Από πού κρατά η σκούφια σας;

Πάνω από δύο εκατομμύρια σελίδες του Δικτύου σάς δίνουν τη δυνατότητα να ανιχνεύσετε το χαμένο στα βάθη των αιώνων γενεαλογικό σας δένδρο. Η μανία με το παρελθόν είναι το καινούργιο χόμπι ενός αργόσχολου αλλά και νοσταλγού πλανήτη

Αν θέλετε, το πιστεύετε: αμέσως μετά την πορνογραφία, οι σέρφερ του Δικτύου προτιμούν τη γενεαλογία. Μετά τη «λάσπη» των ηλεκτρονικών (αμετανόητων) Μαγδαληνών, ο «χους» της ψηφιακής Γενέσεως. Πάνω από 2 εκατ. sites (του τύπου www. onlinegenealogy.com/, worldgenweb.org/, www.rootsweb.com/) παρέχουν σήμερα, ή έτσι τουλάχιστον ισχυρίζονται, το πιο εύκολο και ανέξοδο «πακέτο» ευρέσεως προγόνων ­ κάτι σαν διαπιστευμένες Αγγελικές Νικολούλη του γενεαλογικού μας δένδρου, οι οποίες δεν πρόκειται να το βάλουν κάτω αν δεν ανακαλύψουν από πού κρατάει τέλος πάντων η σκούφια μας.

Πληκτρολογώ δειλά δειλά το επώνυμό μου «Papadimitriou» και περιμένω. Βρίσκομαι σε μια διεύθυνση, δυστυχώς ακόμη υπό κατασκευήν, με ελληνικής καταγωγής απορίες («General Greece Queries»). Μια γενεαλογική φαντασίωση με ολοδικούς μου βυζαντινούς θυρεούς διάσπαρτους στο Internet με συνεπαίρνει προς στιγμήν. Η λίστα που εμφανίζεται εντός δευτερολέπτων στην οθόνη μου δεν περιλαμβάνει βέβαια το χαμένο στους αιώνες και στα bytes σόι μου. Είναι απλά γεμάτο από συνονόματούς μου, κυρίως ομογενείς της Αμερικής. Διάφορους «Παπαδημητρίου» που πριν από κάμποσες δεκαετίες πήραν το μεγάλο παπόρι για τον Νέο Κόσμο, άλλαξαν το όνομά τους σε «Πάπας» και τώρα αναζητούν εναγωνίως να μάθουν αν η προπροπρογιαγιά τους ήταν από το Τολέδο του Οχάιο ή από τα Δολιανά της Αρκαδίας.

Καλούμαι να συντάξω τη δική μου ληξιαρχική «απορία». Αντιλαμβάνομαι ότι κάπως έτσι λειτουργούν τα πράγματα στο Δίκτυο ­ μέσω αλληλογραφίας. Κάποιος, κάποτε, θα διαβάσει τα γραφόμενά σου, θα αντιληφθεί ότι είναι πολύ πολύ πολύ μακρινός συγγενής σου και θα επικοινωνήσει μαζί σου μέσω e-mail για να σου δώσει τυχόν στοιχεία. Μπόλικα δάκρυα θα χυθούν και νομίζω ότι σε αυτή την περίπτωση δεν θα είναι ψηφιακά. Η «απορία» μου είναι ήδη έτοιμη: δίνω όνομα, τόπο και χρόνο γεννήσεως πατρός, μητρός και διάφορα άλλα απόρρητα οικογενειακά στοιχεία και εφευρίσκω χαμένο επί σειρά ετών θείο (από την πλευρά της μητρός) στη Φλόριδα. Αραγε υπάρχει ελπίδα να εντοπισθεί;

