«Δεν ξέρω αν οι Ευρωπαίοι ήθελαν να ρίξουν τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ήθελαν να μην είναι ένα ανταγωνιστικό παράδειγμα για τις άλλες χώρες στην Ευρώπη: την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία…».
Αυτό τονίζει σε μια εφ’ όλης της ύλης εξομολόγηση μία εβδομάδα πριν από τις κάλπες ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Και προαναγγέλλει την επιστροφή του σε κυβερνητικό πόστο σε περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ με στόχο να υλοποιηθεί η συμφωνία με την προϋπόθεση ότι «θα εφαρμοστούν 7-8 μέτρα που θα αφήσουν το αριστερό αποτύπωμα». Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης και προκρίνει εθνική ομάδα εμπειρογνωμόνων για την ελάφρυνση του χρέους.
– Τον Ιούνιο, παραμονές της σύσκεψης με τον κ. Γιούνκερ στις Βρυξέλλες, είχατε πει στο «Βήμα» ότι «δεν μπορεί ο ΦΠΑ να μας χωρίσει από τη συμφωνία». Κι όμως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν έτσι..
«Η διαπραγμάτευση πέρασε από πολλές φάσεις. Και όπως ένα καλό έργο, υπάρχει αυτό που φαίνεται στην οθόνη και αυτό που γίνεται από κάτω. Δεν σας κρύβω ότι έγινε πιο δύσκολη γιατί υπήρχαν ατζέντες που δεν είχαν σχέση με την ελληνική οικονομία. Είχαν να κάνουν με την αποτυχία ή την επιτυχία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα ήταν κακό προηγούμενο για μερικούς».
–Αρα λέτε ότι η ατζέντα ήταν πολιτική.
«Ναι υπήρχε πολιτική ατζέντα που δημιουργούσε δυσκολίες. Και παράλληλα υπήρχε πολιτική ατζέντα και μεταξύ των θεσμών. Για παράδειγμα, για το αν θα έμπαινε ή δεν θα έμπαινε στο τραπέζι το χρέος άλλες απόψεις είχε το ΔΝΤ και άλλες το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας. Οταν παραδώσαμε την πρόταση των 47 σελίδων, το σχέδιο Γιούνκερ που μας δόθηκε εκείνη τη στιγμή ήταν απαράδεκτο. Εκτός από το σημείο των πλεονασμάτων, που ήταν προφανώς χαμηλότερα από αυτά που είχε διαπραγματευθεί η προηγούμενη κυβέρνηση, όλα τα υπόλοιπα ήταν η αρχική τους συζήτηση. Ημουν παρών στην πρώτη συζήτηση στις Βρυξέλλες προτού ονομαστεί Brussels Group και όλα περίπου τα θέματα αυτά που έβαλαν στο εξασέλιδο του Γιούνκερ ήταν η αρχική τους πρόταση. Ενώ το δικό μας 47σέλιδο δεν ήταν η αποτύπωση όσων θεωρούσαμε ότι ήταν το κοινό έδαφος των τελευταίων δύο-τριών μηνών. Ηταν για μας μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Μάλιστα είχα πει τότε ότι σοκαρίστηκα όταν το διάβασα αυτό και με κατηγορούσαν: “Γιατί σοκαρίστηκε; Τι περίμενε ο Τσακαλώτος;”. Πραγματικά ήταν ένα σοκ ότι έπειτα από τρεις μήνες διαπραγμάτευσης μας καταθέτουν τις προτάσεις που είχαν από την αρχή. Και αυτό ήταν πολιτικό».
– Ηθελαν, δηλαδή, να αποτύχει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ;
«Δεν ξέρω αν ήθελαν να ρίξουν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, δεν νομίζω αυτό, αλλά ήθελαν να μην είναι ένα ανταγωνιστικό παράδειγμα που θα μπορούσαν να το πάρουν και να το “τρέξουν” άλλες χώρες στην Ευρώπη και άλλοι λαοί, άλλα κοινωνικά κινήματα, άλλα πολιτικά κόμματα».
–Για τους Podemos μιλάτε.
