Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις ότι μετά την αναγγελία της κατάργησης του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) η 10η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ), την διοργάνωση της οποίας είχε αναλάβει το ΕΚΕΒΙ, ήταν αμφίβολο ότι θα κατάφερνε να πραγματοποιηθεί, παρά τις διαμαρτυρίες των εργαζομένων στο ΕΚΕΒΙ για την κατάργηση του φορέα και παρά την πρόσφατη απεργία τους, η 10η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης θα ανοίξει τις πύλες της σε οκτώ μέρες για να υποδεχθεί το αναγνωστικό κοινό και τους επαγγελματίες του βιβλίου.

Με τιμώμενη χώρα τη Μεγάλη Βρετανία, θεματικό αφιέρωμα για τον Καβάφη, με το 2ο Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης, με τη γνωστή και επιτυχημένη Παιδική Γωνιά για παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς, με το φιλολογικό καφενείο, εργαστήρια, ομιλίες, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών, εικαστικά και θεατρικά δρώμενα και παράλληλες πολιτιστικές δράσεις στην πόλη η 10η ΔΕΒΘ εγκαινιάζεται την Πέμπτη 16 Μαΐου και θα λειτουργήσει ως την Κυριακή 19 Μαΐου στα Περίπτερα 13 και 15 της Helexpo στη Θεσσαλονίκη.


Έρχονται οι Βρετανοί

Συμμετέχουν εφέτος περισσότεροι από 200 εκδοτικοί οίκοι από την Ελλάδα και 18 χώρες του εξωτερικού (Αίγυπτος, Αργεντινή, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βοσνία-Ερζεγοβίνη/Σερβική Δημοκρατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιράν, Ισραήλ, Ιταλία, Κίνα, Κροατία, Μ. Βρετανία, Πολωνία, Ρουμανία, Ρωσία, Σλοβακία, Σερβία, Τουρκία), φορείς και πολιτιστικά ιδρύματα. Εκεί θα συναντήσουμε τον ισραηλινό συγγραφέα Αμος Οζ, τους δημοφιλείς Βρετανούς Τζόναθαν Κόου, Ντέιβιντ Νίκολς, Μάικλ Αρντίτι, Άντριου Κρούμι, Βικτόρια Χίσλοπ, την πολύ ικανή Ρέιτσελ Καστ, τη δημοφιλή συγγραφέα εφηβικών θρίλερ Σίλια Ρις, τη συγγραφέα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας Σούζαν Τζόινσον, τον βραβευμένο ποιητή Ντέιβιντ Χάρσεντ. Μαζί με αυτούς θα δούμε και τον Γερμανό Ρίντιγκερ Σάπερ, την Αμερικανή Νικόλ Κράους, τον Βάσκο Μπερνάρντο Ατσάγα, συγγραφείς από τη Γαλλία, την Αυστραλία και τις βαλκανικές χώρες. Συνολικός απολογισμός: 100 Έλληνες και 30 ξένοι συγγραφείς θα συμμετάσχουν σε 170 εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στη διάρκεια της έκθεσης.


Αφιέρωμα για τον Καβάφη

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το «Έτος Καβάφη», θα εκτεθούν σε ειδικό χώρο στη ΔΕΒΘ ελληνικές και ξένες εκδόσεις ποιημάτων του Καβάφη και αρχειακό υλικό, θα γίνουν ποιητικές αναγνώσεις, θα προβληθούν ταινίες για τη ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού, θα ακουστούν μελοποιημένα ποιήματά του και θα γίνουν συζητήσεις για το έργο του. Από την Αίγυπτο ο ελληνιστής και μεταφραστής του Καβάφη Χάμντι Ιμπραχίμ, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου του Καΐρου και βραβευμένος με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, θα μιλήσει για τις μεταφράσεις του Καβάφη στα αραβικά.


Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης και παράλληλες εκδηλώσεις

Για δεύτερη χρονιά πραγματοποιείται εφέτος στη διάρκεια της ΔΕΒΘ το Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης που διοργανώνει η Εταιρεία Συγγραφέων με τη συμμετοχή ποιητών από εννέα βαλκανικές χώρες. Η ΔΕΒΘ και ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα τιμήσουν τον καθηγητή Δημήτρη Μαρωνίτη. Οι επαγγελματίες θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ενημερωτικές ημερίδες και συζητήσεις για τις νέες τεχνολογίες, το μέλλον της ανάγνωσης, τα πνευματικά δικαιώματα, τις βιβλιοθήκες, τα ευρωπαϊκά μεταφραστικά προγράμματα. Κινέζοι και Αργεντινοί εκδότες συμμετέχουν σε συζητήσεις αναζητώντας συνεργασίες με έλληνες ομολόγους τους.