Και όμως ναι! Εγκαταλείποντας τις ελληνικού προσανατολισμού σελίδες (είναι αυτονόητο η Ψωροκώσταινα να μην έχει ακόμη μεγάλη ζήτηση), βρίσκω τόνους ευχαριστηρίων επιστολών προς σωτήρες αγγλοσαξονικών γενεαλογιών. Να, πάρτε για παράδειγμα τον κ. Μπομπ Κάιτζερ. Δηλώνει ο ευτυχέστερος άνθρωπος του κόσμου αφού κατάφερε αισίως να βρει πληροφορίες για τον προπάππο του Σόλομον Φριζ. Ολα έγιναν όταν επικοινώνησε ως διά μαγείας μαζί του κάποιος Μάικ Φριζ που είχε τον ίδιο προπάππο ­ τίποτε πολύπλοκο, η γιαγιά του Μπομπ και ο παππούς του Μάικ ήταν αδέλφια. Επόμενο ήταν μετά την ευτυχή αυτή σύμπτωση τα δύο δισέγγονα του μακαρίτη κ. Φριζ να αποφασίσουν να συναντηθούν από κοντά. Ισως τώρα, σκέφτομαι, να διαλευκάνουν και άλλα τέτοια ενδοοικογενειακά μυστήρια.

Ηρθε η «rootsmania»!

Στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά μιλούν πλέον για διαστάσεις επιδημίας. Αυτή η «rootsmania», όπως αποκάλεσε το «Time» αυτή τη «μανία με τις ρίζες», είναι για πολλούς το νέο χόμπι ενός αργόσχολου πλανήτη που θέλει να γεμίσει τον χρόνο του. Ισως πάλι να είναι προϊόν μιας αρχέγονης ανάγκης να γεμίσει τα κενά του παρελθόντος. Τόσο αρχέγονης που αναγιγνώσκοντας τη Βίβλο περιδιαβάζεις δάση ολόκληρα με περίτεχνα γενεαλογικά δέντρα («εγεννήθη δε τω Ενώχ Γαϊδάδ, και Γαϊδάδ εγέννησε τον Μαλελεήλ, και Μαλελεήλ εγέννησε τον Λάμεχ· και έλαβεν εαυτώ Λάμεχ δύο γυναίκας, όνομα τη μια Αδά, και όνομα τη δευτέρα Σελλά· και έτεκεν Αδά τον Ιωβήλ….», Γένεσις, Κεφάλαιο Δ´). Μήπως οι αρχαίοι τραγικοί άφησαν ποτέ στην ησυχία τους τους Ατρείδες ­ τον Ατρέα και τον Θυέστη, τον Μενέλαο και τον Αγαμέμνονα, τον Αίγισθο και την Κλυταιμνήστρα, τον Ορέστη, την Ηλέκτρα και την Ιφιγένεια και τους λοιπούς κλάδους του πολυπληθούς αυτού μυκηναϊκού οίκου;

Σύμφωνα με το περιοδικό «American Demographics», ένα 40% των Αμερικανών επιθυμούν διακαώς να εντοπίσουν τους προγόνους τους ­ μάλιστα ένα 7% το θέτει ως «σκοπό ζωής». Ως ευπαθέστερη ηλικιακή ομάδα φέρεται αυτή μεταξύ 35 και 40 ετών. Και δεν είναι πάντα κινητήριος δύναμη η υπαρξιακή περιέργεια. Κάποιοι επιθυμούν π.χ. να εξαντλήσουν το ιατρικό ιστορικό τους ώστε να μπορέσουν να οχυρωθούν απέναντι σε οιαδήποτε κληρονομική ασθένεια εμφανίζεται πεισματικά στη γενεαλογική τους γραμμή. Αλλοι, ένθερμοι οπαδοί της εραλδικής, για να αποδείξουν στους ποταπούς θνητούς ότι κρατούν από «τζάκι». Το διμηνιαίο αμερικανικό περιοδικό «Family Tree Magazine» έσπευσε ήδη να εξαργυρώσει τη νεοαφιχθείσα αγορά. Στο πρώτο τεύχος του φιλοξένησε άρθρα του τύπου «Τα 10 καλύτερα μέρη για να διοργανώσετε μια φαντασμαγορική οικογενειακή επανασύνδεση», «Πώς να ταξινομείτε σωστά τις οικογενειακές σας φωτογραφίες» και άλλα συναφή.

