Τους 311.000 έφθασαν οι άμεσα απασχολούμενοι στον τουρισμό το 2011, καλύπτοντας περίπου ποσοστό 8% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα με βάση την κύρια θέση εργασίας, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ «Η απασχόληση στον τουριστικό τομέα».

Ωστόσο η απασχόληση είναι υψηλότερη, αν συνεκτιμηθεί ότι μεγάλος αριθμός εργαζομένων εργάζεται συμπληρωματικά σε κάποια θέση που σχετίζεται με την παροχή τουριστικών υπηρεσιών, τάση που παρατηρείται σε μεγαλύτερο βαθμό στις τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές της χώρας, κυρίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όταν και κορυφώνεται η ζήτηση.

Οι συνολικές θέσεις εργασίας που μπορεί να προσφέρει ο ξενοδοχειακός κλάδος κατά τη θερινή περίοδο προσεγγίζουν τις 208.000 με βάση εκτίμηση του δείκτη «Απασχολούμενοι ανά κλίνη».

Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης η άμεση και έμμεση απασχόληση (το 2010) εκτιμάται σε 446.000 (320.000 άμεση και 126.000 έμμεση), ενώ η συνολική επίδραση στην απασχόληση υπολογίζεται σε περίπου 741.000, δηλαδή στο 1/6 της συνολικής απασχόλησης.

Παράλληλα προκύπτει ότι για κάθε 100 θέσεις άμεσης απασχόλησης στη χώρα, που είναι αποτέλεσμα της τουριστικής δαπάνης και των επενδύσεων για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος, υποστηρίζονται συνολικά άλλες 130 θέσεις εργασίας σε κλάδους-προμηθευτές τουριστικών επιχειρήσεων, αλλά και στους κλάδους όπου κατευθύνεται ως καταναλωτική δαπάνη το εισόδημα που δημιουργείται (από την άμεση και την έμμεση απασχόληση).

Σημαντικά οφέλη στην τόνωση της απασχόλησης αλλά και στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών θα έχει η ενίσχυση της τουριστικής ζήτησης πέρα από τους καλοκαιρινούς μήνες στη χώρα, καθώς η άμεση απασχόληση συνδέεται με την εξέλιξη των ξένων αφίξεων και ιδιαίτερα με τις τουριστικές εισπράξεις.

Συγκεκριμένα, η ανοδική πορεία των ταξιδιωτικών εισπράξεων (+3%) το 2008 συνοδεύθηκε από άνοδο της τουριστικής απασχόλησης (+2%), σε αντίθεση με το 2009, όπου η απασχόληση στους συναφείς με τον τουρισμό κλάδους ακολούθησε την πτωτική πορεία των αφίξεων (-6%) και των εσόδων (-11%) αντίστοιχα.

Στις υπηρεσίες καταλύματος, προϊόν που συνδέεται άμεσα με την τουριστική ζήτηση, προκύπτει ότι η μέση απασχόληση στα ξενοδοχειακού τύπου καταλύματα της χώρας είναι μικρότερη σε σχέση με άλλους τουριστικούς προορισμούς στην Ευρώπη, καθώς υπάρχουν μικρές επιχειρήσεις (μέση δυναμικότητα 78 κλίνες ανά μονάδα), που κυρίως αποσκοπούν στην κάλυψη της εποχικής ζήτησης.

Επίσης, μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή της γυναικείας απασχόλησης – σε αντίθεση με την τάση στο σύνολο της απασχόλησης στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.

Χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο

Την ίδια ώρα μικρότερη είναι η συμμετοχή απασχολούμενων οι οποίοι είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (16%), καταγράφοντας διαφορά σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς ανταγωνιστικούς προορισμούς, καθώς το ποσοστό κατά μέσο όρο είναι υψηλότερο σε σύγκριση με την Ελλάδα.

Η τάση αποδίδεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί τομέα έντασης εργασίας, με αποτέλεσμα να αξιοποιεί προσωπικό με χαμηλότερο βαθμό εξειδίκευσης. Ταυτόχρονα όμως, αναδεικνύει την αδυναμία πολλών επιχειρήσεων οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα να προσελκύσουν ανθρώπινο δυναμικό με ειδίκευση σε κάποιο επιστημονικό αντικείμενο, λόγω των πολλών μικρών μονάδων που αναπτύσσονται στο πρότυπο της οικογενειακής επιχείρησης όσο και της εποχικής δραστηριότητας, η οποία λειτουργεί ανασταλτικά για τα άτομα που επιθυμούν να προσφέρουν την εργασία τους σε συστηματική (12μηνη) βάση.

Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα πρέπει να αναπτυχθεί στη χώρα στο πλαίσιο της αναβάθμισης των προσφερόμενων τουριστικών υπηρεσιών και της ανάδειξης της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος.