Το πρόσωπο της χρονιάς

Εφτασε αυτή η εποχή του χρόνου. Η στιγμή που κοιτάμε πίσω, βλέπουμε τη χρονιά που πέρασε, μελαγχολούμε, παίρνουμε μια ανάσα και αποφασίζουμε πως πρέπει να συνεχίσουμε –γιατί έτσι πάει. Και όπως κάθε ΜΜΕ που σέβεται τον εαυτό του, ήρθε η ώρα να αναζητήσουμε το πρόσωπο της χρονιάς.

Το κάνει υποδειγματικά κάθε χρόνο το περιοδικό «ΤIME» από το 1927, όταν και επέλεξε τον Τσαρλς Λίντμπεργκ, τον αμερικανό αεροπόρο που διέσχισε τον Ατλαντικό (και έπειτα εμφάνισε ναζιστικές τάσεις), μέχρι τις ημέρες μας, που είτε διαλέγει τους «μαχητές κατά του Εμπολα» (2014), είτε τον Πάπα Φραγκίσκο (2013), είτε τον ανώνυμο διαδηλωτή (2011), προσπαθώντας να περιγράψει το κλίμα έντασης του κόσμου εκείνη την εποχή, από την Αθήνα μέχρι την Αίγυπτο και τη Νέα Υόρκη. Συνήθως επιλέγονταν πολιτικοί (Μπαράκ Ομπάμα, 2008 και 2012) ή επιχειρηματίες (Μαρκ Ζούκερμπεργκ, 2010), με φωτεινές εξαιρέσεις αυτή του 2006, όταν, προβλέποντας τη νέα πραγματικότητα δημιουργίας περιεχομένου του Internet από τον χρήστη, είχε επιλέξει «εσένα».

Αλήθεια, όμως, στη δική μας ζωή, στον δικό μας μικρόκοσμο, στη δική μας χώρα, ποιος θα ήταν το πρόσωπο της χρονιάς; Σε πρώτη ανάγνωση θα ήταν ο Αλέξης Τσίπρας. Πέρυσι τέτοιον καιρό διαδήλωνε στο περιστύλιο της Βουλής, κατέθετε προτάσεις μομφής, περίμενε την κυβέρνηση Σαμαρά να πέσει σαν ώριμο φρούτο μετά την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, μιλούσε με διχαστικό λόγο, απειλούσε τη «μαντάμ Μέρκελ» και τις αγορές και εξέφραζε την ελπίδα αλλαγής για το μεγαλύτερο κομμάτι του εκλογικού σώματος, όπως αποδείχθηκε στις εκλογές του Ιανουαρίου.

Και µετά ξεκίνησε η επιτάχυνση. Η συμμαχία με τον Καμμένο, ο Βαρουφάκης, η διαπραγμάτευση, τα ταξίδια, τα πολλά ταξίδια, το δημοψήφισμα, ο διχασμός, το «Οχι» που έγινε «Ναι», οι νέες εκλογές, η διχαστική ρητορική, η πανελλήνια μελαγχολία ντυμένη με μια εμμονική ωραιοπάθεια «διαφορετικότητας» και ηθικής ανωτερότητας.

Αν ψάχναμε για τη «στιγμή της χρονιάς», αυτή θα ήταν μια μέρα του Ιουλίου του 2015. Το βράδυ πριν από το δημοψήφισμα βρέθηκα σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας όπου ήταν μαζεμένοι οι ξένοι ανταποκριτές των ξένων εφημερίδων. Ηταν μια όμορφη, ζεστή, αθηναϊκή βραδιά, στη μάζωξη οι αναλύσεις ήταν επαγγελματικές, οι προβλέψεις πολλές, όλα θα έμοιαζαν κανονικά και θα ήταν αν μιλούσαμε για μια άλλη χώρα, αλλά αν κοιτούσες έξω, αν έβγαινες έξω από την επαγγελματική προσέγγιση του θέματος, θα μπορούσες να κόψεις την ένταση με ένα μαχαίρι. Εκείνη η βραδιά ήταν η κορύφωση του 2015, η στιγμή της χρονιάς. Αρκετοί άνθρωποι, που είτε ψήφισαν «Ναι» είτε «Οχι» (ο Αλέξης Τσίπρας έχει κάνει και τα δύο να φαίνονται το ίδιο εκμεταλλευόμενος τη σύγχυση που ο ίδιος προκάλεσε), έχουν ομολογήσει πως έβαλαν τα κλάματα λίγο πριν αποφασίσουν τι θα ψηφίσουν. Και δεν το συνηθίζουν.

Και γι’ αυτό πιστεύω πως το ελληνικό πρόσωπο της χρονιάς δεν είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Είναι αυτός: είναι ο άνθρωπος που φοβάται. Ο άνθρωπος που ανεξαρτήτως ψήφου συνειδητοποίησε για τα καλά μέσα στο 2015 πως ζει σε μια εξαιρετικά ασταθή περίοδο της χώρας, στην κόψη της Ιστορίας. Είναι όλοι όσοι έχουν συνηθίσει να ζουν μέσα στην ανασφάλεια όλα αυτά τα χρόνια. Ολοι όσοι έχουν συνειδητοποιήσει πως οι χώρες δεν καταρρέουν με πάταγο, αυτό συμβαίνει σιγά σιγά, με μικρούς λυγμούς. Είναι οι Ελληνες που ζουν, επιβιώνουν, όλο και πιο δύσκολα, όλο και πιο εφευρετικά, αλλά ζουν αναζητώντας εκτός από την επιβίωση και μια ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Οσοι δεν παρασύρονται από συνθήματα, όσοι δεν πολώνονται, αλλά, ακριβώς γι’ αυτό, λόγω της αδυναμίας τους να ενωθούν, χάνουν από τους καιροσκόπους που φωνάζουν πιο δυνατά. Είναι όλοι όσοι έχουν χάσει τη συναισθηματική τους σταθερά, φοβούνται, το παραδέχονται, ενίοτε κλαίνε, αλλά ξέρουν πως πρέπει να προχωρήσουν· γιατί έτσι πάει. Ο άνθρωπος που φοβάται, αλλά ελπίζει.

Αυτό είναι το πρόσωπο της χρονιάς. Τα υπόλοιπα είναι αναλώσιμα.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015