Μια σαφώς πιο χαμηλών τόνων «rootsmania» υφίσταται βεβαίως και εν Ελλάδι. Οι διέξοδοι όμως σχεδόν ανύπαρκτες. Ο,τι κάνουν κάποιοι οικογενειακοί σύλλογοι και τίποτε ιδιώτες με παραπανίσιο μεράκι που αναζητούν τους μυστακοφόρους γενάρχες του χωριού τους. Η Εραλδική και Γενεαλογική Εταιρεία ασχολείται μόνη (από το 1975) με την εγχώρια εσοδεία κλάδων και οικοσήμων. Με μια ιδιαίτερη, κάπως ελιτίστικη, αδυναμία στα μεγάλα ελληνικά «τζάκια». Δεν είναι τυχαίο ότι τα 200 μέλη της φέρουν παρατσούκλια του τύπου «Καποδίστριας», «Δροσίνης», «Μουρούζης» (κάτι σαν τους φουτουριστικούς ανθρώπους-βιβλία στο «Φαρενάιτ 451» του Φρανσουά Τρυφό), ανάλογα με την εξειδίκευσή τους. Οπως εξηγεί ο διαπιστευμένος «Δροσίνης» κ. Ροδόλφος Αλτερ, «η Εταιρεία έχει πάντα ανοικτή τη θύρα της σε όσους θέλουν να συμβουλευθούν τα αρχεία και τη βιβλιοθήκη της αλλά και σε εκείνους που διατίθενται να συνεισφέρουν σε αυτά με δικές τους γενεαλογικές πληροφορίες».

Το ζοφερό παρελθόν αντεπιτίθεται

Οφείλει βεβαίως κανείς, προειδοποιούν οι ειδικοί, να είναι προετοιμασμένος για όλα. Διότι μπορεί μια ωραία πρωία να ξυπνήσει γνήσιος απόγονος του… Ατρέως με την περιώνυμη κατάρα μπορντούρα στο μαξιλάρι του. Το σκάλισμα του παρελθόντος καμιά φορά αποβαίνει μοιραίο για το παρόν. Οπως λέει και ένα παλιό γενεαλογικό καλαμπούρι, «θα σου δώσω 50 δολάρια για να ανακαλύψεις το γενεαλογικό μου δέντρο και 500 δολάρια για να το κουκουλώσεις». Και εκεί π.χ. που είσαι πεπεισμένος ότι είσαι απόγονος των Κολοκοτρωναίων, βρίσκεις ότι έχει απλώσει στο δέντρο σου την αρίδα του ο ειδεχθής Νενέκος (σ.σ.: μήπως κάτι τέτοιο δεν υπαινίχθηκε προσφάτως για τον Θεόδωρο Κατριβάνο ο υπουργός Δικαιοσύνης;).

Στο καναδικό περιοδικό «Maclean’s» (τεύχος Σεπτεμβρίου 1999) αναφέρεται ενδεικτικά η περίπτωση κάποιου Στίβεν Γιανγκ από το Οντάριο που ήταν αποφασισμένος να μάθει την αλήθεια. Επισκέπτηκε την ογκωδέστερη πηγή γενεαλογικών στοιχείων του κόσμου: τη Βιβλιοθήκη Οικογενειακής Ιστορίας των Μορμόνων. Εδρεύει στο Σολτ Λέικ Σίτι της Γιούτα (ΗΠΑ) και διαθέτει σε μικροφίλμ αναλυτικά στοιχεία από 105 χώρες! Εκεί στη Γιούτα ο κ. Γιανγκ εγκαινίασε το ταξίδι στις ρίζες του. Η έρευνά του κράτησε μήνες ολόκληρους. Στο τέλος τον οδήγησε στην… καμπάνα μιας εγκαταλελειμμένης εκκλησίας σε ένα χωριό του Γιορκσάιρ στη Βρετανία. Εκεί βρήκε τρέμοντας από τη συγκίνηση χαραγμένο το όνομα κάποιου προγόνου του που έζησε και έδρασε τον 18ο αιώνα. Η ίδια έρευνα όμως τον έφερε αντιμέτωπο με την κρεμάλα μιας φυλακής κάπου στο Μίλτον του Οντάριο. Εκεί όπου απαγχονίστηκε έτερος πρόγονός του, ο οποίος είχε δολοφονήσει δύο, παρακαλώ, γυναίκες.

