Με τον τεράστιο αριθµό των εξόχων φωτογραφιών του και τις 600 σελίδες του αυτό το βιβλίο χαρακτηρίζεται λεύκωµα, στην πραγµατικότητα όµως είναι κάτι πολύ περισσότερο. Γιατί όσο κι αν κυριαρχεί η εικόνα, τα µικρά σηµειώµατα που συνοδεύουν κάθε µία από αυτές συνιστούν την ειδοποιό διαφορά και συγκριτικά µε άλλες εκδόσεις παρόµοιας θεµατολογίας ανεβάζουν τον πήχη των προθέσεων των δύο συγγραφέων στην κατηγορία της έρευνας. Τα χαρακτηριστικά κάθε µνηµείου, οι διαστάσεις του, η τοποθεσία, πότε χτίστηκε και για ποιον λόγο, ποιοι ήταν οι δωρητές και φυσικά η ονοµασία του, συνοδεύοντας απαρέγκλιτα το καθένα τους δηµιουργούν ένα πολύτιµο µητρώο των πέτρινων τοξωτών γεφυριών όλης της Ελλάδας. Ο Γιώργος και η Εύη Μπεληγιάννη άλλωστε, ζευγάρι στη ζωή εδώ και 35 χρόνια, δεν είναι απλώς συγγραφείς του βιβλίου αλλά συνοδοιπόροι ενός δεκαετούς ταξιδιού στο παρελθόν αναζητώντας τη «χαµένη τιµή» των γεφυριών, τα περισσότερα από τα οποία χτίστηκαν πριν από αιώνες στο Βυζάντιο και στην Τουρκοκρατία αλλά σήµερα δεν είναι λίγα αυτά που αναζητούν διαβάτες για να περάσουν. Περί τα 1.500 γεφύρια καταγράφηκαν έτσι, καλύπτοντας το 99% του συνόλου στον ελλαδικό χώρο κι αν κάποια τους ξέφυγαν σίγουρα ήταν παρά τη θέλησή τους.

Η αναζήτηση ήταν συχνά δύσκολη, τα γεφύρια εξάλλου χτίστηκαν για να συνδέουν δυσπρόσιτα µέρη ενώ οι σηµερινοί αυτοκινητόδροµοι τα παρακάµπτουν επιµελώς ακολουθώντας νέες χαράξεις στον χάρτη. Σε µερικές περιπτώσεις ούτε οι ντόπιοι τα θυµούνται πλέον και στα παλιά µονοπάτια περνούν – στην καλύτερη περίπτωση – µόνο οι βοσκοί µε τα κοπάδια τους.

Υπάρχουν όµως και γεφύρια ονοµαστά, ενώ πολλά χρησιµοποιούνται ακόµη και σήµερα, γιατί η κατασκευή τους ήταν τέτοια ώστε να αντέχουν στον χρόνο. Μαστόροι κάθε λογής, χτίστες, µαραγκοί, πελεκάνοι, λασπητζήδες, νταµαριτζήδες δούλευαν υπό την αυστηρή επίβλεψη του κάλφα (πρωτοµάστορα) για να χτιστεί το γεφύρι. Η ονοµατοδοσία του ήταν συνήθως σχετική µε το ποτάµι ή µε το πλησιέστερο χωριό, το ίδιο συχνά όµως έπαιρνε και το όνοµα του δωρητή των χρηµάτων για την κατασκευή του. Γιατί ήταν µεγάλο δώρο ένα γεφύρι για τον τόπο και τους ανθρώπους του. Η καταγραφή γίνεται ανά νοµό και το έργο των δύο ερευνητών ολοκληρώνεται µε την παράθεση των προβληµάτων και των αιτιών τους, µε πρώτο φυσικά τον χρόνο αλλά και την ανθρώπινη, αλόγιστη επέµβαση ή το αντίθετο, την αδιαφορία. Σηµαντικός παράγοντας φθοράς είναι η βλάστηση που αναπτύσσεται ανάµεσα στους λίθους. Αλλού το νερό έχει υποσκάψει τα βάθρα των γεφυριών απειλώντας τα µε κατάρρευση, αλλού εντοπίστηκαν γεφύρια που είναι… ιδιωτικοποιηµένα από καταπατητές οι οποίοι τα προσάρτησαν σε ιδιοκτησίες τους. Αλλα χρησιµοποιούνται ως αποθήκες ή στάνες και άλλα έχουν υποστεί ζηµιές από… χρυσοθήρες που αναζητούν θαµµένους θησαυρούς, όπως λένε οι παλιές ιστορίες. Αποµένει να δούµε τι θα γράψει η σύγχρονη ιστορία για όλα αυτά.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