«Οχι μόνο για τους Podemos αλλά και για τους Ιρλανδούς, για τους Πορτογάλους, γενικά για την Ευρώπη. Γιατί αυτή τη στιγμή έχουμε μια Ευρώπη για την οποία αναγνωρίζεται παγκοσμίως ότι, πρώτον, βρίσκεται σε μια κακή οικονομική κατάσταση και, δεύτερον, ότι έχει έλλειμμα δημοκρατίας και ότι αυτό το εισπράττουν πολύ δεξιές κινήσεις όπως η Λεπέν. Στον ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουμε ότι αυτό δεν είναι καλό για την Ευρώπη, να εισπράττουν αυτή τη δυσαρέσκεια τέτοια κόμματα, και ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες της δυσαρέσκειας ή τουλάχιστον να δημιουργηθούν αριστερές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις που θα δίνουν μια άλλη λύση».
– Οταν διαπιστώσατε αυτή την πίεση, πότε αρχίσατε να ανησυχείτε ότι περνάει ο χρόνος και ενδεχομένως να βρεθούμε με την πλάτη στον τοίχο;
«Αυτό το είχαμε από την πρώτη στιγμή. Οι οικονομολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ και πριν από τις εκλογές το είχαμε διατυπώσει ότι θα είναι δύσκολες οι συνθήκες. Αν είχατε διαβάσει τα κείμενα που έχουμε γράψει με τον Χρήστο Λάσκο, που έχουμε γράψει και βιβλία μαζί, λέγαμε ότι εδώ δεν πάμε για ένα Tea Party (δεν το εννοώ με την αμερικανική έννοια), πάμε για μια σκληρή αντιπαράθεση, η οποία προσπαθεί να αλλάξει το υπόδειγμα. Αυτό δεν το καταφέραμε. Βεβαίως καταφέραμε κατή τη δική μου άποψη να αφήσουμε το αποτύπωμα ότι κάτι δεν πάει καλά σε αυτή την Ευρώπη και μια δύναμη το έθεσε αυτό. Νομίζω πως ό,τι και να γίνει στο μέλλον αυτό θα είναι το κέρδος του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή, όταν ένας διανοούμενος του επιπέδου του Χάμπερμας λέει ότι η Γερμανία έχασε σε μια μέρα αυτά που είχε κερδίσει σε πενήντα χρόνια – και είναι ένας αδιαμφισβήτητα φιλοευρωπαίος διανοούμενος, για την ευρωπαϊκή ιδέα μιλάει –, καταλαβαίνετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε ρήγματα. Αυτά τα ρήγματα μπορεί μια νεότερη γενιά σε λίγα χρόνια – ελπίζω όχι σε πολλά χρόνια –, κάποιοι άλλοι να τα πάρουν και να τα “τρέξουν”. Να πουν ότι αυτή η Ευρώπη δεν έχει μέλλον».
–Μήπως ξεπεράσατε και τα όρια των αντοχών του πληθυσμού, των υποστηρικτών σας;
«Η πρώτη ερώτησή σας ήταν αν έπρεπε να δεχθούμε το σχέδιο Γιούνκερ που έχει πολλά παρόμοια πράγματα με αυτά που έχει το νέο Μνημόνιο αλλά ήταν μόνο για πέντε μήνες και μετά έπρεπε να διαπραγματευθούμε ξανά τον Οκτώβριο για το χρέος κ.τ.λ. Τώρα τουλάχιστον έχει μέτρα πολλά από τα οποία είναι σκληρά και δεν θα ήταν στις επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ αλλά συγχρόνως είναι για τρία χρόνια, είναι ανοιχτό το πρόγραμμα για το 2016 και το 2017. Οπως ξέρετε, πρέπει να παρουσιάσουμε το αναπτυξιακό μας πρόγραμμα τον Μάρτιο του 2016. Υπάρχει δέσμευση να συζητηθεί το χρέος μετά την πρώτη αξιολόγηση. Μόνο ο κ. Μητσοτάκης από τη Νέα Δημοκρατία δεν το έχει καταλάβει, όλοι οι υπόλοιποι παγκοσμίως το έχουν καταλάβει. Το λέω γιατί είχαμε μια διαφωνία στη Βουλή. Συζητιέται παντού. Το μόνο που συζητιέται είναι αν θα λυθεί το χρέος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και τι μπορούμε να κάνουμε. Αρα νομίζω ότι κάτι κερδίσαμε, γιατί αν είχαμε περάσει αυτό το πακέτο για πέντε μήνες και μετά θα έπρεπε να συζητήσουμε καινούργιο πακέτο για την επόμενη τριετία, θα ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα. Θυμάμαι ότι την τελευταία φορά που μιλήσαμε είπαμε ότι θα πρέπει να υπάρχει ενιαία λίστα προαπαιτουμένων. Δεν πρέπει να υπάρχει μια λίστα για να τελειώσει το πρόγραμμα στις 30 Ιουνίου και μετά να υπάρχει μια καινούργια λίστα προαπαιτουμένων, άρα μετά από μια γέφυρα για δύο-τρεις μήνες να ξανασυζητάμε».
– Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η κριτική: «Δεν γνωρίζατε ότι αν βρεθούμε εκτός προγράμματος την 1η Ιουλίου θα πάψει να υπάρχει ο ELA και θα πηγαίναμε στο κλείσιμο των τραπεζών και στα capital controls;». Τι απαντάτε; Δεν ήταν προβλέψιμη αυτή η εξέλιξη, με δεδομένο ότι οι καταθέτες λόγω της παρατεταμένης περιόδου διαπραγμάτευσης είχαν αποσύρει πάνω από 40 δισ.;
«Δεν ήταν μόνο επειδή ήταν μεγάλη η περίοδος διαπραγμάτευσης. Καταθέσεις έφευγαν γιατί υπήρχαν πολιτικές δυνάμεις που έλεγαν ότι “αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ εγώ θα βγάλω τα λεφτά μου από την Ελλάδα”, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα δημιουργήσει θέμα Grexit κ.τ.λ. Οπότε δεν ήταν επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ τροφοδοτούσε αυτή τη συζήτηση. Η επιλογή μας ήταν να διαπραγματευθούμε και να μη δεχθούμε. Δηλαδή, τι μας έλεγαν οι άλλες δυνάμεις: Βρείτε μια συμφωνία. Εμείς είπαμε: Μια συμφωνία να ‘ναι και ό,τι να ‘ναι, όπως είπα και στη Βουλή, δεν θα την κάνουμε. Θα πάρουμε όλα τα μέτρα που μπορούμε για να εξασφαλίσουμε κάτι καλύτερο. Και αυτό το κάναμε σε όλες τις φάσεις. Ακόμη και στις 12 Ιουλίου, όταν ήρθε στο Eurogroup, την ημέρα πριν από το Eurosummit, αυτό το απαράδεκτο ταμείο, που θα είχε την έδρα του στο Λουξεμβούργο, που ήταν μόνο για ιδιωτικοποιήσεις, που ήταν «ΤΑΙΠΕΔ εις την ν», εμείς διαπραγματευθήκαμε να έχει και επενδυτικό κομμάτι και το χρέος να ακολουθεί το προφίλ της δανειακής σύμβασης και να μπορούν να αυξηθούν οι πόροι με άλλα μέσα. Δηλαδή, να χρησιμοποιήσεις τα περιουσιακά στοιχεία χωρίς να εκμεταλλευθείς τα περιουσιακά στοιχεία. Σε κάθε φάση διαπραγματευθήκαμε κάτι. Αν δεν είσαι έτοιμος να διαπραγματευθείς και να πάρεις και επώδυνα μέτρα γι’ αυτό, μπορείς να υπογράψεις αυτό που σου δίνουν από την πρώτη στιγμή. Αυτές οι δυνάμεις που μας λένε τώρα ότι αυτό που πήρατε είναι χειρότερο μας έλεγαν να υπογράψουμε πριν. Και δεν τους ρώταγε κανένας στην τηλεόραση που έβλεπα: “Καλά, ό,τι να ‘ναι να υπογράψουν, δηλαδή;”».
– Αυτή τη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Τσίπρας και εσείς δεν φαίνεται να υποστηρίζετε αυτή τη συμφωνία…
«Συνήθως το αντίθετο λέει ο κόσμος για τον κ. Τσίπρα και εμένα. Νομίζω ότι υπάρχει γενικώς μια αίσθηση πως έγινε ένας συμβιβασμός που είναι σκληρός για τον ΣΥΡΙΖΑ και σε πάρα πολλά ηττηθήκαμε. Δεν νομίζω ότι κάποιος μπορεί να ωραιοποιεί την κατάσταση. Τούτων δοθέντων, το θέμα της πολιτικής είναι αν μπορείς να κάνεις κάτι. Η δική μου άποψη είναι ότι μια μελλοντική κυβέρνηση πρέπει να διαπραγματευθεί 4-5 πράγματα εντός του Μνημονίου, δηλαδή τα “κόκκινα δάνεια”, να αποφύγουμε τη λύση των distress funds και τις αγοραίες λύσεις και παράλληλα να επιστρέψουν οι συλλογικές συμβάσεις στις εργασιακές σχέσεις. Αλλά και εκτός του Μνημονίου πρέπει να υπάρχουν 6-7 προτεραιότητες για τις οποίες σε πέντε χρόνια θα είμαστε υπερήφανοι πως είτε τα καταφέραμε είτε τουλάχιστον προσπαθήσαμε.
