Η χαμένη ευκαιρία της… ακτινοθεραπείας στο ΕΣΥ

«Ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) δημιουργείται με στόχο να διασφαλίζει την επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών που καταφεύγουν σ’ αυτό… Ειδικά για τους ογκολογικούς ασθενείς αναρωτιέται κανείς αν στα τόσα χρόνια ύπαρξης του ΕΣΥ υπήρξε ποτέ πραγματικό ενδιαφέρον για καλύτερη παροχή υπηρεσιών υγείας στον εξαιρετικά ευαίσθητο τομέα της ογκολογίας. […]

»Τα πιο δύσκολα για έναν ογκολογικό ασθενή αρχίζουν όταν έχει ήδη μια διάγνωση κακοήθειας στα χέρια του και ένα τεράστιο συναισθηματικό φορτίο μέσα του. Τότε αρχίζει ο Γολγοθάς, που περιλαμβάνει και πολύ δύσκολα πρακτικά ζητήματα όπως η αναζήτηση ραντεβού για ακτινοθεραπεία.

»Τα καρκινικά κύτταρα δυστυχώς δεν έχουν μάθει να περιμένουν. Δεν έχουν μάθει να αναγνωρίζουν τις ελλείψεις ενός ΕΣΥ και να περιμένουν μέχρι να βρεθούν τα ραντεβού για θεραπείες. Δυστυχώς, συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται, ενώ ο ασθενής νιώθει -και είναι- μόνος και ανυπεράσπιστος, βρίσκοντας μπροστά του λίστες αναμονής 2 έως 6 μηνών για την ακτινοθεραπεία. […] Δημοσιευμένες μελέτες δείχνουν ότι για ορισμένες κακοήθειες η καθυστέρηση στην έναρξη της ακτινοθεραπείας μειώνει σημαντικά την επιβίωση. […]

»Το κύριο μηχάνημα ακτινοθεραπείας είναι ο Γραμμικός Επιταχυντής (ΓΕ). Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα 23 ΓΕ σε δημόσια και πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Λιγότεροι από τους μισούς ΓΕ διαθέτουν υψηλή ενέργεια. Ο πενιχρός αυτός εξοπλισμός σαφέστατα δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των περίπου 11 εκατ. Ελλήνων. Η αναλογία ΓΕ ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Αμερική είναι 8,3 και στην Ευρώπη είναι 7,5 ΓΕ.

»Με άλλα λόγια, ο εξοπλισμός των δημόσιων νοσοκομείων μόλις καλύπτει τα 3,5 εκατ. των κατοίκων της χώρας μας. Ποιος άραγε αναρωτιέται για τα υπόλοιπα 7,5 εκατ.;»

Στα παραπάνω αποσπάσματα, από άρθρο που δημοσιεύτηκε σε προ μνημονίου εποχή (2009), διακρίνει κανείς πως το τεράστιο πρόβλημα της ακτινοθεραπείας δεν δημιουργήθηκε τώρα. Υπάρχει σωρεία τέτοιων δημοσιευμάτων τα τελευταία 10 χρόνια, με «πρωτόγνωρη», κάθε φορά έκπληξη από τα ΜΜΕ, καθώς «πρωτοανακαλύπτουν», κάθε φορά, την τραγική κατάσταση της ακτινοθεραπείας! Και ακολουθούν, κάθε φορά, οι καθησυχαστικές απαντήσεις των αρμοδίων για ταχύτατη λύση του προβλήματος, για περισσότερα και για πιο σύγχρονα μηχανήματα που θα μπορούν να παρέχουν όλο το φάσμα των ακτινοθεραπευτικών τεχνικών μια που σήμερα μερικές από αυτές -οι πιο σύγχρονες- παρέχονται μόνο στα ιδιωτικά κέντρα.

Τρία χρόνια πριν, με τυμπανοκρουσίες, αναγγέλθηκε το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο». Καταχαρούμενος ο τότε υπουργός μού ανακοίνωσε ότι μόλις υπέγραψε την προμήθεια 7 Γραμμικών Επιταχυντών μέσω ΕΣΠΑ. Με ακόμη μεγαλύτερη χαρά με διαβεβαίωσε ότι σε δύο μήνες τα μηχανήματα θα έχουν εγκατασταθεί και θα λειτουργούν.