Τέτοια παραδείγματα απομυθοποίησης της γενεαλογικής γραμμής δεν πλήττουν μόνο τους κοινούς θνητούς. Κάποιοι π.χ. υποστηρίζουν ότι ο Ελβις Πρίσλεϊ έχει ­ φευ! ­ μακρινή συγγένεια με τον πρώην πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζίμι Κάρτερ (οποία αισχύνη για άπαντες τους φαν του «βασιλιά»). Δύσκολο επίσης να λησμονηθούν εκείνα τα περυσινά δημοσιεύματα για τον… μαύρο πρόγονο του πρίγκιπα Καρόλου, και ας τηρεί αιδήμονα σιγή η βασιλική οικογένεια της Βρετανίας. Ή η είδηση για τη νόθα θυγατέρα του βασιλιά του Βελγίου Αλβέρτου Β’ που μέχρι πρότινος φερόταν ως «η ενσάρκωση της ηθικής».

Από τα πλέον πρόσφατα παραδείγματα βεβαρημένου οικογενειακού μητρώου και η περίπτωση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού της Δανίας Πόουλ Νίρουπ Ράσμουνσεν. Ο ίδιος δεν θα λησμονήσει ποτέ εκείνη την αποφράδα ημέρα του περασμένου Νοεμβρίου που, ενώ αγόρευε στη Βουλή εναντίον του ακροδεξιού κόμματος DDP, άκουσε εμβρόντητος την απάντηση του ηγέτη του: «Τουλάχιστον το δικό μου σπίτι υπήρξε καθαρό». Εκείνη τη στιγμή ο κ. Ράσμουνσεν δεν γνώριζε το ακριβές νόημα της υπαινικτικής κατηγορίας. Εντός ολίγου όμως ολόκληρος ο πλανήτης γνώριζε ότι ο πατέρας του πρωθυπουργού διετέλεσε μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Δανίας.

Γενεαλογικού τύπου βάσανα κατατρύχουν, σύμφωνα με τους λονδρέζικους «Τάιμς», και τον όγδοο κατά σειρά Δούκα του Γουέλινγκτον. Ο οποίος έχει τελευταίως προκαλέσει την μήνιν των Βέλγων που δεν μπορούν να χωνέψουν πως ο κύριος αυτός ­ επειδή τυγχάνει απόγονος του Γουέλινγκτον που στις 18 Ιουνίου 1815 κατέδειξε στον Ναπολέοντα… τι εστί Βατερλό ­ φέρει ακόμη, 185 χρόνια μετά, τον τίτλο του «Πρίγκιπος του Βατερλό» και βάζει ετησίως στην τσέπη κάτι παραπάνω από 50 εκατ. δρχ.!

Νοθεία στην οικογένεια

Από καταβολής κόσμου η νοθεία της οικογενειακής γραμμής είναι από τις πλέον συνήθεις πρακτικές του υπερφίαλου ανθρωπίνου είδους. Τι να γίνει, αν δεν κρατάς από «τζάκι», μπορείς απλά να σκαρφιστείς ένα!

Και για να μην ασχολούμεθα μονίμως με τα αλλότρια, η ελληνική λαϊκή παράδοση βρίθει τέτοιων τεχνασμάτων. Αρκετά ενδεικτικό αυτό της νεραϊδογέννησης. Διαδίδεις ότι ο προπάππος σου εκεί που έπαιρνε ανέμελος τον περίπατό του στους αγρούς σκόνταψε πάνω σε μία νεράιδα και έτσι προέκυψε το αλαφροΐσκιωτο σόι σου και ουδείς θα καθήσει να ασχοληθεί περαιτέρω.

Στο βιβλίο του «Τα γένη στην οικογένεια στην παραδοσιακή κοινωνία της Μάνης» ο διευθυντής Ερευνών του Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφικής της Ακαδημίας Αθηνών κ. Λευτέρης Αλεξάκης αναφέρει τα περί της καταγωγής των Μαυρομιχαλαίων. «Ο προπάππος των Μαυρομιχαλαίων, ο Γιωργάκης Μαυρομιχάλης, πήρε γυναίκα μια Νεράιδα, γι’ αυτό και όλοι οι άνδρες απ’ αυτή την οικογένεια είναι όμορφοι. Μια φορά που κατέβη στον γιαλό να ψαρέψει είδε μια νέα πανώρια που καθόταν σ’ ένα βράχο· την επλησίασε, της εμίλησε, εκείνη όμως με νοήματα του έδειξε πως δεν μιλεί. Την πήρε στο σπίτι του και σε λίγο την παντρεύτη. Εκαμε μ’ αυτήν πολλά παιδιά αλλά τη φωνή της δεν την άκουσε».

