊλαντ θα ήταν αδιάφορη αν συνεργούσαν οι θεοί του Ολύμπου. Οι εκστρατείες, οι άθλοι, η θεογονία επαρκούν για να ανεγερθούν 30 θεματικά πάρκα. Ο Χάρι Πότερ θα κατάπινε το μαγικό ραβδί του αν διάβαζε τις αφηγήσεις που εμείς θεωρούμε κτήμα μας. Ποιος καρτουνίστας στον κόσμο έχει επινοήσει ον τόσο τρομακτικό όσο ο Κέρβερος, ποιος σούπερ ήρωας μπορεί να παραβγεί τον Ηρακλή; Τι θα μπορούσε να κάνει σε αυτή την προοπτική το υπουργείο Πολιτισμού; Να ενθαρρύνει και να χρηματοδοτήσει προϊόντα και δραστηριότητες που δημιουργούν ελληνικό ενδιαφέρον.

Μία ακόμη πηγή χρήματος, ένα ακόμη ταμπού: στα υπόγεια των αρχαιολογικών μουσείων στοιβάζονται ευρήματα που δεν θα εκτεθούν ποτέ, απλούστατα διότι δεν υπάρχει ούτε ο χώρος ούτε το χρήμα, συχνά ούτε η ανάγκη λόγω της υπερπληθώρας. Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο φυλάσσονται 140.000 εκθέματα, στα οποία συγκαταλέγονται άγνωστα αριστουργήματα. Είναι ακραίο να κρατήσουμε τα πιο σπάνια και πολύτιμα και να προωθήσουμε στην αγορά τα υπόλοιπα; Η δαψίλεια αρχαιοτήτων στις αποθήκες της επικράτειας επιτρέπει τέτοιες σκέψεις. Σε σκόρπια κτίρια της Μακεδονίας κρύβονται 40.000 ευρήματα της Βόρειας Πιερίας. Τι είναι αυτά; Αντιγράφουμε από το σχετικό ρεπορτάζ: «Σιδερένια και χάλκινα όπλα, κοσμήματα χρυσά, ασημένια, χάλκινα, σιδερένια, οστέινα και γυάλινα. Πήλινα και γυάλινα αγγεία, σκεύη από ασήμι, χαλκό ή μόλυβδο. Πήλινα ειδώλια αλλά και μορφές από ελεφαντόδοντο και πηλό που αποτελούσαν τμήματα της διακόσμησης ξύλινων κλινών. Νομίσματα κυρίως χάλκινα, πολύ συχνά ασημένια, όπως και χρυσά». Αυτά τα ευρήματα στοιβάζονται εδώ και 20 χρόνια μαζί με δεκάδες χιλιάδες άλλα σε άλλους νομούς. Μήπως είναι προτιμότερο να εκτεθούν φροντίδι ξένων μουσείων ή έστω να κοσμήσουν ιδιωτικούς χώρους συλλεκτών αντί αδρής αποζημίωσης στο Δημόσιο; Αν η πώληση προκαλεί εθνικό άλγος, ας ενοικιαστούν για σαρακονταετή περίοδο.

Αραγε επιτρέπεται το πρακτικό πνεύμα σε μια χώρα όπου κάποιοι μαραθωνοδρόμοι ξινίζουν τα μούτρα τους όταν παραλαμβάνουν τον εξοπλισμό του αγώνα επειδή υπάρχει το σηματάκι της Αlpha Βank ως χορηγού του αγώνα; Θα χρειαστεί να διανύσουμε απόσταση μεγαλύτερη από 42.195 μ. για να ξεπεράσουμε αγκυλώσεις. Στην Αγγλία ο μαραθώνιος έχει τον τίτλο του μέγα χορηγού, για το 2011 «Virgin Μarathon». Και τα μουσεία όμως παίρνουν το όνομα των ευεργετών τους. Ενοχλούν οι μαικήνες; Θα πείραζε αν μια μεγάλη εταιρεία επένδυε διαφημιστικά σε ένα μουσείο; Θα δεχόμασταν άραγε προσφορά 500 εκατ. ευρώ με αντάλλαγμα να βαφτίσουμε ένα καινούργιο κτίριο σε «Αρχαιολογικό Μουσείο Διάσημου Αναψυκτικού»;