Δώστε στους πρόσφυγες ευκαιρίες, για να τις ανταποδώσουν

«Δεν μας αρέσει να μεγαλώνουμε σε έναν κόσμο με πόλεμο γιατί είναι χαζό. Ακόμα και οι νικητές τελικά υποφέρουν» Αυτή η δυνατή δήλωση, πιο ευθεία και ξεκάθαρη από όλες όσες έχω ακούσει σε συναντήσεις με εθνικούς ηγέτες, ήρθε από μια ακόμη εγκυρότερη πηγή: παιδιά που γλύτωσαν από διαμάχες, φτώχεια, στερήσεις ή ακόμα και από τα εγκληματικά χέρια διακινητών.

Τα λόγια αυτά ήταν τμήμα ενός ποιήματος που μου διάβασαν τα παιδιά που φιλοξενούνται στην κοινότητα Saint Egidio Tenda di Abramo στο κέντρο της Ρώμης, μία από τις πολλές εγκαταστάσεις προσφύγων που έχω επισκεφτεί τις τελευταίες εβδομάδες ανά την Ευρώπη για να δείξω τη συμπαράστασή μου, όπως έκανα σε συναντήσεις μου με οικογένειες που ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στο Λίβανο, στην Ιορδανία στην Τουρκία και σε άλλες χώρες υποδοχής.

Οι οικογένειες αυτές έχουν χάσει τα σπίτια τους, όμως εγώ, ανάμεσά τους, νιώθω ότι βρίσκομαι σπίτι μου. Καθισμένος ανάμεσα σε μια μικρή ομάδα προσφύγων από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και ακόμα πιο μακριά, τους άκουγα προσεκτικά όταν ένα νεαρό αγόρι τράβηξε την προσοχή μου. «Πόσων χρονών είσαι ;», το ρώτησα. «Έξι!», μου απάντησε με υπερηφάνεια .

Τότε θυμήθηκα το πώς στην ηλικία του, αναγκάστηκα να εγκαταλείψω το ίδιο μου το σπίτι, κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Κορέα. Αν και ποτέ δε χρειάστηκε να ταξιδέψω τόσο μακριά όσο αυτοί, και ποτέ δεν έζησα τα μαρτύρια που τους βύθισαν στον φόβο, γνωρίζω όμως το χάος και τον φόβο που ένοιωθα όταν εγκατέλειπα το χωριό μου καθώς έπεφταν οι βόμβες.

Ποτέ δεν θα ξεχάσω τον παππού μου να ψάχνει μανιωδώς κάτι για να μας ταΐσει στα βουνά όπου κρυφτήκαμε. Ήμουν πολύ μικρός για να κατανοήσω όρους όπως η «συλλογική ασφάλεια», όμως, όταν είδα τα διεθνή στρατεύματα υπό τη σημαία των Ηνωμένων Εθνών, κατάλαβα ότι δεν ήμασταν μόνοι. Και όταν τα Ηνωμένα Έθνη μας έδωσαν τις σωτήριες προμήθειες, τότε άρχισα να νιώθω την ευθύνη ότι θα πρέπει να ανταποδώσω στον κόσμο που με είχε σώσει.

Δεν είμαι κάτι ξεχωριστό. Οι άνθρωποι που συνάντησα στην Tenta Di Abramo στην Ιταλία, στο Ανθρωπιστικό Κέντρο Gabcikovo στη Σλοβακία και στο Κέντρο Υποδοχής και Εγκατάστασης για Μετανάστες στην Ισπανία, επιθυμούν όλοι τους να συνεισφέρουν στην κοινωνία. Άνθρωποι όπως ο εικοσιδυάχρονος φοιτητής από το Μάλι, ‘Αλου Σανόγκο Μπαντάρα ο οποίος τράπηκε σε φυγή λόγω των συγκρούσεων στη χώρα του, περπάτησε 3.000 χιλιόμετρα μέσα στην έρημο, θρηνώντας και για φίλους που πέθαναν κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού. Ακόμα περισσότερες ζωές χάθηκαν επάνω στη μικρή βάρκα με την οποία αυτός και σχεδόν άλλοι 100 διέπλευσαν τη Μεσόγειο. Τώρα λέει ότι στην Ιταλία βρήκε αγάπη και φιλία.

