Ηχησε σαν κεραυνός εν αιθρία και τάραξε τα νερά η έγερση θέματος πιθανής μεταφοράς της έδρας της Coca-Cola 3Ε. Η αινιγματική, αν όχι και άκομψη χρονικά, σχετική αναφορά του διευθύνοντος συμβούλου της κ. Δ. Κωνσταντίνου, μόλις δύο ώρες προτού ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Δ. Σιούφας εγκαινιάσει το νέο επιβλητικό εργοστάσιό της στο Ηράκλειο της Κρήτης, πριν από λίγες ημέρες, ήδη προκαλεί αναταράξεις. Το ενδεχόμενο η Coca-Cola 3Ε, ο ελληνικής καταγωγής μεγαλύτερος ευρωπαίος εμφιαλωτής μη αλκοολούχων ποτών, να μεταφέρει την έδρα του από την Ελλάδα σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, κάνοντας χρήση της σχετικά πρόσφατης κοινοτικής νομοθεσίας περί «ευρωπαϊκών ανωνύμων εταιρειών», προκάλεσε σύμφωνα με πληροφορίες το ενδιαφέρον του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.


Το ερώτημα όμως τι επιθυμεί ίσως η Coca-Cola 3Ε και ανοίγει δημοσίως ένα τέτοιο θέμα μάλλον δεν θα απαντηθεί εύκολα. Αλλά και η λήψη οποιασδήποτε απόφασης για το θέμα αυτό προδιαγράφεται μακρινή και πάντως βασανιστική και επώδυνη.


* Ο κύριος μέτοχος


Για τους γνωρίζοντες είναι κοινό μυστικό ότι η The Coca-Cola Company που κατέχει πάνω από το ένα τέταρτο των μετοχών της Coca-Cola 3Ε, κυριότερος μέτοχος της οποίας εξακολουθεί να είναι ο ελληνοκυπριακός όμιλος Λεβέντη με επικεφαλής τον πρόεδρό της κ. Γ. Δαυΐδ, δεν είδε ποτέ με καλό μάτι την εγκατάσταση της έδρας του ομίλου στην Αθήνα. Χρειάστηκε αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια ο ελληνικός όμιλος να αντιτάξει ένα σθεναρό «όχι» στις πιέσεις της αμερικανικής εταιρείας για τη μεταφορά της έδρας της στο Λονδίνο. Αυτός λέγεται άλλωστε ότι είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους οι σχέσεις Αθήνας – Ατλάντας δεν είναι και τόσο θερμές όσο θα ανέμενε κανείς. Παρά τις προσδοκίες περί του αντιθέτου, ουδείς υψηλός αξιωματούχος της The Coca-Cola Company ανταποκρίθηκε στις προσκλήσεις του ελληνικού ομίλου να την εκπροσωπήσει στα εγκαίνια της νέας μονάδας του στην Κρήτη και με την ευκαιρία αυτή βέβαια να έχει επαφές με την ελληνική κυβέρνηση.


«Πρόκειται προφανώς για μια δήλωση που απλώς προορίζεται να ικανοποιήσει τις διαθέσεις τού πέραν του Ατλαντικού μεγαλομετόχου, ο οποίος μετά την καθιέρωση της νέας εταιρικής μορφής της ευρωπαϊκής εταιρείας πιέζει να επανεξεταστεί αυτό το θέμα» ελπίζει αναλυτής, εκτιμώντας ότι η εταιρεία δεν έχει ακόμη ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα. «Η αλήθεια είναι ότι μόλις τώρα αρχίσαμε να το αγγίζουμε» ακούστηκε να λέει, μάλλον αιφνιδιασμένο, στέλεχος του νομικού της επιτελείου.


Ο ίδιος ο κ. Κωνσταντίνου εξάλλου, σε εν μέρει επεξηγηματική δήλωσή του προς «Το Βήμα», ξεκαθαρίζει ότι το θέμα αυτό, που για χρόνια είναι θέμα-ταμπού για τον ελληνικό όμιλο, δεν είναι άμεσο. Ο αγαπημένος σήμερα μάνατζερ των χρηματιστηριακών αναλυτών, που είχε γίνει δεκτός με πολλές επιφυλάξεις από αυτούς και από την Ατλάντα ως «επιλογή της ελληνικής πλευράς χωρίς διεθνείς περγαμηνές», ευτύχησε να δει τη μετοχή της Coca-Cola 3Ε να απογειώνεται και λέγεται ότι και η The Coca-Cola Company πίνει πια κρασί στο όνομά του. Διαδέχθηκε στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου το 2004 τον Ιρλανδό κ. Ιριαλ Φάιναν, ο οποίος, παρ’ όλο που απομακρύνθηκε περιπετειωδώς από τη θέση αυτή, τοποθετήθηκε αμέσως σε κορυφαία θέση του πολυεθνικού ομίλου, με αρμοδιότητα μάλιστα την «επίβλεψη» όλων των ανά τον κόσμο εμφιαλωτών του «μαγικού ποτού» και συνεπώς και του έλληνα εμφιαλωτή.


* Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα


Στην «ήξεις αφήξεις», όπως θα μπορούσε να πει κανείς, δήλωσή του υπαινίσσεται ότι ενδεχόμενη απόφαση μεταφοράς της έδρας θα είχε όχι μόνο πλεονεκτήματα φορολογικής και εν γένει οικονομικής μορφής, αλλά και μειονεκτήματα.


«Ως μια μεγάλη εταιρεία πολυεθνικής εμβέλειας, η Coca-Cola Τρία Εψιλον» αναφέρει ο γεννημένος στην Κύπρο μάνατζερ «οφείλει να διερευνήσει τα οφέλη που προκύπτουν από την ισχύουσα νομοθεσία για την ευρωπαϊκή εταιρεία. Εφόσον προκύπτουν σημαντικά οφέλη για την εταιρεία μας και κατ’ επέκταση για τους μετόχους μας, είμαστε υποχρεωμένοι να εξετάσουμε το ενδεχόμενο μεταφοράς της έδρας μας». Οπως συνεχίζει όμως καθησυχαστικά, «αυτό αποτελεί πάγια τακτική μας και σίγουρα δεν αποτελεί είδηση. Οταν προκύπτει οποιαδήποτε αλλαγή στη νομοθεσία, επιβάλλεται κατ’ αρχάς να διερευνούμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα – τα οποία δεν είναι πάντα μόνο οικονομικά – που επιφέρει στη δραστηριοποίησή μας. Αυτό ακριβώς κάνουμε και θα συμπεριλάβουμε τα συμπεράσματά μας στον μελλοντικό μας σχεδιασμό» καταλήγει, αρνούμενος παράλληλα να απαντήσει σε επί μέρους σχετικά ερωτήματα, μαζί και στο κατά πόσον η εταιρεία συνεκτιμά στη στρατηγική της τα «εμπόδια» που έχει θέσει στην εμπορική της πολιτική η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού.


Στην Ατλάντα λέγεται ότι έγιναν έξαλλοι όταν η Επιτροπή το 2006 επέβαλε στον ελληνικό όμιλο πρόστιμο 8,6 εκατ. ευρώ με την κατηγορία ότι αθέτησε τους όρους παλαιότερης απόφασής της σχετικά με την εμπορική της πολιτική και την εφαρμογή των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού. Κι αυτό όταν λίγο νωρίτερα είχαν εκφράσει την ευαρέσκειά τους για το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση τροποποίησε σε θετική κατεύθυνση τη φορολογική νομοθεσία για πολυπλόκαμες πολυεθνικές ελληνικές εταιρείες, όπως η Coca-Cola 3Ε, η οποία είναι η μοναδική διεθνής εταιρεία με έδρα την Ελλάδα της οποίας η μετοχή διακινείται στα χρηματιστήρια της Αθήνας, της Νέας Υόρκης, του Λονδίνου και του Σίδνεϊ.


