Νίκολας Βίντινγκ Ρεφν: «Ομορφιά σημαίνει εξουσία»

«Πώς ήταν η τουριστική περίοδος στη χώρα σας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού;» επιμένει ο Νίκολας Βίντινγκ Ρεφν, αφού του έχω ήδη απαντήσει ότι οικονομικά «τα πράγματα στην Ελλάδα δεν πάνε και τόσο καλά τον τελευταίο καιρό». Μιλάμε στο τηλέφωνο, ο Ρεφν βρίσκεται στην Κοπεγχάγη. Του απαντώ ότι, παρά τη μείωση των τιμών, ο Αύγουστος και ο Σεπτέμβριος ήταν κυρίως οι μήνες που φάνηκε να κινούνται τα πράγματα. Ο Ρεφν σιωπά. Στη συνέχεια ρωτά για την κατάσταση στον Τύπο. Δείχνει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να μάθει. Αγαπά την Ελλάδα και αυτό θα φανεί στην πορεία της κουβέντας μας που θα κρατήσει περίπου μισή ώρα.

Ο λόγος του τηλεφωνήματος είναι η τελευταία ταινία του Νίκολας Β. Ρεφν. Λίγους μήνες μετά την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Καννών, το «The Neon Demon» ανοίγει στην Ελλάδα. Βυθισμένο μέσα στους neon φωτισμούς ενός παγωμένου, σχεδόν σαν ψεύτικου Λος Αντζελες, το «The Neon Demon» είναι ένα άκρως γοητευτικό αλλά και ενοχλητικό φιλμ που με κεντρικό πρόσωπο ένα κορίτσι, την Τζέσι (Ελ Φάνινγκ), που αναζητεί τον δρόμο του στον χώρο του μόντελινγκ, μιλάει για τον σκοτεινό και επικίνδυνο κόσμο της ομορφιάς.

Τεχνητός κόσμος

«Υπάρχει μια αίσθηση μη επικοινωνίας ανάμεσα στον τεχνητό κόσμο και στον πραγματικό κόσμο» λέει ο Ρεφν. «Βεβαίως, ο κόσμος της ομορφιάς είναι βασικά ο τεχνητός κόσμος. Η ψηφιακή επανάσταση όμως δημιούργησε μια γέφυρα ανάμεσά τους. Επομένως χάρη στον ψηφιακό κόσμο σήμερα έχουμε φτάσει πιο κοντά σε ό,τι είναι τεχνητό». «Και κατά τη γνώμη μου» συνεχίζει ο δανός σκηνοθέτης «πολύ σύντομα θα έχουμε μια πραγματικότητα που θα είναι το ίδιο αληθινή όσο είναι τεχνητή. Η τεχνητή ομορφιά, ανεξάρτητα από το τι λέει ο καθένας, είναι κυρίαρχη στη ζωή μας. Γιατί όλοι έχουμε ματαιοδοξίες. Ολοι κοιταζόμαστε στον καθρέφτη. Η δύναμη της φυσικής ομορφιάς βρίσκεται διαρκώς μπροστά μας».

Το ακούμε άλλωστε στην ταινία διά στόματος Τζέσι: «Η ομορφιά δεν είναι τα πάντα, είναι το μόνο πράγμα» λέει. «Δεν τραγουδώ, δεν χορεύω, δεν γράφω, δεν έχω κανένα χάρισμα. Αλλά είμαι όμορφη και μπορώ να βγάλω λεφτά!». Και έχει δίκιο. Το πρόσωπό της είναι μαγικό, συναρπάζει, ερεθίζει, κάποιος το αποκαλεί «ήλιο μέσα στην καρδιά του χειμώνα». Ολοι το λατρεύουν. Από τον αλλόκοτο σταρ φωτογράφο που αναλαμβάνει την πρώτη επαγγελματική φωτογράφισή της ως τη μυστηριώδη μακιγέζ της (Τζίνα Μαλόουν) αλλά και τον διάσημο μόδιστρο (Αλεσάντρο Νίβολα).