– Εμπλακήκατε στη διαπραγμάτευση και ίσως να μη δώσατε βάρος σε άλλα θέματα…
«Δεν εμπλακήκαμε. Θαμπωθήκαμε από τη διαπραγμάτευση. Γι’ αυτό δεν καθόταν ο καθένας σε κάθε υπουργείο να πει: Καλά, εγώ τι πρέπει να κάνω; Ας κάνει ο Ευκλείδης τις συζητήσεις με τους διαπραγματευτές. Εγώ δεν πρέπει να κάνω κάποια δουλειά; Να οργανώσω, να δώσω μια λύση; Δηλαδή, αν θέλεις να κάνεις κάτι για τη Β’ λυκείου, δεν είναι απαραίτητο ότι χρειάζεσαι και χρήματα. Χρειάζεσαι σκέψη και οργάνωση».
– Αν κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, θα θέλατε να είστε υπουργός Οικονομικών;
«Αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ένα πρόγραμμα που θα παλεύει πέντε-έξι κυρίαρχα σημεία εντός του προγράμματος και θα σου δίνει τη δυνατότητα να κάνεις 7-8 αριστερά πράγματα αλλαγής του κράτους και της κοινωνικής οικονομίας, τότε θα μπορούσα να έχω έναν ρόλο σε αυτή την κυβέρνηση. Το πρόβλημα είναι αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα και αν είσαι αναγκασμένος να κάνεις συμμαχίες με ανθρώπους που η πολιτική τους δύναμη προέρχεται από τις πελατειακές σχέσεις και τον τρόπο που οικοδομήθηκε το ελληνικό κράτος. Εκεί θα πρέπει κανείς να σταθμίσει τις δυνατότητες που υπάρχουν. Δεν βλέπω τον λόγο να είναι κανείς απλός διαχειριστής. Υπάρχουν άνθρωποι καλύτεροι από εμένα που θα μπορούσαν να παίξουν αυτό τον ρόλο».
–Με ποιους θα μπορούσε να συμμαχήσει ο ΣΥΡΙΖΑ;
«Αυτό είναι δύσκολο να το απαντήσεις προτού δούμε το αποτέλεσμα των εκλογών και προτού γίνουν οι δημοκρατικές διαδικασίες εντός του ΣΥΡΙΖΑ που θα τα εκτιμήσει όλα αυτά. Πρέπει συλλογικά να εκτιμήσουμε αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις μιας κυβέρνησης που μπορεί να κάνει αλλαγές σε αυτόν τον τόπο. Γιατί αν δεν υπάρχουν είναι δύσκολα τα πράγματα».
– Περιθώριο να πάμε σε νέες εκλογές υπάρχει;
«Οχι, δεν υπάρχει».
– Γιατί;
«Γιατί ήδη είμαστε εκτός. Θέλουμε να τελειώσει αυτή η πρώτη αξιολόγηση και να αρχίσουμε συζήτηση για το χρέος, να γίνει η ανακεφαλαιοποίηση μέσα στον χρόνο. Βέβαια οι εκλογές δεν επηρέασαν πολύ την ανακεφαλαιοποίηση γιατί έτσι κι αλλιώς δεν ήταν έτοιμα τα stress tests. Αυτά που μπορούν να γίνουν γίνονται. Μετά μπαίνουμε σε πιο δύσκολα νερά».
– Τι πιστεύετε ότι θα ζητήσουν οι Ευρωπαίοι για να περάσουν μας δώσουν λύση για το χρέος; Είναι το Ασφαλιστικό, για παράδειγμα;
«Δεν νομίζω ότι θα ζητήσουν κάτι παραπάνω. Υποτίθεται ότι το έχουμε διαπραγματευθεί. Το ότι θα ανοίξει μια συζήτηση για το Ασφαλιστικό αφενός το έχουμε ήδη συμφωνήσει και αφετέρου θα έπρεπε να γίνει έτσι κι αλλιώς. Γιατί είναι προβληματικό το Ασφαλιστικό. Οπότε αυτό δεν νομίζω ότι συνδέεται με μια περαιτέρω συζήτηση για το τι θα γίνει και αν θα γίνει κάτι για το χρέος».
