Οταν το 1991 αναζωπυρώθηκε το σκοπιανό η αντίδρασή μας υπήρξε ακαριαία, δυναμική και καθολική. Οι ηγεσίες ενέπνευσαν ή έστω έλαβαν το μήνυμα, «καμία ονομασία με τον όρο Μακεδονία και τα παράγωγά του». Δυστυχώς παράγοντες της τότε εξουσίας αυτοϋπονόμευσαν την ομόθυμη (πλην KKE) εθνική στρατηγική προωθώντας παρασκηνιακά σύνθετη, διπλή κ.λπ. ονομασία. Δηλαδή η Ελλάς σχεδόν από την πρώτη στιγμή σηματοδότησε προς πάντες ότι είναι η ενδοτική πλευρά της «κρίσης». Αντίθετα οι γείτονες έπεισαν και όντως είναι οι ανένδοτοι.
Ολόκληρη η έκτοτε ιστορία του σκοπιανού πλέκεται στο κλίμα μιας Ελλάδος που σηματοδοτεί την υποχώρηση («ελάτε να τα βρούμε, εγώ συμβιβάζομαι») και των Σκοπίων που δεν δέχονται μύγα στο σπαθί τους. Είναι πεισματικά ανυποχώρητα. Είναι γνωστό ότι οι διαχειριστές κρίσεων αφήνουν πάντα ήσυχο τον ανένδοτο και ρίχνουν όλο το βάρος πίεσης στον ενδοτικό.
Εξ αφορμής της πρόσφατης ακατανόητης πρότασης Νίμιτς ξαναβγήκαν στην αγορά οι θεωρητικοί παντός συμβιβασμού αλαλάζοντας υπέρ της αποδοχής της πρότασης βέβαια, και κατά της «υστερίας» του ’92 (υστερικοί και οι Κωνσταντίνος Καραμανλής και Ανδρέας Παπανδρέου!), και θρηνολογώντας για τις τάχα χαμένες ευκαιρίες. Εν τω μεταξύ όπως προκύπτει από το ημερολόγιο του ΟΗΕ τα Σκόπια απέρριψαν όλες συλλήβδην τις προτάσεις που τους έχουν γίνει. Και την προχθεσινή. Συνεπώς δεν υπάρχουν ούτε χαμένες ούτε ευκαιρίες. Υπάρχει μόνο μια παρατημένη εθνική υπόθεση.
Πώς λύνεται; H Ελλάς είναι ισχυρή χώρα και με όρους σύγκρισης ισχυρότατη. H διπλωματία της, τα διεθνή ερείσματά της, η θέση της στο διεθνές πολιτικό σύστημα της παρέχουν ευχέρεια χειρισμών σε πιέσεις. H Ελλάς όμως όχι μόνον απέσχε από κάθε μορφή συμβατής πίεσης αλλά έδωσε και δίνει ασυδότως δωρεάν παροχές προς τους γείτονες. Ενδεικτικά: Λιμάνι Θεσσαλονίκης, δωρεάν οικονομική βοήθεια πολλών δισ., πρώτη χώρα σε επενδύσεις εκεί (απορρόφηση όλης σχεδόν της ανεργίας τους), αποφυγή καταγγελίας τους για τις αθετήσεις της Ενδιάμεσης Συμφωνίας κ.λπ.
Εχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι θα ενδώσουν στο παραμικρό τα Σκόπια χωρίς πίεση; Ιδού γιατί δεν λύνεται το σκοπιανό! Εμείς, μεγαλόφρονες, δεν πιέζουμε. Τρίτοι για λογαριασμό μας δεν έχουν λόγο να το πράξουν. Θα μπορούσαν, π.χ., να το κάνουν οι Αμερικανοί, οι οποίοι εν μια νυκτί μετονόμασαν την μετά διάλυση «Γιουγκοσλαβία» σε Σερβία-Μαυροβούνιο, αλλά φαίνεται δεν τους το ζητάμε αποφασιστικά.
Κατά συνέπεια το πρόβλημα είμαστε εμείς. Τα Σκόπια είναι κράτος υπό προθεσμίαν. H διακηρυγμένη σπουδή των ΗΠΑ να προχωρήσουν στην αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου σε κυρίαρχο κράτος οδηγεί νομοτελειακά στην απόσχιση και του Τετόβου από τα Σκόπια. Σε λίγο η διαπραγμάτευσή μας θα γίνεται με το 1/2 των Σκοπίων. Οι μόνοι ωστόσο που μπορούμε να τους σώσουμε στο πλαίσιο μιας τίμιας Ομοσπονδίας είμαστε εμείς. Θα το καταλάβουν;
Νέο μείζον πρόβλημα σταθερότητας στην περιοχή η εκκολαπτόμενη Μεγάλη Αλβανία. Στο παράλληλο σενάριο υπάρχει η ενταξιακή διαδικασία της γείτονος στο ΝΑΤΟ και στην EE. Στάδιον λαμπρόν για μας: Veto!
Τα έθνη που διεκδικούν δικαίωμα στη μνήμη και το μέλλον τους διαθέτουν δυνατό εθνικό όραμα και στόχους. Περιεχόμενό τους οι διαχρονικές αξίες της ζωής του πολιτισμού τους. Και πάντοτε κόκκινη οριογραμμή από την οποία δεν διανοούνται να κάνουν ούτε βήμα πίσω. Από ‘κεί και πέρα αρχίζουν τα εθνικώς αδιαπραγμάτευτα.
Ο κ. Στέλιος Παπαθεμελής είναι βουλευτής και πρώην υπουργός.