1 Οι Κένεντι (Τζον Φιτζέραλντ, Ρόμπερτ Φράνσις, Τζόζεφ Πάτρικ Κένεντι Β’, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι τζούνιορ, Κάθλιν Τάουνσεντ Κένεντι κ.ο.κ.). Το μεγαλύτερο σόι των ΗΠΑ και η κατάρα του.

2 Οι Κορλεόνε (Ντον Βίτο, Μάικλ, Σάνι, Κόνι, Μέρι). Οι μαφιόζικες φαμίλιες της νεοϋορκέζικης οδού Μάλμπερι άφησαν εποχή (και μπόλικα πτώματα).

3 Οι Οσμοντ, το πιο διάσημο σόι πολυτέκνων των σόουμπιζ. Και αν νομίζετε ότι όλα τελείωσαν στον παχουλό Τζίμι, απατάσθε πλάνην οικτράν, διότι επτά ανίψια του δημιούργησαν σχετικά προσφάτως ένα νέο οικογενειακό γκρουπ, τους Osmond Boys. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι όλοι Μορμόνοι.

4 Οι Μπουενδία στα «Εκατό χρόνια μοναξιάς» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (Χοσέ Αρκάδιο, συνταγματάρχης Αουρελιάνο, Αμαράντα, Αουρελιάνο Χοσέ, Ρενάτα Ρεμέδιος κ.ά.).

5 Η οικογένεια Ανταμς. Ο Γκόμεζ, η Μορτίσια, ο θείος Φέστερ, η Γουένσντεϊ κ.ο.κ. απογοητεύονται σφόδρα στη δεύτερη κινηματογραφική περιπέτειά τους διότι αναζητώντας εναγωνίως το γενεαλογικό τους δέντρο σκοντάφτουν σε καθ’ όλα φυσιολογικούς και ως εκ τούτου «ξενέρωτους» συγγενείς.

6 Οι Πανθέοι. Με μια κάποια ειδίκευση στα ενδοοικογενειακά ειδύλλια (βλ. Μάρμω, Κίτσος).

7 Οι Κάρινγκτον (Μπλέικ, Κρίσταλ, Αλέξις, Ανταμ, Αμάντα κ.ο.κ.). Μαλλιοτράβηγμα σε στενό οικογενειακό κύκλο.

8 Οι Ντακ της Λιμνούπολης (γιαγιά Ντακ, Ντόναλντ, θείος Σκρουτζ, εξάδελφοι Γκαστόνε και Φέθρι, ανίψια Χιούι, Λιούι και Ντιούι κ.ο.κ.).

9 Οι Γκάντι (Ιντιρα, Ρατζίβ, Σόνια κ.ά.).

10 Οι Ρομανόφ (Μιχαήλ, Πέτρος, Αικατερίνη Α´, Νικόλαος Β´, Αλεξάνδρα, Αναστασία κ.ά.).


Ο κυνηγός των προγόνων

Εδώ και 20 χρόνια ο κ. Αριστείδης Πουλημενάκος αναλαμβάνει την ανίχνευση γενεαλογικών δέντρων. Οι πελάτες του τον κοιτούν με υγρά μάτια την ώρα που τους παραδίδει τον φάκελο με τους χαμένους ­ έτσι, δηλαδή, νόμιζαν ­ προγόνους. Κατακερματισμένα παζλ ζωής παίρνουν πίσω τα απολεσθέντα κομμάτια τους. Αυτή την περίοδο «τρέχει» συνολικά 10 υποθέσεις. Αφιερώνει για εκάστη κατά μέσον όρο τέσσερις μήνες γενεαλογικής έρευνας. Τουτέστιν ατελείωτα σούρτα φέρτα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στην Παλαιά Βουλή, σε υποθηκοφυλακεία και σε νεκροταφεία, μερόνυχτα αποκωδικοποίησης ορνιθοσκαλισμάτων πάνω σε καταλόγους (απογραφικούς, στρατολογικούς, ενοριτών, ενόρκων, φυλακισμένων και πάει λέγοντας), αβάσταχτα γραφειοκρατικά ταξίδια στον χρόνο. Το γραφείο του «Οι ρίζες» στη Νέα Σμύρνη υπόσχεται πλήρη τεκμηρίωση ­ «κάθε καινούργιο όνομα πάνω στο δέντρο συνοδεύεται και από το αποδεικτικό του στοιχείο».

