Εχοντας υπερβεί τις 1.000 τιμές βάσης κατά την περίοδο προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης, η διαφορά απόδοσης ( spread ) μεταξύ των 10ετών ελληνικών και των αντίστοιχων γερμανικών ομολόγων παρουσίασε στα μέσα Οκτωβρίου βραδεία αποκλιμάκωση. Μετά όμως την έμμεση απειλή για πρόωρες εκλογές το spread πήρε και πάλι την ανιούσα, για να παρουσιάσει μικρή πτώση μόνο μετά την απομάκρυνση του ενδεχομένου νέων εκλογών.
Οι διαφορές αυτές στις αποδόσεις είναι πλασματικές για τουλάχιστον δύο λόγους. Πρώτον, διότι οι συναλλαγές σε αυτά τα επίπεδα είναι περιορισμένες ή ανύπαρκτες. Δεύτερον, διότι η ελληνική κυβέρνηση δεν χρειάζεται να δανειστεί για τα επόμενα δύο χρόνια. Κατά συνέπεια, το μέγεθος της διαφοράς (ως και 1.000 τιμές βάσης) επιτρέπει τον ισχυρισμό ότι ο κίνδυνος χρεοκοπίας της Ελλάδας είναι σε μεγάλο βαθμό υπερεκτιμημένος.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο τρόπος λειτουργίας των spreads εμφανίζει χαρακτηριστικά ανελκυστήρα με ρυθμό μείωσης πολύ μικρότερο από τον ρυθμό αύξησής τους. Η ακαμψία της διαφοράς απόδοσης μεταξύ των ελληνικών και των αντίστοιχων γερμανικών ομολόγων οφείλεται κατά κύριο λόγο σε τέσσερις παράγοντες.
Ο πρώτος παράγοντας έχει να κάνει με το μακρύ ιστορικό των ελληνικών παλινωδιών, όπως π.χ. παρελθόντα οικονομικά μέτρα τα οποία εξαγγέλθηκαν αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκαν πιστά.
Ο δεύτερος παράγοντας έχει να κάνει με την αναθεώρηση, για πολλοστή φορά, των δημοσιονομικών στοιχείων της περιόδου 2006-2009. Ως αποτέλεσμα, οι διεθνείς αγορές παραμένουν εξαιρετικά επιφυλακτικές σχετικά με τις προθέσεις αλλά και τη δυνατότητα να εφαρμοστεί η οικονομική πολιτική.
Ο τρίτος παράγοντας προσδιορίζεται από την ανυπαρξία ρευστότητας η οποία αποθαρρύνει την ενεργοποίηση του ιδιωτικού τομέα στην προσπάθεια καταπολέμησης της ύφεσης. Αυτό αναμένεται να επιβραδύνει την έξοδο από την ύφεση και να συμβάλει σε περαιτέρω αύξηση της ανεργίας, που ενδέχεται να πλησιάσει το 15%.
Ο τέταρτος παράγοντας συνδέεται με το τι μέλλει γενέσθαι μετά το πέρας της τριετίας, οπότε και οι υποχρεώσεις της Ελλάδας θα είναι εξαιρετικά υψηλές έως εξοντωτικές. Αυτό οδηγεί στην άποψη ότι περαιτέρω χρηματοδότηση του χρέους από τις αγορές θα είναι δύσκολη. Η παραπάνω προσέγγιση έχει ψήγματα αλήθειας και για τον λόγο αυτόν κρίνεται απαραίτητη η επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής του δανείου της τρόικας.
Η επίτευξη του παραπάνω στόχου, σε συνδυασμό με τη μείωση της αβεβαιότητας σε σχέση με τους υπόλοιπους τρεις παράγοντες, θα οδηγήσει σε ταχύτερη αποκλιμάκωση των spreads.
Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Κeele και ο κ. Θεόδωρος Παναγιωτίδης είναι λέκτωρ στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης Research Fellow στο Ηellenic Οbservatory της London School of Εconomics.