* Συμφωνία με την ΕΕ


Το θέμα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε θεωρηθεί λήξαν, όταν το 2005 η The Coca-Cola Company και οι ευρωπαίοι εμφιαλωτές της κατέληξαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συμφωνία-πλαίσιο πανευρωπαϊκής ισχύος για την αποφυγή καταστρατηγήσεων του δικαίου του ανταγωνισμού. Η οριστική απόφαση θα εκδοθεί τον επόμενο μήνα, καθώς η επιχείρηση, με τη νομική καθοδήγηση της Ατλάντας, έχει προσφύγει στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών. Ο αμερικανικός όμιλος έχει θέσει εμμέσως το ερώτημα κατά πόσον τυγχάνει «φιλικής στάσης» εκ μέρους των ελληνικών αρχών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι, ενώ σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει διευθετήσει τα θέματα αυτά, τελικά «διώκεται» μόνο στη χώρα όπου εδρεύει ο κορυφαίος εμφιαλωτής του.


Η Coca-Cola Τρία Εψιλον των 40.000 εργαζομένων σε 28 χώρες «ρίχνει άδεια για να πιάσει γεμάτα» είναι παράλληλα η εκδοχή άλλων παρατηρητών της αγοράς, ενώ δεν λείπουν φυσικά και αυτοί που εκτιμούν ότι η έγερση θέματος έδρας αντανακλά «μετατόπιση ισχύος στο εσωτερικό του ομίλου υπέρ της Ατλάντας», καθώς και άλλοι που θυμίζουν ότι απλώς «το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα», αν και ο κ. Δαυίδ και οι άλλοι αξιωματούχοι της στα εγκαίνια της μονάδας της Κρήτης προανήγγειλαν ότι ως τα τέλη του 2010 η επιχείρηση θα έχει επενδύσει στη χώρα στην οποία οφείλει τη γέννησή της και τη γιγάντωσή της άλλα 150 και πλέον εκατ. ευρώ.


Παύση λειτουργίας σε τρεις ανταγωνιστικές μονάδες της επαρχίας


Η εντυπωσιακή επένδυση στην Κρήτη για τη νέα βιομηχανική μονάδα ήταν η τελευταία πράξη της ύστερης φάσης του προγράμματος παραγωγικής αναδιάρθρωσης που υλοποίησε σε χρόνο ρεκόρ ο ελληνικός τομέας της Coca-Cola 3Ε, αρχίζοντας από την παύση της λειτουργίας της μονάδας του στην Αθήνα τις πρώτες ημέρες του 2006. Το προτελευταίο «επεισόδιο» διαδραματίστηκε αθόρυβα τις τελευταίες ημέρες του περασμένου έτους σε τρεις επαρχιακές πόλεις, στα Ιωάννινα, στα Τρίκαλα και στις Μοίρες του νομού που φιλοξενεί το νέο εργοστάσιο, του Ηρακλείου της Κρήτης.


Υστερα από συνεργασία που άντεξε κατά περίπτωση τα 30 χρόνια, ο όμιλος τερμάτισε τα συμβόλαια παραγωγής μέρους των προϊόντων του στις εμφιαλωτικές βιομηχανίες Κλιάφα στα Τρίκαλα, Χήτος στα Ιωάννινα και Σταματάκη – Θαύμα στις Μοίρες Ηρακλείου. Στις εταιρείες αυτές παράγονταν αναψυκτικά του που έφθαναν ως και τα 2,5 εκατ. κιβώτια ετησίως, αλλά ο όγκος αυτός θα παράγεται πια στα ενισχυμένης παραγωγικής δυναμικότητας ιδιόκτητα εργοστάσιά του στην Πάτρα, στον Βόλο, στο Σχηματάρι και στο Ηράκλειο.


«Η συνεργασία μας είχε αρχίσει το 1978, όταν ακόμη η εταιρεία ήταν θυγατρική της αμερικανικής Coca-Cola, προτού την αγοράσει ο όμιλος Λεβέντη και εξελιχθεί σε Coca-Cola 3Ε» θυμάται ο κ. Κ. Κλιάφας της βιομηχανίας Κλιάφα Θ. Ψυγεία στα Τρίκαλα, που εμφιαλώνει αναψυκτικά με το σήμα της από το 1926 και κάλυπτε ανάγκες του ομίλου στη θεσσαλική αγορά. «Η εξέλιξη είναι δυσάρεστη, πλην όμως αναμενόμενη και κατανοητή» προσθέτει, βέβαιος ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει να είναι βιώσιμη και κερδοφόρος με τα δικά της προϊόντα. Αλλωστε η Coca-Cola 3Ε θα συνεχίσει να παράγει ορισμένα προϊόντα, όπως αναψυκτικά σε μεταλλικό κουτί και χυμούς με το σήμα Κλιάφα, για λογαριασμό της. Η τρικαλινή εταιρεία δεν πρόκειται, λέει, να απολύσει το προσωπικό που πλέον περισσεύει.


