Τις Βρυξέλλες διάλεξε η αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Νεμάτ Σαφίκ για να διαφοροποιηθεί από τη «γραμμή» της Γενικής Διευθύντριας Κριστίν Λαγκάρντ.

Οι απόψεις που εξέφρασε η αιγυπτιακής καταγωγής υπ’ αριθμόν 3 στην ιεραρχία του ΔΝΤ (σε ομιλία της σε οικονομικό φόρουμ) απείχαν αρκετά από την «ορθοδοξία» του ΔΝΤ, τόσο σε επίπεδο ύφους όσο και σε επίπεδο ουσίας.

Για πρώτη φορά υψηλόβαθμος παράγοντας του ΔΝΤ τόνισε απερίφραστα την ανάγκη βραχυπρόθεσμων παρεμβάσεων για την καταπολέμηση της ύφεσης και την τόνωση της ζήτησης στη χώρα μας και στα άλλα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου. Αν δεν συμβεί αυτό, η άποψη της κυρίας Σαφίκ είναι ότι ούτε τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν, ούτε τα χρέη θα μειωθούν, ούτε οι τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα θα εξυγιανθούν για να μπορέσουν να ξαναδανείσουν.

Παράλληλα, η αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ ανέφερε ότι υπάρχουν περιθώρια για την τόνωση της ρευστότητας από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και καλωσόρισε την πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία μιας «τραπεζικής ένωσης» (την οποία υποστηρίζει και ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι) με στόχο να μοιραστεί το βάρος της ανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών που αντιμετωπίζουν προβλήματα από έναν κεντρικό φορέα.

Λίγες ημέρες μετά τη συνέντευξη της κυρίας Λαγκάρντ στον «Guardian» (και την αντιπαραβολή των ελλήνων που φοροδιαφεύγουν με τους μαθητές στον Νίγηρα που πασχίσουν να μορφωθούν), η κυρία Σαφίκ ανέφερε ότι η προσαρμογή σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης ίσως χρειαστεί περισσότερο χρόνο. «Οι ονομαστικοί δημοσιονομικοί στόχοι που συμφωνήθηκαν για το 2013 πριν την επιβράδυνση της ανάπτυξης ενδέχεται να αποδειχθούν υπερβολικά υφεσιακοί και ίσως χρειαστεί να επανακαθοριστούν» είπε.

Ομως σε τι διαφέρει αυτό από τη γραμμή της κυρίας Λαγκάρντ η οποία εκφράστηκε από τον επικεφαλής της αποστολής στην Ελλάδα Πόουλ Τόμσεν κατά τις διαπραγματεύσεις για το Μνημόνιο 2; Πέρα από τις διαφορές ύφους και προτεραιοτήτων (πρώτα λιτότητα- μετά ανάπτυξη) η βασική διαφορά συνίσταται στην αναγνώριση της ύπαρξης μιας ενδιάμεσης περιόδου που είναι αναγκαία για να αρχίσουν να αποδίδουν οι δομικές μεταρρυθμίσεις. Ο κ. Τόμσεν κατηγορείται από στελέχη του Ταμείου ότι πρότεινε στην Ελλάδα μια θεραπεία-σοκ, στο πλαίσιο της οποίας δεν έλαβε υπόψη του τη δύναμη που αποκτά ο φαύλος κύκλος της ύφεσης στην ενδιάμεση περίοδο, ιδίως όταν τροφοδοτείται από απανωτά, οριζόντια μέτρα λιτότητας.

Αυτό που μένει να φανεί τις επόμενες μέρες είναι αν η παρέμβαση της κυρίας Σαφίκ σηματοδοτεί την αρχή μιας στροφής του ΔΝΤ σε βραχυπρόθεσμες πολιτικές που θα ευνοήσουν την ανάπτυξη στην ευρωζώνη ή αν πρόκειται για εσωτερική «αντιπολίτευση» κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα σκέψης. Η αιγυπτιακής καταγωγής οικονομολόγος (γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια) ανέλαβε τη θέση της αναπληρώτριας διευθύντριας του ΔΝΤ τον Απρίλιο του 2011. Πριν από λίγα χρόνια είχε γίνει η νεότερη αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας.