Ο Σύνδεσμός Εκδοτών Βορείου Ελλάδος διοργανώνει εκδήλωση για την επέτειο των 1700 ετών από την υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων αλλά και ομιλίες για τους Θεσσαλονικείς ιεραποστόλους Κύριλλο και Μεθόδιο και ο Δήμος Θεσσαλονίκης, ο οποίος είναι εφέτος επισήμως συνδιοργανωτής της ΔΕΒΘ, έχει ετοιμάσει παράλληλες εκδηλώσεις, ξεναγήσεις, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις και εργαστήρια κινητοποιώντας τους πολιτιστικούς φορείς της πόλης και εγκαινιάζοντας την ΔΕΒΘ με μια συναυλία αγγλικής μουσικής από την Κεντρική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης.

Δείτε εδώ αναλυτικά το πρόγραμμα της ΔΕΒΘ.


ΔΕΘΒ: Ένας θεσμός με δεκαετές παρελθόν

Πέρασε από πολλά κύματα η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Στη δεκαετή πορεία του θεσμού, δεν έπαψε να αμφισβητείται η σκοπιμότητα της διοργάνωσης και ο διεθνής χαρακτήρας της και οι εκδότες της Αθήνας δεν έπαψαν να διαμαρτύρονται για την επιλογή του τόπου διεξαγωγής της και τη συνακόλουθη οικονομική τους επιβάρυνση. Η έκθεση, με την ονομασία Scripta, άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες της τον Μάιο 2004 και ειπώθηκαν έκτοτε πολλά, σε δημόσιες ή ιδιωτικές συζητήσεις στο αθηναϊκό κέντρο, περί πρόθεσης του τότε υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου να ενισχύσει τη γενέθλια πόλη με το έσοδο και την αίγλη μιας μεγάλης πολιτιστικής διοργάνωσης.

Ανταγωνιστικά προς τη δική τους έκθεση βιβλίου στην παραλία είδαν όμως την ΔΕΒΘ και τα τοπικά εκδοτικά και βιβλιοπωλικά σωματεία της Θεσσαλονίκης και, ανεπισήμως συμπορευόμενος, ο δήμος, ο οποίος δεν κατέβαλε προσπάθειες να προβάλει το γεγονός και να αξιοποιήσει αυτό το πολιτιστικό «χαρτί» για την πόλη.

Στην πρώτη έκθεση συμμετείχαν 120 εκθέτες από την Ελλάδα και από έξι χώρες του εξωτερικού και την επισκέφθηκαν 4.000 άτομα. Στην πορεία των χρόνων σταδιακά το status της έκθεσης και η επισκεψιμότητά της βελτιώνονται. Το 2006, στον τρίτο χρόνο λειτουργίας της, η ΔΕΒΘ εντάσσεται στο «κλαμπ» των 25 σημαντικών διεθνών εκθέσεων βιβλίου στον κόσμο. Το 2007 την εγκαινιάζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας. Το 2008 εγκαινιάζεται ο θεσμός της τιμώμενης χώρας, με πρώτη τη Γαλλία και τη συμμετοχή 25 γάλλων εκδοτών. Ακολουθεί το 2009 η Γερμανία με 10 εκδότες και το 2010 η Κίνα με 150 εκδότες.

Η απόφαση του τέως υπουργού Πολιτισμού Παύλου Γερουλάνου το 2010 να συμπεριλάβει τη ΔΕΒΘ στους τέσσερις πυλώνες μιας εξωστρεφούς εθνικής στρατηγικής στον χώρο του βιβλίου και η εξασφάλιση χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ Δυτικής Μακεδονίας ως το 2015 έβαλε προς στιγμήν μια άνω τελεία στη συζήτηση περί μετακίνησης της έκθεσης στην Αθήνα θέτοντας ένα τετελεσμένο.

Η πρώτη ΔΕΒΘ επί δημαρχίας Μπουτάρη το 2011 είχε μια άνευ προηγουμένου προβολή στα τοπικά μέσα και ο δήμος συνέδραμε στη διοργάνωση με παράλληλες εκδηλώσεις, προβάλλοντας τα μουσεία, τους καλλιτέχνες και τους πολιτισμικούς φορείς της πόλης. Εκείνη τη χρονιά, η πολύ επιτυχημένη εμπορικά, πολιτισμικά και οργανωτικά 8η ΔΕΒΘ με τιμώμενες τις χώρες της Μέσης Ανατολής, που τότε κυριαρχούσαν στην επικαιρότητα με τη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη, και ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις τόσο για το αναγνωστικό κοινό όλων των ηλικιών όσο και για τους επαγγελματίες του βιβλίου ανέδειξε τη δυναμική της ΔΕΒΘ: Μπορούσε να είναι ένας χώρος όπου καλλιεργείται η αναγνωστική περιέργεια στις μικρές ηλικίες, όπου προσφέρονται ερεθίσματα για προβληματισμό και διάλογο στους εφήβους, όπου οι επαγγελματίες του βιβλίου, οι εκδότες, οι βιβλιοθηκονόμοι μπορούν να συζητήσουν για τις νέες εξελίξεις στον χώρο του βιβλίου, να ανταλλάξουν ιδέες, να συνάψουν συνεργασίες και να συγχρονιστούν, όπου οι συγγραφείς μπορούν να γνωριστούν με το κοινό τους και με τους συναδέλφους τους σε μια μεγάλη γιορτή του βιβλίου, ένα ετήσιο βιβλιοφιλικό γεγονός.