Ούτε στην πασίγνωστη για το νερό Ζαγόρι που εμφιαλώνει εταιρεία Χήτος των Ιωαννίνων, την επιχείρηση που κατά περιόδους «κονταροχτυπιέται» με την Coca-Cola 3Ε για τα σκήπτρα στην αγορά του εμφιαλωμένου νερού, πίστευαν ότι τελικά θα συμβεί κάτι τέτοιο. Η εταιρεία παρήγε Coca-Cola, Sprite και Fanta που κάλυπταν ανάγκες του μεγάλου ανταγωνιστή της στην Ηπειρο και κατά διαστήματα και στην Κέρκυρα, από το 1985. Κατά κάποιον τρόπο η Coca-Cola 3Ε άθελά της την ενίσχυε για πολλά χρόνια, θα μπορούσε να πει κανείς, ώστε να καταστεί εξαιρετικά ισχυρή στην αγορά του νερού. Μερικοί υποθέτουν ότι σε μια επόμενη φάση μάλιστα θα προσπαθήσει να την εξαγοράσει. Τώρα πάντως περισσότεροι από 40 εργαζόμενοι αναμένεται να χάσουν άμεσα τη δουλειά τους.


Ισως η ακμαία αυτή οικογενειακή βιομηχανία να στραφεί δικαστικά εναντίον της Coca-Cola 3Ε, καθώς φέρεται να της έχει απευθύνει εξώδικο, θεωρώντας ότι δεν ενημερώθηκε εγκαίρως και ότι δικαιούται αποζημίωση.


Ανταγωνιστής της Coca-Cola 3Ε, ευθέως μάλιστα στην αγορά των αναψυκτικών, είναι και η τρίτη θιγόμενη εταιρεία, η μόνη ίσως επιχείρηση στο Ηράκλειο της Κρήτης που δεν είχε κανέναν λόγο να χαρεί για τη δημιουργία του νέου εργοστασίου. Πρόκειται για τη βιομηχανία Σταματάκη, η οποία εδρεύει στις Μοίρες και παράγει αναψυκτικά με το σήμα Θαύμα. Σε αντίθεση με το παλαιότερο εργοστάσιο που τέθηκε εκτός λειτουργίας, η νέα μονάδα της Coca-Cola 3Ε υπερεπαρκεί για την κάλυψη των τοπικών και περιφερειακών αναγκών της. Το σοβαρότερο πρόβλημα για την εταιρεία Σταματάκη έγκειται, όπως λέγεται, στο γεγονός ότι τα προηγούμενα χρόνια προχώρησε σε μεγάλες επενδύσεις και κινδυνεύει για τον λόγο αυτόν να περιέλθει σε αδιέξοδο.


«Πράγματι, αποφασίσαμε να μην προχωρήσουμε σε ανανέωση των συμβολαίων συνεργασίας με τρεις υπεμφιαλωτές μας» εξηγεί ο εδώ και λίγους μήνες γενικός διευθυντής του ελληνικού τομέα της Coca-Cola 3Ε κ. Δ. Βιδάκης. «Η κίνηση αυτή» συνεχίζει «πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευρύτερης αναδιάρθρωσης που υλοποιήσαμε μέσα στο 2006 ».


Ο κ. Δ. Βιδάκης υποστηρίζει, όμως, ότι «και οι τρεις συνεργάτες είχαν ενημερωθεί από τις αρχές του 2006 για τη στρατηγική απόφαση της εταιρείας. Συνεπείς στην επικοινωνία μας μαζί τους και σεβόμενοι τη μακροχρόνια σχέση και συνεργασία μας» τονίζει «πραγματοποιήσαμε επαναληπτικές ενημερώσεις και συναντήσεις μαζί τους, ενώ τηρήσαμε με κάθε λεπτομέρεια όλες τις συμφωνίες και τους όρους των συμβολαίων συνεργασίας μας ως τη λήξη τους».