Ολα ξεκίνησαν όταν ο ίδιος αποφάσισε να ψάξει το γενεαλογικό δέντρο του πατρός του. Υστερα της μητρός του. «Ευτυχώς και οι δύο γεννήθηκαν στο ίδιο χωριό, την Πετρίνα της Λακωνίας. Δεν μπόρεσα όμως να σταματήσω εκεί. Μου πήρε τριάμισι χρόνια για να εντοπίσω όλους σχεδόν τους προγόνους μου. Συνολικά επτά γενιές, 14 δέντρα από τα συνολικά 39 της Πετρίνας ­ έφθασα ως το 1633. Μόνο μερικές γιαγιάδες μού λείπουν. Υστερα είπα: Γιατί να μη βρω και τα υπόλοιπα «δέντρα» του χωριού μου;». Τα αποτελέσματα της έρευνας έγιναν βιβλίο. «Αν όλοι έσκυβαν με την ίδια αγάπη στον τόπο που τους γέννησε, έχω τη γνώμη ότι το ηθικό επίπεδο του λαού μας θα ήταν καλύτερο» σημειώνει στον πρόλογό του ο Νικηφόρος Βρετάκος. Η συνέχεια ήταν σχεδόν αναπόφευκτη. Και η νοσταλγική αδιακρισία έγινε τρόπος ζωής. «Είναι πολύ ωραίο να κάνεις το χόμπι σου επάγγελμα» αποφαίνεται σήμερα ο τότε αποκαρδιωμένος πολιτικός μηχανικός.

Οι πελάτες συρρέουν με τις παραγγελίες και «είναι συγκινητικό γιατί κάθε ημέρα ανακαλύπτω κάτι». Απώτερο κίνητρο όσων ­ συνήθως νεαροί φοιτητές και μεσήλικοι ­ τον προσεγγίζουν, να «πατήσουν γερά στα πόδια τους». Με κάποιες εξαιρέσεις βέβαια ­ μία κυρία που αναζητούσε στη γενεαλογική της γραμμή κάποιο συγκεκριμένο κληρονομικό ψυχικό νόσημα, ένας Μανιάτης που επιθυμούσε διακαώς να περισυλλέξει στοιχεία για τη διεκδίκηση ενός πύργου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, κάποιος άλλος με το επώνυμο «Υψηλάντης» ο οποίος ήθελε να αποδείξει τη συγγένειά του με τον περιώνυμο πρίγκιπα, για να ανακαλύψει τελικώς ότι το εν λόγω επώνυμο δόθηκε σε κάποιον πρόγονό του ως «δώρο» για κάποια υπηρεσία που είχε προσφέρει στον ηγέτη του ’21.

Γενεαλογικά στοιχεία παραμονεύουν παντού. Ανιχνεύοντας επί παραδείγματι την προϊστορία του γένους Γιατράκου στο Αρχείο Βλαχογιάννη, ο κ. Πουλημενάκος σκόνταψε όλως τυχαίως σε ένα αμιγώς στρατιωτικό έγγραφο της 28ης Σεπτεμβρίου 1828 με δυσεύρετες ενδοοικογενειακές πληροφορίες που συνέταξε κάποιος από μηχανής Νικολάκης Γιατράκος: «… Επιασαν και δύο σκλάβους και ενώ ετοιμάσθην και μόνος μου να ξεκινήσω μας ήλθον θλιβεραί ειδήσεις ότι απόθανεν του αυταδελφού μου στρατηγού Γεωργάκη το αρσενικό του παιδίον και το θηλυκόν». Βέβαια δεν απουσιάζουν και κάποιες δυσάρεστες εκπλήξεις ­ αιμομεικτικές σχέσεις ή ανεπιθύμητοι πρόγονοι. «Είχε έρθει ένας κύριος ο οποίος, ενώ το γνώριζε, μου είχε αποκρύψει ότι μία γιαγιά του ήταν Τουρκάλα… Ψάχνοντας βρήκα ένα έγγραφο που ανέφερε το βέρο οθωμανικό ονοματεπώνυμο της προγόνου του, επιβεβαιώνοντας τις ανομολόγητες υποψίες του».