Τι θα συμβεί άραγε όταν θα φτάσει εκείνη η πολυπόθητη ημέρα όπου οι γήινοι θα εποικίσουν τον Κόκκινο Πλανήτη Αρη; Πόσο θα αλλάξει η ζωή μας; Χιλιάδες μελλοντολογικά κείμενα και άλλα τόσα επιστημονικά έντυπα έχουν γραφτεί γι΄ αυτή την υπόθεση. Αλλά ίσως κανένα δεν θα ξεπεράσει το μυθιστόρημα του Μπράντμπερι Τα χρονικά του Αρη. Γραμμένο το 1950, επινοεί το μέλλον ενός εποικισμένου πλανήτη και τις αλλαγές στη νοοτροπία και στον τρόπο ζωής των κατοίκων της Γης. Δεν είναι όμως μόνο αυτό που ενδιαφέρει τον συγγραφέα όσο το να σκιαγραφήσει τους φόβους και τις ενοχές μας σε θέματα που τότε φάνταζαν «μυθικά», τώρα όμως ακούγονται πολύ ρεαλιστικά.
Τα Χρονικά, που καλύπτουν την περίοδο από το 2030 ως το 2057, αρχίζουν με τον πρώτο πύραυλο ο οποίος στέλνεται στον Αρη τον Ιανουάριο του 2030, όπου με την εκτόξευσή του ο χειμώνας στην Πολιτεία του Οχάιο μεταβάλλεται για λίγο σε καλοκαίρι. Στο επόμενο κεφάλαιο μια Αρειανή που ονομάζεται Υλλα και, όπως όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη, έχει το χάρισμα της τηλεπάθειας φαντάζεται τους δύο πρώτους αστροναύτες από τη Γη και κάνει ρομαντικές σκέψεις. Ο σύζυγός της, τρελός από ζήλια, τους σκοτώνει και τους δύο με την άφιξή τους.
Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς πραγματοποιείται το δεύτερο ταξίδι γήινων στον πλανήτη και οι Αρειανοί γνωρίζουν από κοντά τις συνήθειες και τα γνωρίσματα του πολιτισμού της Γης. Αλλά στο τέταρτο ταξίδι οι αστροναύτες που φτάνουν διαπιστώνουν πως όλοι οι Αρειανοί έχουν πεθάνει από ανεμοβλογιά.
Από εδώ και στο εξής αρχίζει ο εποικισμός του Αρη. Χτίζονται πόλεις στα πρότυπα της Γης, ενώ οι λαμπρές και έρημες πολιτείες των Αρειανών που αναδύονται μέσα από θαυμάσιες ποιητικές περιγραφές τους αφήνουν σχεδόν αδιάφορους. Ο Κόκκινος Πλανήτης θα πρέπει να γίνει σαν τη Γη. Στο κεφάλαιο Το πράσινο πρωινό κάποιος ονόματι Μπένζαμιν Ντρίσκολ ονειρεύεται έναν καταπράσινο Αρη. Φυτεύει λοιπόν χιλιάδες δέντρα που εξαιτίας της εδαφικής ιδιαιτερότητας και των κλιματικών συνθηκών μέσα σε μια νύχτα μεγαλώνουν και γίνονται ένα τεράστιο πυκνό δάσος.
Είπαμε όμως ότι το βιβλίο αυτό είναι μια ουτοπική αλληγορία. Ο Μπράντμπερι βρίσκει την ευκαιρία να καταδικάσει μέσω της μυθοπλασίας τον ρατσισμό στις ΗΠΑ. Στο κεφάλαιο Ψηλά, ψηλά στους αιθέρες λ.χ. ένας τυπικός ρατσιστής ονόματι Της προσπαθεί να σταματήσει κάποιους μαύρους σε μια αμερικανική πόλη του Νότου να μεταναστεύσουν στον Αρη. Τα πογκρόμ της εποχής, οι επιδρομές σε σπίτια μαύρων από λευκούς ρατσιστές και οι βιαιότητες παρελαύνουν στις φοκνερικής δύναμης σελίδες αυτού του κεφαλαίου.
Τα χρόνια περνούν και φτάνουμε στο 2057. Σε μια πόλη της Καλιφόρνιας, έπειτα από πυρηνική καταστροφή, όλοι οι κάτοικοι είναι νεκροί.
Αλλά σε ένα σπίτι, που μας το περιγράφει με εκπληκτικό τρόπο ο συγγραφέας, τα πάντα εξακολουθούν να λειτουργούν.
Τα ρομπότ ετοιμάζουν πρωινό που δεν θα γευθεί κανείς, η φωνή του φωνορολογιού ακούγεται κανονικά στις επτά να σημαίνει εγερτήριο (αλλά βέβαια οι νεκροί δεν ξυπνούν) και η πόρτα του γκαράζ ανοίγει την κανονική ώρα, μολονότι στο αυτοκίνητο δεν θα επιβιβαστεί κανείς. Ολα λειτουργούν σαν να μην είχε συμβεί τίποτε ώσπου ξεσπά μια φωτιά που αρχίζει να καταστρέφει τα πάντα.
Το σπίτι προσπαθεί να σωθεί- εις μάτην. Μεταβάλλεται σε σωρό ερειπίων και επιστρέφει «στη φύση» μέσω της καταστροφής. Εδώ όπου οι άνθρωποι απουσιάζουν βρίσκει την ευκαιρία ο Μπράντμπερι να συνοψίσει αυτό που διαχέεται σε όλο το βιβλίο του: ότι η τεχνολογία μπορεί να μας κάνει ευκολότερη τη ζωή, δεν μας καθιστά όμως καλύτερους και αδυνατεί να λύσει τα ηθικά και μεταφυσικά προβλήματα που στο κοινωνικό πεδίο εκφράζονται με την αδυναμία μας να κατανοήσουμε όσους δεν μας μοιάζουν, με αποτέλεσμα να καταφεύγουμε στη βία και στον πόλεμο. Δεν θα αποκαλύψω το θαυμάσιο τέλος στο κεφάλαιο «Εκδρομή ενός εκατομμυρίου χρόνων». Είναι μία από τις ποιητικότερες νοσταλγίες του μέλλοντος (για να χρησιμοποιήσω ένα οξύμωρο) που έχουν γραφτεί ποτέ.
Ο πρόλογος του Μπόρχες είναι ένα από τα πάμπολλα εξαίσια κείμενά του και η εισαγωγή του Μπράντμπερι ένα κείμενο διαφωτιστικό αλλά και συγκινητικό. Εξαιρετική η μετάφραση του Δημήτρη Αρβανίτη. «Τα χρονικά του Αρη» γυρίστηκαν σε ταινία το 1980 από τον Μichael Αnderson, σε σενάριο του Richard Μatheson, με πρωταγωνιστή τον Ροκ Χάντσον. Στην Ελλάδα προβλήθηκε το 1981 με τίτλο «2007: Απειλή από τον πλανήτη Αρη».
Σε μια παλιά συνέντευξη που ο Ρέι Μπράντμπερι έδωσε για λογαριασμό του περιοδικού «Ρlayboy» το 1996 μεγάλο ενδιαφέρον έχει ο περιγραφικός πρόλογος του δημοσιογράφου Κεν Κέλεϊ.Η συνέντευξη δόθηκε όταν ο Μπράντμπερι ήταν 75 χρόνων (γεννήθηκε στο Ιλινόι στις 22 Αυγούστου 1920 και από παιδί ζει στο Λος Αντζελες) αλλά η περιγραφή του δημοσιογράφου σε βάζει στον μαγικό κόσμο ενός παιδιού.«Πηδά από τον ενθουσιασμό του,κυκλοφορεί με σορτς και τα σπίτια του είναι γεμάτα παιχνίδια,από το άγαλμα του Βullwinkle στο υπόγειο του διαμερίσματός του στο Λος Αντζελες ως τον τεράστιο δεινόσαυρο που εξουσιάζει το κρεβάτι του στο καταφύγιο που διατηρεί στην έρημο»γράφει ο Κέλεϊ για τον Μπράντμπερι,ο οποίος παρέμεινε παντρεμένος με τη Μάγκι Μπράντμπερι από το 1947 ως τον θάνατό της το 2003 και απέκτησε μαζί της τέσσερις κόρες.
Ο ενθουσιασμός του Μπράντμπερι για ακόμη μεγαλύτερα παιχνίδια,όπως τα διαστημόπλοια και οι μηχανές του χρόνου,τον έκανε διάσημο με έργα όπως «Τα χρονικά του Αρη» σε μια εποχή που το είδος της επιστημονικής φαντασίας ήταν άκρως παρεξηγημένο.Ο Μπράντμπερι δεν έπαψε ποτέ να υπερασπίζεται αυτό το είδος της λογοτεχνίας.Στη ρίζα της, όμως,η φαντασία του έχει κάτι από παιδί,ακριβώς επειδή ο ίδιος θεωρεί ότι παιδί και επιστημονική φαντασία πάνε μαζί. «Οι φαντασίες που έχουν τα παιδιά τροφοδοτούνται από την επιστημονική φαντασία»λέει στην ίδια συνέντευξη ο Μπράντμπερι.«Ποιο παιδί ήθελε ποτέ να του δένουν τα κορδόνια των παπουτσιών του;Από τη στιγμή που είναι σε θέση να τα δέσει, το κάνει μόνο του. Η επιστημονική φαντασία αναγνωρίζει ότι δεν θέλουμε να μας καθοδηγούν,να μας κάνουν κατήχηση.Θέλουμε απλώς να μας δείχνουν τόσα όσα χρειαζόμαστε για να κάνουμε μόνοι μας την έρευνα».Πάνω απ΄ όλα,όμως,ο Ρέι Μπράντμπερι είναι ένας συγγραφέας που αγαπάει πολύ τους ανθρώπους.Και το ότι αντιμετωπίζει με τόσο χιούμορ τις αδυναμίες τους τον κάνει πραγματικά υπεραισιόδοξο.Πιστεύει στη δύναμη της ζωής, άρα πιστεύει στον άνθρωπο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
