Έντυπη Έκδοση Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ: Σύνδεση μέλους Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους «Το μόνο που μπορώ να πω για τον Πέτερ Χάντκε είναι ότι μεγάλωσα διαβάζοντάς τον και ότι είναι μια φωνή πολύ δυνατή για να συντριβεί από τις συμβάσεις». Αυτό δήλωσε πρόσφατα η πιο δημοφιλής πολωνή συγγραφέας Ολγκα Τοκάρτσουκ (εφημερίδα «Le Monde», 29 Νοεμβρίου), βραβείο Νομπέλ 2018, με αφορμή την τελετή απονομής του μεγάλου λογοτεχνικού βραβείου την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου, στη Στοκχόλμη, τόσο στην ίδια όσο και στον Χάντκε, Νομπέλ Λογοτεχνίας 2019. Είναι γνωστή η μεγάλη αντίδραση που προκάλεσε η βράβευση του Χάντκε, σερβόφιλου και υπερασπιστή του Μιλόσεβιτς σ’ εκείνον τον εμφύλιο που διέλυσε τη Γιουγκοσλαβία και δίχασε την Ευρώπη.
Γυρίζω είκοσι χρόνια πίσω. Διαβάζω το «Χειμωνιάτικο ταξίδι στους ποταμούς Δούναβη, Σάβο, Μοράβα και Δρίνο» του Πέτερ Χάντκε, σε ωραία μετάφραση της Θεοδώρας Τσόκα, που είχε κυκλοφορήσει το 1998 από τις εκδόσεις Εξάντας της αείμνηστης Μάγδας Κοτζιά. Ο Χάντκε είχε κάνει το δικό του μοναχικό χειμωνιάτικο ταξίδι στην πρώην Γιουγκοσλαβία, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1995, για να ξορκίσει τον θάνατο με την ποίηση. Αυτός ο «γιουγκόφιλος» Πέτερ Χάντκε (λέξη με την οποία τον αποκάλεσε το «Spiegel»), αυτός ο Δυτικός, επιχείρησε ένα ταξίδι στην αληθινή γεωγραφία των Βαλκανίων, στην αληθινή γεωγραφία των ποταμών και των ποιητικών υδάτινων δρόμων, για να αποδείξει ότι, όταν ο Χόλμπρουκ, οι διπλωματίες της σαΐτας και οι όποιες διπλωματίες θα έχουν ξεχαστεί, μόνο η κοινή μνήμη θα δώσει τη δυνατότητα της συμφιλίωσης.
Ο Χάντκε ξεκίνησε για το χειμωνιάτικο ταξίδι του στη σπαρασσόμενη Γιουγκοσλαβία σε μια εποχή που ο αντισερβισμός ήταν ένα είδος μόδας, σχεδόν καθήκον πολεμικής για επαγγελματίες διανοουμένους του αφρού, σαν τον Αλέν Φινκελκρότ ή τον Μπερνάρ-Ανρί Λεβί. Κι ενώ όλοι γύρω του έγραφαν για τις σφαγές, αυτός προτίμησε να περιγράψει ένα πραγματικό χειμωνιάτικο ταξίδι, με κρύο, μοναξιά και απομόνωση, αναδεικνύοντας τα καθημερινά μικρά πάθη των ανθρώπων· την επιθυμία για τυρί από ανθόγαλα, το ονειροπόλημα από τις νιφάδες του χιονιού, την αγωνία για τον ζεστό σκούφο. Χρειάζεται μεγάλο κουράγιο να κάνεις ένα τέτοιο ταξίδι, να γράψεις ένα τέτοιο βιβλίο, εν μέσω κραυγών. Αλλά ο συγγραφέας δεν είναι πολεμικός ανταποκριτής, εκτός αν το δηλώσει, όπως ο Χέμινγκγουεϊ ή ο Οργουελ. Η δική του δουλειά είναι άλλη. Τα άσχημα γεγονότα δεν θα ξεχαστούν. Για την ειρήνη όμως χρειάζεται και κάτι άλλο, κάτι που δεν είναι κατώτερο από τα γεγονότα. Τι; Μα η ποίηση.