–Εμείς τι διεκδικούμε;
«Δεν μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες. Γίνονται συζητήσεις, εξετάζουμε συμβουλές. Οταν θα έρθει ή ώρα θα έχουμε μια συγκεκριμένη πρόταση η οποία θα λαμβάνει υπόψη και τους περιορισμούς των άλλων κρατών-μελών αλλά και θα μπορεί να δώσει μια λύση που θα βγάλει το Grexit μόνιμα εκτός πλαισίου. Τα προβλήματα τα ξέρουμε, όπως το κόστος εξυπηρέτησης από το 2022 και μετά. Είμαι αισιόδοξος πως αν περάσει η ελληνική κυβέρνηση την πρώτη αξιολόγηση θα υπάρξει λύση για το χρέος. Μια καλή λύση».
– Μας συμφέρει μια αξιολόγηση 12 μηνών ή πρέπει να τελειώνουμε πριν από τις γιορτές;
«Ποιες γιορτές; Οκτώβριο αρχίζει η αξιολόγηση».
– Δηλαδή, θα μπορούσαμε για πρώτη φορά να έχουμε αξιολόγηση σε τέσσερις εβδομάδες, όπως συνέβαινε στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία;
«Αν όχι σε τέσσερις, σε έξι εβδομάδες».
– Πιστεύετε ότι πρέπει να συγκροτηθεί εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης;
«Οχι. Εθνική ομάδα για το χρέος συμβουλευτική θα μπορούσα να το δω. Γιατί υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις και τεχνικά ζητήματα. Αλλά για τη διαπραγμάτευση; Εγώ θα διάλεγα τα εργασιακά να είναι το πρώτο στη λίστα που πρέπει να παλέψουμε και ο Χατζηδάκης θα το έβαζε τελευταίο. Αρα ή θα πρέπει να είναι προτεραιότητα οι εργασιακές σχέσεις ή δεν θα πρέπει να είναι; Πώς θα γίνει αυτό με εθνική ομάδα; Για το χρέος είναι άλλο θέμα και εκεί υπάρχουν πολλές απόψεις, χρειάζονται άνθρωποι που να έχουν μια κατανόηση για τις αγορές ομολόγων και πώς αντιδρούν. Οπότε το χρέος έχει και πολύ πιο τεχνικές πτυχές. Αλλά εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης – τώρα να τσακωνόμαστε πρώτα εμείς προτού τσακωθούμε με τους άλλους και δηλαδή αυτό το πρόβλημα που έχουν αντίπαλοί μας να το έχουμε κι εμείς – δεν βλέπω γιατί να κάνουμε».
Οι δραματικές ώρες του Ιουλίου
– Νιώσατε μόνος τον Ιούλιο ότι σηκώνατε ένα ιστορικό βάρος, ότι έχετε την ευθύνη να αποτρέψετε την επερχόμενη χρεοκοπία;
«Ηταν πολύ δύσκολες ημέρες αλλά δεν ένιωσα μόνος. Ηταν εντυπωσιακός ο αριθμός των SMS που έπαιρνα κάθε μέρα, η συμπαράσταση από φίλους και συντρόφους και από ανθρώπους που συμφωνούσαν ότι έπρεπε να υπάρξει συμφωνία και από αυτούς που είχαν τη δική τους άποψη. Ενιωσα πολύ μεγάλη ευθύνη, ήταν πολύ δύσκολες συνθήκες αλλά μόνος δεν ένιωσα ποτέ».
– Τι σκεφτόσασταν όταν φεύγατε από τη Βουλή τα ξημερώματα για να πάτε στο αεροδρόμιο και να πάρετε το αεροπλάνο για τις Βρυξέλλες και το Eurogroup;
«Νομίζω ότι οι διαδικασίες στη Βουλή και με βασική ευθύνη της Προέδρου δεν ήταν κάποιες που τίμησαν τη Βουλή. Δηλαδή, δεν υπήρχε κανένας λόγος – και αυτό έγινε πολλές φορές – να μην έχουμε ολόκληρη την ημέρα. Για λόγους που δεν κατάλαβα ποτέ και παρότι θα μπορούσαμε, δεν είχαμε μία ολόκληρη ημέρα στην Επιτροπή την Τετάρτη και μία ολόκληρη ημέρα την Πέμπτη στην Ολομέλεια να το συζητήσουμε, με πολύ περισσότερους βουλευτές να μιλάνε και να εκφράζονται. Και αν έλεγε 10 ώρες ο Κανονισμός δεν είχε κανένας αντίρρηση αυτές να γίνονταν 12, να άρχιζε 10.00 το πρωί και να τελείωνε στις 12.00. Δεν υπήρχε κανένας λόγος να συμβεί αυτό που έγινε και να μιλάμε τόσο πολύ για τη διαδικασία. Ηταν εξοντωτικό και ο λόγος δεν ήταν να ακουστούν τα επιχειρήματα. Αυτό το πράγμα ήταν στενάχωρο».
