Παρακολουθώ τον ιταλικό Τύπο και σε σχέση µε τα νοµοθετικά µέτρα που η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι ετοιµάζει για την τριτοβάθµια εκπαίδευση. Προφανώς, αν οµαδοποιηθούν οι οικείες εκτιµήσεις, εµφανίζονται και εκεί τρεις ευκρινείς «τάσεις», διαφορετικής δυναµικής η κάθε µία. Αρχίζω από την ισχνότερη: όσοι τα συµµερίζονται. Συνεχίζω µε την ισχυρότερη: όσοι τα αποδοκιµάζουν. Και κλείνω µε την επίσης ισχνή: όσοι κινούνται ενδιάµεσα, στο πλαίσιο µιας πρακτικής του «ναι µεν, αλλά» και αντιπροσωπεύουν την Ιταλία «del gustο». Grosso modo βέβαια, γιατί και εντός αυτών των σχηµατοποιήσεων αναφύονται αρκετές αποκλίσεις ως προς τη στάθµιση επί µέρους σηµείων.
Αν µείνω στους ένθερµους υπερασπιστές των νέων µέτρων, ιδίως όταν ο ένας αρθρογράφος γίνεται δυάδα ή τριάδα, η «intentio auctoris» δεν είναι τόσο δυσπρόσιτη στους αβόλευτους «ακτινογράφους» των κειµένων που συνήθως ανταλλάσσουν απόψεις στο «Caffe Universitario». Για αυτό και οι τελευταίοι µπορούν να τους απευθύνουν τουλάχιστον τα εξής ερωτήµατα ως προς το επιτυχέστερο «µοντέλο διοίκησης» που ευαγγελίζονται:
1. Με ποιον τρόπο στη «σχολή» τους ως τώρα εφάρµοζαν την ισχύουσα νοµοθεσία, εντελώς «χαλαρά» ή εντελώς «άτεγκτα» ως προς τις «πελατειακές σχέσεις» (clientismo);
2. Απέτυχαν οι ίδιοι, παλαιότερα ή πρόσφατα, να εκλεγούν πρυτάνεις στα ιδρύµατά τους;
3. Προαλείφονται για υποψήφιοι πρυτάνεις ή έστω για µέλη τού υπό σύσταση Συµβουλίου Διοίκησης – κυβερνητικής επιλογής και όχι ενδοακαδηµαϊκής εκλογής – στη θέση ενός «condottiero ideale» ή ενός «διοικητή» (κατά την αρθρογραφία συνταξιούχου στρατιωτικού); 4. Συναινούν στη θεσµοθέτηση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των διδασκόντων και εποµένως, ως προς τα µέλη ΔΕΠ της Ιατρικής, στο κλείσιµο των ιδιωτικών ιατρείων; 5. Προσδοκούν να αυξηθεί ή να µειωθεί ο αριθµός των διπλοθεσιτών, ή και των τριπλοθεσιτών, ευρείας κλίµακας ειδικοτήτων και τα συνεπακόλουθα προνόµιά τους;
6. Θα πολλαπλασιαστούν ή όχι τα προαπαιτούµενα γενναία «φιλοδωρήµατα», που στη χώρα µας ονοµάζονται «τυχερά» και «φακελάκια» (bustarelle), µε τη νοµιµοποίηση της ιδιωτικής νοσηλείας εντός των δηµοσίων νοσοκοµείων και την κατάταξη των ασθενών σε «ασθενείς δύο ταχυτήτων»;
7. Θα γενικευθεί ραγδαία η καταβολή διδάκτρων, για να υπερσκελιστούν οι ολοένα περικοπτόµενοι µισθοί των διδασκόντων και θα θεσµοθετηθούν τα ατοµικά «κουπόνια» (couponi) για τους φοιτητές;
8. Αναµένουν να αυξηθούν τα όρια ηλικίας ως προς τη συνταξιοδότησή τους;
9. Θα µηδενισθούν οι «προµήθειες» και θα γίνουν αργόµισθοι οι «µιζαδόροι»;
10. Θα παταχθεί η ευρεία φοροδιαφυγή; 11. Θα εκλείψει ο «νεποτισµός» (nepotismo) και όλοι οι βαθµοί ακαδηµαϊκής «ενδογαµίας»;
12. Θα επανέλθουµε στο ακέραιο, αυτοπρόσωπο διδακτικό έργο;
13. Θα περισταλεί ο εκπαιδευτικός τουρισµός µε το δούναι και λαβείν των φαρµακευτικών εταιρειών;
14. Θα αντικατασταθεί η εκλογή διευθυντών κλινικών από τον ορισµό τους, µε την ελπίδα αποτροπής «περιττών» προσφυγών σε υπερκείµενα όργανα;
15. Θα µετατρέπονται «αυτόµατα» οι αναφορές (citations) στις εργασίες τους ή ο δείκτης h του «Web of Science» σε ψήφους ευρωπαϊκών, εθνικών και κάθε λογής αυτοδιοικητικών εκλογών;
16. Θα αφιερωθούν στη συγγραφή µονογραφιών µε αντικείµενο τη διερεύνηση ενός θέµατος του επιστητού ή θα αναλίσκονται στην αυτοπροβολή των σταθµών δηµιουργίας ενός δαφνοστεφούς «star professor»;
17. Θα ενδιαφέρονται να κρύβουν επιµελώς το πολιτικό παρελθόν της νιότης τους και τη διαµεσολάβηση των «τοσκαναρχών» στην εκλογή τους;
18. Οσοι ιππεύουν το καλάµι της «αριστείας», για να χτυπήσουν τη «µετριοκρατία» θα έχουν πια τη δυνατότητα να διακρίνουν ότι αυτή συνίσταται στα όσα µπορείς να προσφέρεις και όχι στα όσα αξιώνεις µε καµάρι να σου δοθούν;
19. Αντίστοιχα, θα έχουν την ευχέρεια να συνειδητοποιούν – στο σαλόνι του «Διοικητηρίου» – τους όρους παραγωγής και διάχυσης του διεθνούς µορφωτικού κεφαλαίου;
20. Θα έχουν τη δυνατότητα να ξεχωρίζουν τους ερευνητές από τους «ερευνοδίαιτους»;
21. Πώς θα συµβάλουν στον περιορισµό της πανεπιστηµιακής «διακειµενικότητας»;
22. Πότε θα ολοκληρώσουν ένα κείµενο, εκτενές και τεκµηριωµένο, για το παρόν και το µέλλον του πανεπιστηµιακού θεσµού;
23. Θα αποκτούν τα αναγκαία αντισώµατα να µην ωθούν την όποια «αριστεία» (eccellentia) στη σκιά της που εµφανίζεται ως «eccentrico», σε ό,τι δηλαδή παρ’ ηµίν αντιµετωπίζεται ως «ψώνιο»;
Μπορώ να εγκαταλείψω ζηλότυπα τη γειτονική χώρα της «Παναριστείας», όπου όλα σύντοµα θα γίνουν τέλεια σε ένα ευρωπαϊκό Eldorado. Χωρίς όµως να εθελοτυφλώ για όσα διαδραµατίζονται στον τόπο µου, εφόσον και στα δικά µας πανεπιστήµια αναλογούν «επιτίµια».
Ο κ. Παναγιώτης Νούτσος διδάσκει Κοινωνική και Πολιτική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήµιο των Ιωαννίνων.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
