«Ιούδας» του Αμος Οζ, μετάφραση Μάγκυ Κοέν (εκδόσεις Καστανιώτη). Πολυεπίπεδο μυθιστόρημα του ισραηλινού συγγραφέα και ίσως το σημαντικότερό του. Στο πρώτο επίπεδο, μια τριγωνική σχέση. Ο Σμούελ Ας, ένας 25χρονος «ντροπαλός, ευκολοσυγκίνητος, σοσιαλιστής, ασθματικός», εγκαταλείπει τις σπουδές του και τη διατριβή του με θέμα εβραϊκές απόψεις για τον Ιησού, και εγκαθίσταται στο σπίτι ενός 70χρονου ασθενικού εκκεντρικού, του Γκέρσομ Βαλντ, παρέχοντας τις υπηρεσίες του ως αναγνώστης και συζητητής του ανήμπορου ανθρώπου. Στο ίδιο σπίτι κατοικεί μια 45χρονη γυναίκα, με έντονη θηλυκότητα και ταυτόχρονα μυστηριώδης, η Ατάλια Αμπραβανέλ. Το σπίτι είναι δικό της.

Είναι νύφη του Βαλντ, χήρα του γιου του Μίχα, που σκοτώθηκε με τραγικό τρόπο στον πόλεμο του 1948. Η Ατάλια είναι κόρη του Σαλτιέλ Αμπραβανέλ, μιας μορφής του σιωνιστικού κινήματος, ο οποίος είχε όμως θεωρηθεί προδότης επειδή είχε αντιταχθεί στην ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους τρεις ανθρώπους αναπτύσσεται μια δαιδαλώδης σχέση με πολλές κορυφώσεις. Ανάμεσα στις κορυφώσεις, δύο δυνατές ερωτικές σκηνές μεταξύ της Ατάλιας και του Σμούελ, σκηνές μίνιμαλ αφηγηματικά, που όμως μεταδίδουν υψηλό αισθησιασμό. (Κι επειδή ο αισθησιασμός σ’ ένα μυθιστόρημα περνάει από τη γλώσσα, θα έλεγα ότι εδώ πρόκειται για μεταφραστικό επίτευγμα της Μάγκυς Κοέν). Η ιστορία των τριών αυτών ανθρώπων εξελίσσεται στην Ιερουσαλήμ το 1959, δέκα χρόνια μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, και διαρκεί έναν χειμώνα. Θα έλεγα ότι η Ιερουσαλήμ είναι ο τέταρτος χαρακτήρας του βιβλίου, καθώς ο Οζ μεταγράφει την πόλη συγκλονιστικά, βροχερή, ανεμοδαρμένη και με τις σκιές των κυπαρισσιών να ορίζουν το λογοτεχνικό τοπίο. Αυτή η συνύπαρξη λειτουργεί απελευθερωτικά για τον Σμούελ που προς το τέλος του χειμώνα εγκαταλείπει το βαρύ σπίτι για να βρει, ίσως, μια καινούργια ταυτότητα τραβώντας προς την έρημο.

Στο δεύτερο επίπεδο του μυθιστορήματος, επίσης συναρπαστικό, βλέπουμε τον Ιησού και τον Ιούδα έτσι όπως αποτυπώνονται στις εβραϊκές πηγές και στα κείμενα. Η προδοσία του Ιούδα, σ’ έναν διαρκή διάλογο, μολονότι υπαινικτικό, με την προδοσία του Αμπραβανέλ, θεωρείται απαραίτητη, γιατί αυτή κινητοποιεί το δράμα του Ιησού.
Στο τρίτο επίπεδο, η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, οι αντιπαραθέσεις, οι διαμάχες και η νέα πραγματικότητα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