– Αντέχετε να ξαναζήσετε μια νύχτα 12ης προς 13η Ιουλίου;
«Πάντα αντέχεις. Πάντα υπάρχουν χειρότερα. Ετσι έλεγε ο καθηγητής μου στο διδακτορικό στην Οξφόρδη. Οταν έχεις φτάσει στον πάτο του βαρελιού και νομίζεις ότι δεν έχει παρακάτω τίποτα, τότε είναι που ακούς ένα τουκ τουκ από κάτω».
Τι λέει για Βαρουφάκη και Χουλιαράκη
– Με τον κ. Βαρουφάκη παραμένετε φίλοι;
«Βεβαίως».
– Πώς κρίνετε τη θητεία του στο υπουργείο Οικονομικών με βάση και αυτό που παραλάβατε από εκείνον ως κλίμα στην Ευρώπη;
«Εξαρτάται πώς αξιολογείτε αυτό που σας είπα στην αρχή. Αν θεωρείτε ότι υπήρχαν δυνάμεις που ήθελαν να αποφύγουν μια επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, λίγη διαφορά θα είχε αν ήταν ο Ευκλείδης ή κάποιος άλλος τον Γενάρη αντί για τον Βαρουφάκη. Εγώ αυτό εκτιμώ. Εκτιμώ ότι μια αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν κυρίαρχο στοιχείο, οπότε δεν είχε πολύ μεγάλη σημασία αν ήταν ο Βαρουφάκης, ο Ευκλείδης, ο Σταθάκης, ο Δραγασάκης. Οποιος κι αν ήταν περίπου το ίδιο θα έκαναν. Από εκεί και πέρα νομίζω ότι ο Βαρουφάκης μάς βοήθησε πάρα πολύ τον πρώτο μήνα, δηλαδή ανέβασε το θέμα της Ελλάδας πολύ και με θετικό τρόπο, ακόμη και στις γερμανικές εφημερίδες, και ίσως εκεί όλοι συλλογικά δεν καταφέραμε να κεφαλαιοποιήσουμε αυτή την πρώτη δυναμική παρέμβαση. Δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε. Ξέρετε, υπήρχαν και τεχνικά πράγματα που δεν γνωρίζαμε και τόσο πολύ. Εγώ δεν έχω αυτή την κουλτούρα που έχει κάποιος κόσμος που δεν λέει συγκεκριμένα τι κάναμε λάθος. Ηταν και πράγματα όπως το πώς δουλεύουν οι διαπραγματεύσεις και ποιος είναι σημαντικός κρίκος και ποιος δεν είναι. Αυτά τα μαθαίνεις στην πορεία. Είμαστε τυχεροί που είχαμε μια νέα γενιά παιδιών που πολύ γρήγορα έμαθαν τη δουλειά και πώς να διαπραγματεύονται και είχαν και την τεχνική κατάρτιση και τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης και αυτό νομίζω ότι το έχουν αναγνωρίσει και οι πιστωτές μας. Το έχω ακούσει κι εγώ ότι η τελική ομάδα, παρ’ όλο που στην αρχή ήταν άπειρη, φάνηκε πολύ πιο ικανή από τις αντίστοιχες των προηγουμένων κυβερνήσεων».
– Εχουμε την αίσθηση ότι ταιριάζετε περισσότερο με τον κ. Χουλιαράκη.
«Ο κ. Χουλιαράκης είχε ρόλο από την πρώτη στιγμή στη διαπραγμάτευση. Είναι ένας άνθρωπος που έχει περάσει πολλά κι αυτός, πάρα πολλά. Και αυτός έμαθε τη δουλειά όπως όλοι μας. Πού να κάνει τις επαφές, να καταλάβει ποιοι είναι οι σημαντικοί και ποιοι όχι.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