Φάνηκε τότε πολύ έντονα ότι η ΔΕΒΘ μπορεί να επιτελέσει τον αρχικό στόχο της να αποτελέσει «σταυροδρόμι συνάντησης, επικοινωνίας και ανάπτυξης πολιτιστικών και εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στις αναπτυγμένες αγορές της Ευρώπης και της ΗΠΑ, από τη μία, και της Μεσογείου, του Ευξείνου Πόντου, των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης, από την άλλη», να καταστεί μια γέφυρα ανάμεσα στο Βορρά και τον Νότο, την Ανατολή και τη Δύση. Οι επισκέπτες της πλησίασαν τις 100.000 χιλιάδες. Το 2011 το κλίμα ήταν αισιόδοξο και πολλά υποσχόμενο για το μέλλον της ΔΕΒΘ.

Η κρίση ήρθε αδυσώπητη και το 2012 είδαμε τα αποτελέσματα της συνεχιζόμενης δυσπραγίας στον χώρο του βιβλίου. Αρκετοί σημαίνοντες αθηναίοι εκδότες αποφάσισαν να μην πραγματοποιήσουν το ταξίδι στη Θεσσαλονίκη. Η κοινοποίηση της απόφασής τους με επίσημη ανακοίνωση προς τα Μέσα και το τελικό «σκασίλα μας» της τότε διευθύντριας του ΕΚΕΒΙ Κατρίν Βελισσάρη επισκίασαν το πολιτιστικό μέρος της ΔΕΒΘ. Παρά τη συμμετοχή του κόσμου και τους διεθνείς προσκεκλημένους, η κοινώς ομολογούμενη επιτυχία του 2011 δεν επαναλήφθηκε.

Μια μουδιασμένη επέτειος

Αποτέλεσμα της συνεργασίας ΕΚΕΒΙ, Υπουργείου Πολιτισμού, Helexpo και Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών (ΠΟΕΒ), η ΔΕΒΘ προσπάθησε να καταστεί ταυτόχρονα εθνικό πολιτιστικό γεγονός για το βιβλίο, απαραίτητο εργαλείο για τους έλληνες επαγγελματίες και ένα νέο διεθνές γεγονός και φάνηκε πως με τη συνεργασία όλων και κυρίως των άμεσα ενδιαφερομένων, των επαγγελματιών του βιβλίου, αυτό το τριπλό στοίχημα μπορεί να κερδηθεί προς όφελος όλων. Όσο κι αν αμφισβητήθηκε από πολλούς εκδότες, η έκθεση λειτούργησε ως σημείο συνάντησης, ενημέρωσης, ζυμώσεων.

Την εφετινή διοργάνωση υπογράφουν η Γενική Γραμματεία Πολιτισμού του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, η Διεύθυνση Γραμμάτων, η Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού, η Helexpo, η ΠΟΕΒ και ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Με το ΕΚΕΒΙ, τον φορέα που είχε εξαρχής το πρόσταγμα στη διοργάνωση, υπό κατάργηση, και τους εργαζόμενους σε εκκρεμότητα, η εφετινή ΔΕΒΘ θα διεξαχθεί σίγουρα σε κλίμα αμηχανίας και πάντως όχι σε εορταστική επετειακή ατμόσφαιρα για τα 10 χρόνια από την ίδρυσή της.

Πολλοί από τους εκδότες της Αθήνας, ακόμη κι εκείνοι που πέρυσι απουσίαζαν, θα κάνουν εφέτος το ταξίδι στη Θεσσαλονίκη. Μεταξύ άλλων οι εκδόσεις Άγρα, Γαβριηλίδης, Καλέντης, Εστία, Ίκαρος, Κέδρος, Μελάνι, Μεταίχμιο, Νεφέλη, Παπαδόπουλος, Πατάκης, Πόλις, Τόπος, Ωκεανίδα. Στην απόφασή τους να απέχουν εμμένουν και εφέτος οι εκδόσεις Ψυχογιός.

Την προετοιμασία της 10ης ΔΕΒΘ έφεραν σε πέρας οι εργαζόμενοι στο ΕΚΕΒΙ, χωρίς όμως να είναι γνωστή η διάδοχη κατάσταση για την επόμενη χρονιά και όσο η συμμετοχή στο ΕΣΠΑ δεσμεύει για την πραγματοποίησή της. Οπωσδήποτε, η εφετινή διοργάνωση θα είναι καθοριστική και θα διαφανεί αν στο μέλλον τα εκδοτικά σωματεία και η Διεύθυνση Γραμμάτων έχουν τις ικανότητες να αναλάβουν τη διοργάνωση μιας έκθεσης μακριά από τα στενά συντεχνιακά συμφέροντα και τη λογική των παζαριών βιβλίου, μιας έκθεσης εξωστρεφούς, με σύγχρονο προφίλ και ευρωπαϊκό χαρακτήρα.