Ενα μεγάλο όφελος που αποκομίζεις από τα ταξίδια είναι ότι ξεμπερδεύεις διά παντός από την εθνοκεντρική αντίληψη ότι «η Ελλάδα είναι η ομορφότερη χώρα του κόσμου». Μπορεί και να είναι. Ομορφιές όμως διαθέτουν όλες οι χώρες που συνθέτουν τον πολύχρωμο κόσμο μας, οπότε τέτοιες συγκρίσεις είναι ατυχείς και χωρίς νόημα. Η ομορφιά βρίσκεται παντού γύρω μας, όπως και η ασχήμια, το διαπιστώνεις όσο γυρίζεις και μυρίζεις. Και έτσι, γυρίζοντας και μυρίζοντας, αρχίζεις να τοποθετείς τα πράγματα στις πραγματικές διαστάσεις τους και αντί να αποθεώνεις τον δικό σου μικρόκοσμο συνειδητοποιείς πως μόνο οι αδαείς και οι αφελείς μπορεί να κομπάζουν διαρκώς γι’ αυτόν.
Ετυχε να λείπω τις τελευταίες, δραματικές για την πατρίδα μας εβδομάδες σε ένα προγραμματισμένο από καιρό ταξίδι που αν και αμφιταλαντεύτηκα (οι ισχυρές αναταράξεις είχαν ήδη αρχίσει προτού ξεκινήσω) δεν μπορούσα να ακυρώσω γιατί θα έχανα αρκετά χρήματα. Παρακολουθώντας μέσω Internet τις εξελίξεις έπεφτα και πάλι σε εκατοντάδες αναφορές στην «ομορφότερη χώρα του κόσμου» που όλοι τη φθονούν, την εχθρεύονται, θέλουν να την εξαφανίσουν. Λυπάμαι που θα στενοχωρήσω όσους βρίσκουν σε αυτού του είδους τα τσιτάτα το κουράγιο που χρειάζονται για να συνεχίσουν να υπάρχουν και να ελπίζουν, αλλά κατά την ταπεινή μου γνώμη ο αυτοθαυμασμός δεν είναι σε καμία περίπτωση το αντίδοτο στην κρίση. Τουναντίον, είναι ένδειξη στείρας αυτοαναφορικότητας και έλλειψης οριζόντων. Από αυτού του είδους την αυτοαναφορικότητα, αλλά και την άγνοια, πιστεύω ότι προφυλάσσουν τον σύγχρονο άνθρωπο τα ταξίδια ως κορυφαία εκπαιδευτική εμπειρία που διευρύνει τους ορίζοντές του και αποκαλύπτει τη μία και μοναδική πραγματικότητα: όπως δεν υπάρχουν αποκλειστικά όμορφες (Ελλάδα) και αποκλειστικά αδιάφορες ή άσχημες (όλες οι άλλες) χώρες, έτσι δεν υπάρχουν αποκλειστικά καλοί (Ελληνες) και αποκλειστικά κακοί (όλοι όσοι δεν συμφωνούν μαζί μας) λαοί. Μπορεί να ακούγεται αφελής η διαπίστωση, φοβάμαι όμως πως ειδικά σε ετούτη τη συγκυρία, ίσως και να πρέπει να την επαναλαμβάνουμε καθημερινά στον εαυτό μας, ως υπενθύμιση που μπορεί να μας γλιτώσει από λανθασμένα συμπεράσματα.
Ταξιδεύοντας λοιπόν αυτή τη φορά σε μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη χώρα του Βορρά και παρακολουθώντας την ίδια στιγμή τις εξελίξεις σε μια ταχύτατα παρακμάζουσα χώρα του Νότου οι σκέψεις που γεννήθηκαν στο μυαλό μου ήταν καταιγιστικές. Με «όπλο» την ευεργετική αποστασιοποίηση που μπορεί να έχει ο προσωρινός επισκέπτης προσπάθησα να διαμορφώσω μια όσο πιο αντικειμενική άποψη για όσα έβλεπα, διακρίνοντας ασφαλώς και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα: εντυπωσιακή ευημερία αλλά και φτώχεια που αφορά ευμεγέθεις ομάδες πληθυσμού, νέες προοδευτικές ιδέες αλλά και συντήρηση – προσκόλληση στη θρησκεία, υψηλό βαθμό συνέπειας στους νόμους αλλά και αφασικές συμπεριφορές. Παρατηρώντας, καταγράφοντας, αλλά και διαβάζοντας τα εξ Ελλάδος σχόλια για τους λαούς που μας συμπαθούν ή μας αντιπαθούν, δεν μπόρεσα να μη σκεφτώ, για άλλη μια φορά, πόσο λανθασμένη είναι η ασπρόμαυρη θεώρηση του κόσμου στην οποία επιδιδόμαστε μετά μανίας, ειδικά όταν μας έχουν στριμώξει –αδυνατώντας να καταλάβουμε ότι ο κόσμος, και ο δικός μας και ο κόσμος των άλλων, είναι πολυσήμαντος και πολυμορφικός. Το όμορφο και το άσχημο, το καλό και το κακό, το προοδευτικό και το οπισθοδρομικό συνυπάρχουν παντού. Σημασία έχει τι θα επιλέξουμε για τον εαυτό μας, πού θα επενδύσουμε. Ολα τα άλλα, η εθνική υπεροχή μας, οι ορκισμένοι εχθροί, ο φθόνος για τους Ελληνες, ο παγωμένος Βορράς που θέλει να υποτάξει τον Νότο, τις περισσότερες φορές αποτελούν στερεότυπα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Κι αυτό, το ταξίδι από εμάς σε εμάς, το οποίο γίνεται αποκλειστικά για να θρέψει τους εθνικούς μας εγωισμούς, είναι το μοναδικό, κατά τη γνώμη μου, ταξίδι που αντί να μας ωφελεί μας βλάπτει. Το μοναδικό ταξίδι που πρέπει να αποφεύγουμε.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 19 Ιουλίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