Τρία χρόνια μετά, κανένα μηχάνημα δεν έχει λειτουργήσει ακόμη. Οι 7 αρχικά ΓΕ περιορίστηκαν σε 4, από τους οποίους ένας μόνο είναι σε τελική φάση εγκατάστασης. Οι υπόλοιποι 3 συνεχίζουν μια απίστευτη πορεία στον κυκεώνα της γραφειοκρατίας και των δικαστικών ενστάσεων.

Το απίστευτο είναι ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται κατά κύριο λόγο σε ενστάσεις που υποβάλλονται από τις ανταγωνίστριες εταιρείες κατασκευής ΓΕ και που αφορούν στους τυπικούς όρους των διακηρύξεων και όχι στους ουσιαστικούς. Και το ακόμη πιο απίστευτο είναι ότι για τέτοιους τυπικούς λόγους περνάνε διαστήματα πολλών μηνών ή και χρόνου μέχρι να βγουν οι δικαστικές αποφάσεις. Οδυνηρά παραδείγματα το Νοσοκομείο «Αγ. Σάββας» και το Πανεπιστημιακό των Ιωαννίνων, όπου μετά το άνοιγμα και των οικονομικών προσφορών κατατέθηκαν νέες ενστάσεις (μετά από σειρά άλλων και συνολική παρέλευση 3 περίπου χρόνων) με αφορμή ένα εντελώς τυπικό σημείο. Σήμερα και ενώ έχουν περάσει πάνω από 6 μήνες, ακόμη αναμένονται οι δικαστικές αποφάσεις!

Το αποτέλεσμα είναι να κινδυνεύουν να χαθούν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, που λήγει στο τέλος του 2013, δηλαδή σε λιγότερο από 2 μήνες. Παράλληλα, στα χρόνια αυτά δεν εφαρμόστηκε κανένα άλλο σχέδιο αναβάθμισης των κρατικών Ακτινοθεραπευτικών Κέντρων. Απλώς προστέθηκαν 4 επιπλέον χρόνια παλαιότητας στα ήδη εγκατεστημένα μηχανήματα και μεγάλωσαν ακόμη περισσότερο οι λίστες αναμονής για ασθενείς που η φύση της ασθένειάς τους δεν τους επιτρέπει να περιμένουν.

Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο τραγικά αν δούμε πλην του ιατρικού και το οικονομικό όφελος που θα είχε ένα κράτος σε δεινή οικονομική κρίση από την απόκτηση μηχανημάτων μέσω ΕΣΠΑ.

Για ένα τελευταίας τεχνολογίας μηχάνημα που εντάσσεται στο ΕΣΠΑ η ΕΕ καλύπτει το ποσόν των 2 εκατ. ευρώ, που περιλαμβάνει και τον ΦΠΑ (450.000 ευρώ). Η εθνική συμμετοχή (που όπως είναι γνωστό έχει μειωθεί στο 5%) ανέρχεται στις 100.000 ευρώ. Έτσι λοιπόν από τα 2 εκατ. ευρώ που εισπράττουμε, στο κράτος επιστρέφει ο ΦΠΑ και από αυτό καλύπτεται η εθνική συμμετοχή και μένει και κέρδος ύψους 350.000 ευρώ ανά μηχάνημα. Επιπλέον, καθώς στα καινούργια μηχανήματα προσφέρεται δωρεάν διετής συντήρηση, για κάθε παλιό μηχάνημα που αντικαθίσταται το κράτος θα είχε πρόσθετο όφελος 250.000 ευρώ περίπου. Το ποσόν αυτό αντιστοιχεί στο κόστος συντήρησης του παλιού μηχανήματος για τα 2 χρόνια που θα έπρεπε να πληρωθεί αφού το παλιό μηχάνημα θα συνέχιζε να λειτουργεί.

Στην ουσία, το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορούσε να αντικαταστήσει όλη την παρωχημένη τεχνολογία και να δώσει μία αξιοπρεπή, έγκαιρη και αξιόπιστη λύση στους ασθενείς με καρκίνο που χρειάζονται ακτινοθεραπεία, αποκτώντας δωρεάν υπερσύγχρονα μηχανήματα -που τόσο τα έχει ανάγκη- και επιπλέον να κερδίζει περίπου 600.000 ευρώ ανά νέο μηχάνημα! Αν λοιπόν ένα κράτος -ειδικά σε περίοδο μνημονίου- δεν ενδιαφέρεται να αξιοποιήσει τέτοιες ευκαιρίες, είναι είτε πολύ πλούσιο (και το κρύβει), είτε εγκληματικά ανίκανο.