«Κίνδυνος για χαμένη γενιά»

Την Πέμπτη, το νούμερο 3 στην ιεραρχία του ΔΝΤ, στάθηκε ιδιαίτερα στα υψηλά ποσοστά ανεργίας στη Νότια Ευρώπη τα οποία όπως είπε ενέχουν τον κίνδυνο «δημιουργίας μιας «χαμένης γενιάς» με παρατεταμένες επιπτώσεις για την ανάπτυξη». Ανέφερε ότι «στην Ελλάδα, για παράδειγμα, η ανεργία ξεπερνάει το 20%, ενώ για τους νέους ανθρώπους είναι πάνω από 50%». Για το ίδιο θέμα είχε αρθρογραφήσει το Μάρτιο στην ιστοσελίδα Ηuffingtonpost.

Η ουσία της χθεσινής της παρέμβασης συμπυκνώνεται στην ακόλουθη αποστροφή, η οποία ακολούθησε την αναφορά στην ανεργία σε Ελλάδα και Ισπανία: «Οι αυξημένες κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις απειλούν να υπονομεύσουν τη στήριξη των πολιτών για εκείνες ακριβώς τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ως στόχο να επαναφέρουν τις οικονομίες στο σωστό δρόμο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η απουσία ανάπτυξης. Εάν δεν πετύχουμε να βρούμε νέες πηγές για την ανάπτυξη, δεν βλέπω πως μπορούν να ανακάμψουν τα φορολογικά έσοδα, να μειωθούν τα ποσοστά του δημόσιου χρέους, αλλά και πως οι αδύναμες τράπεζες θα αποκαταστήσουν τη βιωσιμότητά τους και θα αρχίσουν και πάλι να δανείζουν».

Αναφερόμενη στην ανταγωνιστικότητα η κυρία Σαφίκ τόνισε ότι οι μισθοί στη χώρα μας αυξάνονταν επί χρόνια (200-2008) με μεγαλύτερους ρυθμούς από την παραγωγικότητα σημειώνοντας ωστόσο ότι η προσαρμογή έχει αρχίσει. Σχολίασε ότι η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας είναι ένας μαραθώνιος και ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές απαιτούν χρόνο για να αποφέρουν καρπούς. Σε αυτό το πλαίσιο, έκανε πρωτίστως λόγο για την ανάγκη τόνωσης της ανάπτυξης στη Νότια Ευρώπη σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα μαζί με μεταρρυθμίσεις «που είναι αναγκαίες για την ενίσχυση της ανάπτυξης μακροπρόθεσμα».

«Ανοιχτοί σε ιδέες»

Την Πέμπτη, κατά την καθιερωμένη ενημέρωση των εκπροσώπων του Τύπου στην Ουάσινγκτον, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέρι Ράις ρωτήθηκε αν το ΔΝΤ θα δεχθεί προτάσεις για την τροποποίηση του προγράμματος. Απάντησε ότι «η βάση της συζήτησης είναι το πρόγραμμα» προσθέτοντας ωστόσο ότι «αν μια κυβέρνηση έχει ιδέες για την καλύτερη επίτευξη των στόχων» τότε το ΔΝΤ είναι έτοιμο να τις συζητήσει, όπως κάνει με κάθε χώρα. Στις επίμονες ερωτήσεις ελλήνων δημοσιογράφων για το αν η κυρία Λαγκάρντ σκοπεύει να ζητήσει συγγνώμη από τους Ελληνες για τις δηλώσεις της στον «Guardian», επανέλαβε το «μεγάλο σεβασμό για την Ελλάδα και τους έλληνες πολίτες» από την πλευρά της Γενικής Διευθύντριας του ΔΝΤ προσθέτοντας με νόημα ότι το ΔΝΤ εκπροσωπεί μεταξύ άλλων 70 φτωχές χώρες οι οποίες πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη.