Ο Τζόκερ που έφυγε νωρίς




Σε μια σκηνή του «Σκοτεινού ιππότη» («The dark knight»), της τελευταίας ως σήμερα κινηματογραφικής περιπέτειας του Μπάτμαν, ο Τζόκερ, ο αιώνιος εχθρός του μασκοφόρου εκδικητή της νύχτας, ψιθυρίζει: «Ο,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει εκκεντρικότερο…». Η «πιασάρικη» ατάκα κρύβει ειρωνεία γιατί ίσως να είχε περάσει απαρατήρητη αν ο ηθοποιός που υποδύεται τον Τζόκερ στην ταινία – και ο βασικός λόγος για να την παρακολουθήσει κανείς – δεν ήταν ο Χιθ Λέτζερ.


Τον περασμένο Ιανουάριο, λίγους μήνες προτού κλείσει τα 29 του (γεννήθηκε στις 4 Απριλίου 1979) και ενώ είχε ολοκληρώσει τα γυρίσματα του «Σκοτεινού ιππότη», ο Λέτζερ άφηνε την τελευταία πνοή του σε ένα διαμέρισμα του Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Αρχικώς τα ΜΜΕ βιάστηκαν να μιλήσουν για αυτοκτονία και κάποια άφησαν να εννοηθεί ότι ο ηθοποιός βρισκόταν σε κατάθλιψη. Ακούστηκε, πρώτον, ότι ο ρόλος του Τζόκερ τον είχε καταβάλει τρομακτικά, ενώ είχε προηγηθεί ο χωρισμός του από την ηθοποιό Μισέλ Γουίλιαμς, την οποία γνώρισε στα γυρίσματα της μεγαλύτερης επιτυχίας του «Το Μυστικό του Brokeback Mountain». Μαζί είχαν αποκτήσει μία κόρη, τη Ματίλντα.


Στην επίσημη ανακοίνωσή της, πάντως, η αστυνομία της Νέας Υόρκης είπε ότι στο διαμέρισμα όπου συνέβη η τραγωδία δεν βρέθηκαν παράνομα ναρκωτικά (για τα χάπια στο προσκέφαλό του ο Λέτζερ είχε ιατρική συνταγή) ούτε διαπιστώθηκαν ίχνη αυτοχειρίας. Αν και σε συνέντευξή του στους «Times» της Νέας Υόρκης τον Νοέμβριο του 2007 ο Λέτζερ είχε πει ότι το στρες δυσκόλευε τον ύπνο του και ότι χρειαζόταν διπλή δόση Ambien για να κερδίσει δύο ώρες ύπνου, ο θάνατός του πιθανόν να οφείλεται σε ατύχημα.


Αφάνεια και ανάσταση


Η αλήθεια είναι ότι η ζωή είχε παίξει παράξενα παιχνίδια στον Χιθ Λέτζερ. Εφυγε από το σπίτι του στην Περθ της Αυστραλίας όταν ήταν 16 χρόνων, χωρίς να έχει ιδέα για το τι θα κάνει στη ζωή του (ο πατέρας του είναι μηχανικός ανθρακωρυχείων και η μητέρα του δασκάλα γαλλικών). Βρέθηκε στο Σίντνεϊ χωρίς φράγκο στην τσέπη και κάποια στιγμή αποφάσισε να δοκιμαστεί στην ηθοποιία. Ακολούθησαν ρόλοι σε σειρές της αυστραλέζικης τηλεόρασης, μία εκ των οποίων, το «Roar» (ένα είδος «Braveheart junior»), ακυρώθηκε. Στα 19 του ο Λέτζερ πήγε στο Λος Αντζελες χωρίς τίποτε το ουσιαστικό στην ατζέντα του.


Μετά την εμφάνισή του ως γιου του Μελ Γκίμπσον στον «Πατριώτη», ο Λέτζερ το 2001 προσπάθησε να κολυμπήσει στα βαθύτερα νερά του Χόλιγουντ με έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία εποχής «Ο θρύλος του ιππότη» («Α knight’s tale»). Το αποτέλεσμα ήταν ένας διαρκής πονοκέφαλος για την Columbia, στούντιο παραγωγής της ταινίας, που όταν είδε τον «Θρύλο» κατάλαβε ότι δεν επρόκειτο να έχει την εύνοια της κριτικής και χρησιμοποίησε κείμενα… πλασματικών κριτικών κινηματογράφου για να τη στηρίξει! Η καριέρα του Λέτζερ είχε πάρει την κατιούσα προτού καν αρχίσει και η αποτυχία των «Τεσσάρων φτερών» και του «Νεντ Κέλι» (όπου πρωταγωνιστούσε) έκανε τα πράγματα χειρότερα.


Επί σειράν ετών εθεωρείτο «καμένο χαρτί» και ήταν στα αζήτητα, ενώ όταν έπαιζε βρισκόταν υπό τη σκιά άλλων, όπως συνέβη με τον «Χορό των τεράτων», όπου πρωταγωνιστούσαν ο Μπίλι Μπομπ Θόρντον και η Χάλι Μπέρι.


Και να που τον Σεπτέμβριο του 2005 στο Φεστιβάλ Βενετίας ο Χιθ Λέτζερ έγινε το πρόσωπο της διοργάνωσης. Οποια πέτρα και αν σήκωνες τον έβρισκες. Σαν να είχε ξυπνήσει από λήθαργο, ο αυστραλός ηθοποιός επέστρεφε εις τριπλούν στις οθόνες. Εκεί έκαναν την πρεμιέρα τους οι παρανοϊκοί «Αδελφοί Γκριμ» του Τέρι Γκίλιαμ (όπου ο Λέτζερ υποδύθηκε τον Γιάκομπ Γκριμ δίπλα στον Ματ Ντέιμον), ο «Καζανόβας» του Σουηδού Λάσε Χάλστρομ με τον Λέτζερ στον ρόλο του τίτλου και βέβαια «Το Μυστικό του Brokeback Mountain» του Ταϊβανού Ανγκ Λι, η ιστορία δύο γελαδάρηδων (Τζέικ Τζίλενχααλκαι Λέτζερ) οι οποίοι αναγκάζονται να κρατήσουν τον ομοφυλοφιλικό έρωτά τους κρυφό φοβούμενοι την κατακραυγή της κοινωνίας. Ο Λέτζερ υποδύθηκε τον πιο κλειστό από τους δύο και ο ρόλος σήμανε την ανάστασή του.


«Ολα έγιναν τόσο γρήγορα» είχε πει εκείνο τον Σεπτέμβριο στο «Βήμα» ο Λέτζερ για την κινηματογραφική έκρηξή του, την οποία συμπλήρωσε το «Candy», μια αυστραλέζικη ερωτική ιστορία με ήρωες ένα ζευγάρι ηρωινομανών. «Ούτε εγώ δεν το έχω ακόμη συνειδητοποιήσει. Τρέχω σαν παλαβός από τη μία ταινία στην άλλη. Χρειάζομαι ένα διάλειμμα. Και έχω σκοπό πολύ σύντομα να το κάνω, παρ’ ότι είμαι άφραγκος». Πολύ ψηλότερος απ’ όσο τον φανταζόμουν, ο Λέτζερ θύμιζε (όντως άφραγκο) τουρίστα. Φορούσε ένα πράσινο στρατιωτικό καπέλο το οποίο αποκάλεσε «του φορτηγατζή», ροζ ριγέ πουκάμισο με λεκέδες, μια καρό βερμούδα και ξεθωριασμένα καφέ μποτίνια. Ηταν αξύριστος και τα χέρια του ήταν γεμάτα μικρά τατουάζ.


Αφοβος


«Για τον ρόλο του Τζόκερ χρειαζόμουν έναν ηθοποιό που δεν θα φοβόταν την σύγκριση με τον Τζακ Νίκολσον» είπε ο Κρίστοφερ Νόλαν, σκηνοθέτης του «Σκοτεινού ιππότη» αλλά και της αμέσως προηγούμενης ταινίας του μασκοφόρου εκδικητή, του «Batman begins». Η σκέψη του Νόλαν δεν ήταν λανθασμένη. Είκοσι χρόνια πριν ο Τζόκερ του Νίκολσον ήταν ο πιο πολυσυζητημένος ρόλος της εποχής και επισκίασε τον ίδιο τον Μπάτμαν στην πρώτη κινηματογραφική περιπέτειά του που σκηνοθέτησε ο Τιμ Μπάρτον. Οταν ο Νόλαν είδε τον Λέτζερ στο «Μυστικό του Brokeback Mountain» έμεινε έκπληκτος από «την απουσία ματαιοδοξίας του. Είπα μέσα μου «να ένας ηθοποιός που είναι έτοιμος να θάψει τον εαυτό του μέσα στον ήρωα που υποδύεται»». Ο ίδιος ο Λέτζερ άλλωστε το είχε παραδεχθεί: «Μετά το «Brokeback Mountain» νιώθω έτοιμος για τα πάντα» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Entertainment Weekly». «Τι θα μπορούσε να είναι πιο προκλητικό και τρομακτικό;».


Το όνομα του Λέτζερ δεν ήταν το μόνο που είχε πέσει στο τραπέζι για τον ρόλο του μανιακού κακοποιού που αδιαφορώντας για τα υλικά αγαθά σπέρνει τον πανικό απλώς και μόνο γιατί έτσι γουστάρει. Ή, όπως ο ίδιος αρέσκεται να λέει, «είμαι ο εφευρέτης του χάους και το χάος στηρίζεται στον φόβο». Για τον ίδιο ρόλο είχαν επίσης ακουστεί τα ονόματα του Σον Πεν, του Ρόμπιν Γουίλιαμς αλλά και του Μαρκ Χάμιλ (ο Λουκ Σκαϊγουόκερ της πρώτης τριλογίας του «Πολέμου των Αστρων»). Ο Νόλαν όμως είχε πάρει την απόφασή του από πολύ νωρίς. Και είχε δίκιο. Ο Λέτζερ «μπήκε» άφοβος στον ρόλο και τον έκανε δικό του (συγκρινόμενος μαζί του ο Τζόκερ του Νίκολσον δεν είναι κάτι παραπάνω από ένας καλοντυμένος κλόουν). Ηδη το όνομά του συζητείται για τις προσεχείς υποψηφιότητες των Οσκαρ.


Ο θάνατος του Χιθ Λέτζερ προβλημάτισε τη Warner Bros, στούντιο παραγωγής του «Σκοτεινού ιππότη». Πώς προωθείς μια ταινία της οποίας ο μπαλαντέρ-αστέρας είναι πεθαμένος; Η Warner πάντως δεν εκμεταλλεύτηκε προς όφελός της την τραγωδία, ενώ μία από τις (υπερβολικές) σκέψεις του στούντιο ήταν να αποφευχθεί η εμφάνιση του Λέτζερ ακόμη και στο διαφημιστικό τρέιλερ. Ετέθησαν επίσης ερωτήματα που αφορούσαν τη μοίρα του έργου σε περίπτωση που χρειάζονταν συμπληρωματικές σκηνές ή περαιτέρω φωνητική επεξεργασία (voice over) σε σκηνές του Τζόκερ. Τελικά δεν χρειάστηκε τίποτε από όλα αυτά για τον «Σκοτεινό ιππότη», αν και ο Τέρι Γκίλιαμ έχει ήδη πρόβλημα με το «Imaginarium of Dr. Parnassus», τύποις τελευταία ταινία του Λέτζερ, η οποία δεν είχε ολοκληρωθεί όταν ο ηθοποιός πέθανε.


Οι πρώτες ενδείξεις για την εισπρακτική κίνηση του «Σκοτεινού ιππότη» είναι ενθαρρυντικές. Ειδικοί προβλέπουν ότι η ταινία του Νόλαν ενδέχεται να σπάσει το ρεκόρ εισπράξεων ταινιών βασισμένων σε κόμικ ξεπερνώντας ακόμη και τον πρώτο «Spider-Man». Αλλη μία ειρωνεία: η τελευταία ταινία του Χιθ Λέτζερ ίσως γίνει η μεγαλύτερη επιτυχία της καριέρας του χωρίς αυτός να βρίσκεται στη ζωή…


«Ο σκοτεινός ιππότης» προβάλλεται στις αίθουσες από την περασμένη Πέμπτη.