Η Σεντίκα Ραχίμι από το Αφγανιστάν, μητέρα δύο αγοριών, θεωρεί τον εαυτό της φορέα ειρήνης. Βλέποντας τους γιους της να παίζουν χαρούμενα είπε πως θυμήθηκε το τραύμα της εγκατάλειψης του σπιτιού της. Πόσα παιδιά στο Αφγανιστάν ξυπνάνε με τον ήχο των πυροβολισμών και των βομβών; Κι όμως αυτή είναι η τρομακτική πραγματικότητα για εκατομμύρια Σύρους οι οποίοι έχουν υποφέρει πάρα πολύ από έναν πόλεμο, τον οποίο όλες οι πλευρές και οι χώρες με επιρροή θα πρέπει επειγόντως να εργαστούν για να τον σταματήσουν.

Όπως χιλιάδες άνθρωποι, Ευρωπαίοι και άλλοι, που μάζεψαν ένα-ένα τα κομμάτια της σκορπισμένης τους ζωής έπειτα από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έτσι και οι πρόσφυγες που φτάνουν σήμερα ζητούν αυτό που θέλουν όλοι οι άνθρωποι: ασφάλεια, σταθερότητα και ένα καλύτερο μέλλον για τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Ανησυχώ βαθύτατα από το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιοι που εκμεταλλεύονται όσους υποφέρουν, τροφοδοτώντας την ξενοφοβία και εξαπολύοντας δηλώσεις μίσους. Αυτές οι ενέργειες οδηγούν σε διχασμό των κοινοτήτων, σπέρνουν την αστάθεια και προδίδουν τις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίες διέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Απευθύνω λοιπόν έκκληση προς τους Ευρωπαίους και τους άλλους ηγέτες και προς τον κόσμο, να συνεργαστούν συλλογικά ανταποκρινόμενοι σε αυτές τις αξίες και σεβόμενοι τη αξιοπρέπεια όλων εκείνων οι οποίοι τράπηκαν σε φυγή για να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και τη φτώχεια.

Το κλείσιμο των συνόρων, η ποινικοποίηση και το καθεστώς κράτησης των προσφύγων, δεν πρόκειται να λύσουν κανένα πρόβλημα. Αντίθετα, τα κράτη θα πρέπει να πρέπει να παρέχουν πιο ασφαλή και πιο νόμιμα μέσα εισόδου στους πρόσφυγες και στους μετανάστες, περισσότερες ευκαιρίες μετεγκατάστασης, καλύτερες ευκαιρίες για τοπική ενσωμάτωση και μεγαλύτερη χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις αρωγής οι οποίες πάσχουν από χρόνια υποχρηματοδότηση. Με δημιουργική σκέψη μπορούμε να δώσουμε ευκαιρίες σε πιο πολλούς πρόσφυγες και μετανάστες, όπως για παράδειγμα μέσω των ιδιωτικών υποτροφιών, των ανθρωπιστικών θεωρήσεων διαβατηρίου (visa) καθώς και της χρηματοδότησης από τη διασπορά.

Αυτή η ανταπόκριση μέσω της αλληλεγγύης αποτελεί επίσης έναν αποτελεσματικό τρόπο για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και των δικτύων παράνομης μετακίνησης, φαινόμενο συχνό για αυτούς τους απελπισμένους ανθρώπους. Οι παρούσες πολιτικές είναι ξεκάθαρα ανεπαρκείς. Ήρθε λοιπόν η ώρα, η διεθνής κοινότητα να αναπτύξει μια παγκόσμια προσέγγιση απέναντι στις μαζικές ροές προσφύγων και μεταναστών. Μέλημά μου είναι να ενώσω τις χώρες κάτω από μία πιο ανθρώπινη και συντονισμένη προσέγγιση. Η πρόοδος που θα συντελεστεί θα υπηρετεί το κοινό συμφέρον όλων των εθνών.

Τα παιδιά που συνάντησα στις εγκαταστάσεις Tenta di Abramo στο κέντρο της Ρώμης μου τραγούδησαν σχετικά με το ταξίδι τους από τις διάφορες ηπείρους ενώ έκλεισαν με ένα μήνυμα προς τον κόσμο: «Σε τι διαφέρουμε ; Τελικά είμαστε όλοι άνθρωποι.»