Νέα ανάσα ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες έδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική τράπεζα (ΕΚΤ), αυξάνοντας την Τετάρτη το περιθώριο δανεισμού τους από τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Τράπεζας της Ελλάδος (Emergency Liquidity Assistance – ELA) κατά 2,3 δισ. ευρώ.
Το ανώτατο περιθώριο δανεισμού του εγχώριων τραπεζικών ομίλων από το συγκεκριμένο εργαλείο, διαμορφώνεται πλέον στα 83 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία αύξηση του ELA από τα μέσα Φεβρουαρίου, στοιχείο ενδεικτικό της επιτάχυνσης του ρυθμού μείωσης των υπολοίπων των καταθέσεων το Μάιο.
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, μέχρι και την Τρίτη οι ελληνικές τράπεζες είχαν δανειστεί περί τα 80 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι μετά την απόφαση της ΕΚΤ υπάρχει περιθώριο άντλησης επιπλέον ρευστότητας της τάξης των 3 δισ. ευρώ.
Η αύξηση του ELA ήταν απαραίτητη για την αναπλήρωση των εκροών καταθέσεων των τελευταίων εβδομάδων, οι οποίες αυξήθηκαν καθώς πλησιάζει το τέλος της παράτασης του τρέχοντος προγράμματος της χώρας και ακόμη δεν έχει υπάρξει κοινός τόπος μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών.
Τα capital controls
Το κλίμα επιβάρυνε και η παραφιλολογία ότι η ΕΚΤ αναμένεται να σκληρύνει τη στάση της προς την Ελλάδα, οδηγώντας τις ελληνικές αρχές στην επιβολή μέτρων περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) για την προστασία του τραπεζικού συστήματος.
Ωστόσο, για μία ακόμη εβδομάδα, ο διοικητής της Ευρωτράπεζας Μάριο Ντράγκι επέλεξε να αναμένει την κατάληξη των διαπραγματεύσεων, πριν λάβει οποιαδήποτε απόφαση που θα επιδείνωνε τις συνθήκες ρευστότητας στην εγχώρια αγορά.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν ελήφθη καμία απόφαση αναφορικά με την απομείωση που εφαρμόζεται στους τίτλους που φέρουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και έχουν καταθέσει ως ενέχυρο στην Τράπεζα της Ελλάδος τα πιστωτικά ιδρύματα για δανεισμό από τον ELA.
Σε περίπτωση «κουρέματος» των εγγυήσεων αυτών, το ανώτατο όριο δανεισμού εκτιμάται ότι θα υποχωρούσε λίγο κάτω από τα 90 δισ. ευρώ, μικραίνοντας επικίνδυνα την απόσταση από τα capital controls.
Εύθραυστη ψυχολογία
Οι τραπεζικές διοικήσεις πάντως ανησυχούν για την καθυστέρηση στην επίτευξη μίας συμφωνίας και κρούουν τον κόδωνα του κινδύνου λόγω της εύθραυστης ψυχολογίας των καταθετών.
Η αβεβαιότητα μετά την προκήρυξη των τελευταίων βουλευτικών εκλογών έχει προκαλέσει σημαντική μείωση της καταθετικής βάσης κατά 31 δισ. ευρώ από τον Οκτώβριο του 2014 ως το τέλος Απριλίου του 2015.
Και ο Μάιος αναμένεται να είναι μήνας σημαντικών εκροών για το σύστημα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι ιδιωτικές καταθέσεις (επιχειρήσεις και νοικοκυριά) μειώθηκαν κατά 4,9 δισ. ευρώ εντός του Απριλίου από μείωση 1,9 δισ. ευρώ το Μάρτιο, έναντι σημαντικής εκροής το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου συνολικού ύψους 19,7 δισ. ευρώ (Ιανουάριος: -12,2 δισ., Φεβρουάριος: -7,5 δισ.).
Η μείωση των καταθέσεων προήλθε κυρίως από τα νοικοκυριά (3,4 δισ.), ενώ κατά 1,4 δισ. ευρώ μειώθηκαν οι καταθέσεις των επιχειρήσεων.
Κατά συνέπεια το υπόλοιπο των ιδιωτικών καταθέσεων υποχώρησε τον Απρίλιο στα 133,7 δισ. ευρώ (Μάρτιος 2015: 138,6 δισ.), έναντι 160,3 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2014.