Ξαφνικά ο Ρεφν επιστρέφει στο θέμα της Ελλάδας. «Είναι πολύ ενδιαφέρον που μιλώ τώρα με εσάς που προέρχεστε από την Ελλάδα, τη χώρα όπου δημιουργήθηκαν η Ιστορία, η φιλοσοφία, η λογοτεχνία. Και αν μεταφερθείτε λίγο πίσω, στην εποχή όλων αυτών των μεγαλείων, θα δείτε ότι η ομορφιά ήταν πάντα ένας πολύ κυρίαρχος παράγοντας. Επομένως, κατά κάποιον τρόπο, σήμερα το σώμα είναι ο ναός της λατρείας διότι διαρκώς μας υπενθυμίζουν πως μπορούμε να αλλάξουμε το σώμα μας. Η ομορφιά ισοδυναμεί με την εξουσία και δεν είναι καθόλου ρηχό ζήτημα όπως κάποιος κόσμος πιστεύει ότι είναι».

Γεννημένος στην Κοπεγχάγη, γιος του σκηνοθέτη Αντερς Ρεφν και της κινηματογραφίστριας Βιμπέκε Βίντινγκ, ο Νίκολας Βίντινγκ Ρεφν πέρασε τα χρόνια της εφηβείας του στη Νέα Υόρκη, όπου πήγε το 1981 σε ηλικία 11 ετών. «Εκεί απέκτησα το μικρόβιο του κινηματογράφου» μας είπε, χωρίς να τον πτοήσει η μορφή αχρωματοψίας από την οποία πάσχει. Επιστρέφοντας στα 17 του στη Δανία τελείωσε εκεί το σχολείο και αμέσως πήγε πίσω στην Αμερική για να σπουδάσει κινηματογράφο στην Αμερικανική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών. Το γεγονός ότι τα νεύρα του τον ώθησαν να πετάξει ένα θρανίο στον τοίχο της τάξης του είχε ως αποτέλεσμα να αποβληθεί, να επιστρέψει στη Δανία, να εγγραφεί στην εκεί Σχολή Κινηματογράφου και να φύγει και από εκεί κακήν κακώς.

Αθεράπευτα ατίθασος

«Ημουν αρκετά ατίθασος» λέει γελώντας πονηρά για το παρελθόν του, πολύ μακρινό σήμερα από την εικόνα του συζύγου και πατέρα που προβάλλει. Οσοι όμως γνωρίζουν τις ταινίες του ξέρουν ότι κατά βάθος ο Νίκολας Βίντινγκ Ρεφν παραμένει ατίθασος –τουλάχιστον ως δημιουργός. Προκλητικός και ασυμβίβαστος στυλίστας, ο Ρεφν είναι υπεύθυνος για τα ακραία θρίλερ της σειράς «Pusher» που διαδραματίζονται στον κόσμο των ναρκωτικών και του εγκλήματος στην πατρίδα του, καθώς και για τις αμερικανικές ταινίες του, όπου πρωτοστατεί το νευρώδες «Drive», με τον Ράιαν Γκόσλινγκ στον ρόλο ενός κασκαντέρ του Χόλιγουντ που «εργάζεται» επίσης ως οδηγός σε ληστείες. Ενα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του «The Neon Demon» είναι ότι, ενώ όλοι οι άντρες της ταινίας δείχνουν πως κυριαρχούν επί της γυναίκας –ο φωτογράφος, ο ξενοδόχος, ο σχεδιαστής μόδας -, στην πραγματικότητα είναι υποχείριά της. «Είμαι παντρεμένος με μια γνήσια φεμινίστρια, σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω ότι η γυναίκα σήμερα κυριαρχείται από τον άντρα» λέει ο Ρεφν. «Πιστεύω ότι αυτή είναι μια ξεπερασμένη, παλαιομοδίτικη άποψη. Μπορεί να έχει κάποια δόση αλήθειας, όμως στην τελική, όπως σε κάθε βιομηχανία, όλα είναι για τα λεφτά».

Ο Ρεφν αποφάσισε να κάνει το «The Neon Demon» βλέποντας με πόσο πάθος ασχολούνταν με την ομορφιά και τη μόδα τα ίδια τα παιδιά του. «Μπορώ να πω ότι διασκεδάζω με τη μόδα» λέει «αλλά το «Neon Demon» δεν πιστεύω ότι σχετίζεται με αυτόν τον χώρο –είναι μόνο το φόντο. Η ομορφιά είναι το θέμα της ταινίας και το γεγονός ότι όσο τα χρόνια περνούν το πάθος για την ομορφιά αυξάνεται, αν και η βιωσιμότητά της ελαττώνεται. Ομορφος σημαίνει όλο και πιο νέος, όλο και πιο νέος. Επομένως, αναρωτιέται κανείς πού μπορεί να σταματήσει αυτό».