Υπό τη διαρκή απειλή των υποβαθμίσεων θα πορευτεί έως την επόμενη (άτυπη) Σύνοδο Κορυφής της 30ης Ιανουαρίου η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Καθώς δεν διαφαίνονται προς το παρόν ελπίδες επίλυσης της ευρωπαϊκής κρίσης οι οίκοι αξιολόγησης εντείνουν τις πιέσεις τους με απειλητικές προειδοποιήσεις και αλληλουχία υποβαθμίσεων εθνικών οικονομιών και τραπεζών.
Το τελευταίο ανακοινωθέν από τον οίκο Fitch περιελάμβανε προειδοποιήσεις μελλοντικής υποβάθμισης για τις μεγαλύτερες τράπεζες Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Ιρλανδίας, Βελγίου και Κύπρου. Σε καθεστώς πιστοληπτικής επιτήρησης με αρνητικές προοπτικές βρίσκονται μεταξύ άλλων οι τράπεζες Societe Generale, Dexia, Banco Santander, Intesa Sanpaolo, Τράπεζα Κύπρου και Marfin Popular Bank.
Στον προθάλαμο της υποβάθμισης βρίσκονται από χθες (από τον ίδιο οίκο) και δύο από τα λιγοστά θεσμικά «εργαλεία» που διαθέτει η ευρωζώνη για την ενίσχυση των εθνικών οικονομιών και τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) καθώς και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) τελούν υπό αυξημένο κίνδυνο υποβάθμισης, σύμφωνα με τη Fitch, λόγω της αρνητικής προοπτικής για την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας που αποτελεί μετά τη Γερμανία το δεύτερο μεγαλύτερο εγγυητή αυτών των οργανισμών.
Αλλωστε ο οίκος Moody’s είχε προειδοποιήσει πρόσφατα ότι όλες οι οικονομίες της ευρωζώνης είναι εν δυνάμει υπό τη διαρκή απειλή υποβάθμισης λόγω της αλληλεξάρτησής τους και της επιδείνωσης της κρίσης χρέους.
Μεγαλύτερο βραχυπρόθεσμο κίνδυνο διατρέχει ασφαλώς η Γαλλία η οποία προσπαθεί να καθησυχάσει… τον εαυτό της ότι ενδεχόμενη υποβάθμιση δεν θα ήταν καταστροφή. Οι φήμες έχουν ενταθεί τις τελευταίες ημέρες και όλοι περιμένουν απλώς το αναπόφευκτο «χτύπημα» των οίκων στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της ευρωζώνης.
Την ίδια στιγμή η ΕΚΤ διαφυλάσσει ως κόρη οφθαλμού τις αρχές και την ανεξαρτησία της προσπαθώντας με πλάγιους τρόπους να παράσχει στήριξη στις οικονομίες. Ετσι ο Μάριο Ντράγκι εμφανίζεται φειδωλός ως προς την αγορά ομολόγων των πιο αδύναμων χωρών του Νότου που βλέπουν το κόστος δανεισμού στις αγορές να παραμένει σε δυσθεώρητα ύψη, όμως την ίδια στιγμή ανακοινώνει «απεριόριστο δανεισμό» προς τις ιδιωτικές τράπεζες με την… ευχή να διοχετευθούν αυτά τα κεφάλαια στην πραγματική οικονομία και όχι στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών.
Ακολουθώντας τη σκληρή γραμμή που χαράσσει το Βερολίνο, η ΕΚΤ αρνείται πεισματικά να καταστεί «ύστατος δανειστής» των εθνικών οικονομιών καθώς αυτό θα συνιστούσε εκτροπή από τις θεμελιώδεις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως το σχέδιο για δανεισμό των ευρωπαϊκών οικονομιών μέσω του ΔΝΤ δεν προχωρά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο λόγω της βρετανικής δυστοκίας. Τα διμερή δάνεια των ισχυρών της ευρωζώνης προς το Ταμείο δεν πρόκειται λοιπόν να ξεπεράσουν τα 150 δισ. ευρώ (από 200 δισ. που ήταν η αρχική πρόβλεψη) τα οποία ασφαλώς ωχριούν μπροστά στις τεράστιες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ευρώπης.
Πρακτικά λοιπόν η ευρωζώνη παραμένει στο έλεος των αγορών οι οποίες δεν έχουν κανένα απολύτως ηθικό ενδοιασμό για να προχωρήσουν μέχρι και τη διάλυση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος όσο οι ηγέτες του δεν προχωρούν σε δραστικές λύσεις.
