Φώτης Καφάτος: Ο φάρος φωτίζει πάντα

Η σημερινή έκδοση του ΒΗΜΑ-Science είναι αφιερωμένη στον προσφάτως εκλιπόντα Φώτη Καφάτο. Οπως γνωρίζουν οι τακτικοί αναγνώστες μας, αυτό δεν το συνηθίζουμε. Αλλά ο Φώτης Καφάτος δεν ήταν ούτε συνηθισμένος επιστήμονας ούτε συνηθισμένος άνθρωπος! Και στην πραγματικότητα οι λίγες σελίδες που ακολουθούν αδυνατούν να χωρέσουν το μέγεθος του ανδρός. Ωστόσο, σε μια εποχή που τα αληθινά πρότυπα σπανίζουν, ακόμα και η σίγουρα ελλιπής δική μας προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσουμε τα υλικά από τα οποία ήταν φτιαγμένος ο διεθνής Κρητικός έχει την αξία της. Ελπίζουμε με τον μικρό αυτόν φόρο τιμής να πολλαπλασιάσουμε την προσφορά του Φώτη Καφάτου, συγκινώντας ίσως και εμπνέοντας τα νέα παιδιά, τους ελπιδοφόρους επιστήμονες του αύριο που δεν είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν.

Λένε πως η κηδεία ενός ανθρώπου αποκαλύπτει το είδος της ζωής που έζησε. Για την κηδεία του Φώτη Καφάτου στο Ηράκλειο κατέφθασαν φίλοι και μαθητές από τα πέρατα της Γης, ενώ ενδεικτικό της συγκίνησης που προκάλεσε ο θάνατός του είναι και το γεγονός ότι το tweet του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας (European Research Council – ERC) με τη θλιβερή είδηση είναι αυτό που έχει τα περισσότερα retweets στην ιστορία του θεσμού! Ακόμα και εμείς στην εφημερίδα λάβαμε έναν κατακλυσμιαίο αριθμό μηνυμάτων, ενώ οι φίλοι του που θέλησαν να μιλήσουν για αυτόν δεν θα χωρούσαν στις σελίδες μας. Τίποτε από αυτά δεν είναι τυχαίο. Ο Φώτης Καφάτος ήταν μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου που δεν φθείρεται από τις θέσεις εξουσίας που κατέχει. «Δεν επιζητώ την εξουσία, δεν αισθάνομαι την ανάγκη να αποδείξω πως έχω δύναμη· αντίθετα, υπακούω στην εσωτερική μου ανάγκη να χρησιμοποιώ την όποια δυνατότητα και επιρροή έχω για να κάνω κάτι δημιουργικό, κάτι το οποίο δεν προωθεί κυρίως τη δική μου καριέρα αλλά υπηρετεί έναν ευρύτερο κοινωνικό στόχο» είχε πει στην πρώτη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» πριν από 20 χρόνια, εξηγώντας:

Η συνεπής στάση ζωής του Φώτη Καφάτου είχε σαν αποτέλεσμα να μετριούνται σε χιλιάδες οι άνθρωποι που ωφελήθηκαν από τη δράση του, είτε ήταν δικοί του μαθητές είτε φοίτησαν στα ινστιτούτα που δημιούργησε είτε χρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας που ήταν το κύκνειο δημιούργημά του. Το λαμπερό πνεύμα του Φώτη Καφάτου έκανε τους μαθητές του να τον αποκαλούν «φάρο» και, όπως επεσήμανε ένας εξ αυτών, μπορεί ο ίδιος να μην είναι πια κοντά μας, αλλά «το φως που εκπέμπουν τα έργα του θα παραμένει άσβεστο».