Το 1988 και μετά από διάφορες περιπέτειες, ο Φρανσουά Μιτεράν ανέθεσε στον γνωστό ιστορικό Ζαν-Νοέλ Ζανενέ την ευθύνη του εορτασμού των διακοσίων χρόνων από τη Γαλλική Επανάσταση του 1789.
Εναν χρόνο αργότερα, η Γαλλία γιόρτασε την επανάστασή της με ένα ανεπανάληπτο γλέντι.
Νέα μεγάλα πολιτιστικά έργα άνοιξαν τις πόρτες τους: η Πυραμίδα του Λούβρου, η Οπερα της Βαστίλης, το μουσείο του Ορσέ, η Κιβωτός της Ντεφάνς…
Στο Παρίσι και στην επαρχία έγιναν αναρίθμητες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις όλων των ειδών και για όλα τα γούστα.
Στις 14 Ιουλίου 1989 (στην ακριβή επέτειο της επανάστασης) ο Μιτεράν είχε φροντίσει να συγκαλέσει μια συνάντηση κορυφής του G7 στη γαλλική πρωτεύουσα. Παρέστησαν όλοι οι διεθνείς ηγέτες της εποχής. Ο πατήρ Μπους, η Θάτσερ, ο Κολ…
Το ίδιο βράδυ, 36.000(!) «λαϊκά πανηγύρια» οργανώθηκαν σε ολόκληρη τη Γαλλία ενώ τα Ηλύσια Πεδία διέσχιζε η εκκεντρική αλλά εντυπωσιακή παρέλαση που είχε οργανώσει ένας διαφημιστής, ο Ζαν-Πολ Γκουντ.
Στην Κονκόρντ τους υποδέχθηκε η Τζέσι Νόρμαν τραγουδώντας μια μοναδική «Μασσαλιώτιδα».
Επί έναν χρόνο και από άκρη σε άκρη, η Γαλλία ζούσε σε εορταστικό κλίμα.
Τι έλειπε; Υποθέτω το καταλάβατε. Απουσίαζε η Γαλλική Επανάσταση ως ιστορικό γεγονός.
Κυκλοφόρησαν φυσικά βιβλία, έγιναν συνέδρια, διατυπώθηκαν απόψεις, αλλά οι εκδηλώσεις και οι διοργανωτές τους ουδόλως ασχολήθηκαν με το αν ο Ροβεσπιέρος ήταν τύραννος, ο Δαντόν διεφθαρμένος και ο Μαρά μισότρελος.
Θα μπορούσαν. Αλλά δεν τους ενδιέφερε να γράψουν ή να ξαναγράψουν την επανάσταση. Τους ενδιέφερε να την τιμήσουν και να τη γλεντήσουν.
Να τιμήσουν δηλαδή τη γέννηση του έθνους και τον ακρογωνιαίο λίθο στο εθνικό τους αφήγημα. Ο,τι κι αν φρονούσε κατά τα άλλα ο καθένας για το ιστορικό γεγονός και τους πρωταγωνιστές του.
Δυστυχώς η Ελλάδα δεν είναι Γαλλία. Και τα διακόσια χρόνια από το 1821 δεν θεωρούνται μια ευκαιρία να γιορτάσουμε το γεγονός, αλλά η αφορμή να μας πουν διάφοροι τύποι τη γνώμη τους για το γεγονός.
Παράνοια. Από τον Κοραή πήγαμε στον Κολοκοτρώνη και από εκεί στον Καποδίστρια, για τον οποίο μάλιστα καταλήξαμε στην κορυφαία απορία: έπαιρνε ή δεν έπαιρνε μισθό;
Νομίζω ότι στη βάση της παράνοιας υπάρχει μια παρεξήγηση. Ουδείς ζήτησε από όσους εμπλέκονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο στις εκδηλώσεις του επόμενου έτους να γράψουν ή να ξαναγράψουν την Ιστορία.
Ουδείς τους ζήτησε να ανακαλύψουν το σωστό και το λάθος, τους καλούς και τους κακούς.
Ουδείς τους ζήτησε να ανασκευάσουν το συλλογικό αφήγημα στο οποίο στηρίχθηκε το έθνος που ξεπήδησε από τις φλόγες του Πολέμου της Ανεξαρτησίας και με το οποίο πορευτήκαμε όλοι μαζί από τότε έως σήμερα.
Τους ζητήσαμε όλοι μαζί να οργανώσουν μια γιορτή. Να γιορτάσουμε τη γέννηση του δικού μας έθνους.
Μια γιορτή που δεν θα βουτήξει τη χώρα στο παρελθόν ή στις διχόνοιες του παρελθόντος, αλλά θα τη σπρώξει στο μέλλον. Είτε έπαιρνε είτε δεν έπαιρνε μισθό ο Καποδίστριας.
Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο αν οι διοργανωτές, με πρώτη τη Γιάννα Αγγελοπούλου που έχει τη βασική ευθύνη, το καθιστούσαν σαφές με όλους τους τρόπους.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει να παγώσουμε την Ιστορία σε κάποια εκδοχή της. Προφανώς το παρελθόν αποτελεί αντικείμενο συνεχούς έρευνας. Προφανώς ερμηνεύεται, γράφεται και ξαναγράφεται. Οσοι το επιχειρούν καλά κάνουν, θα τους διαβάσουμε με ενδιαφέρον.
Αλλά αν θεωρήσουν ότι βρήκαν την ευκαιρία να αναθεωρήσουν το εθνικό μας αφήγημα, νομίζω ότι απλώς θα σπάσουν τα μούτρα τους.
Και όχι μόνο θα σπάσουν τα μούτρα τους, αλλά θα μας χαλάσουν και το πάρτι.
Ευρωπαίοι Βαλκανίων
Με αφορμή την πρόσφατη τηλεδιάσκεψη μεταξύ ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ομολόγων τους των Δυτικών Βαλκανίων μού γεννήθηκε μια απορία. Ακουσα όλη την ελληνική πολιτική τάξη (με πιο συγκρατημένο τον Πρωθυπουργό και πιο ενθουσιώδη τον προκάτοχό του) να εκθειάζουν την «ευρωπαϊκή προοπτική» των Δυτικών Βαλκανίων. Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ήταν αντιθέτως πολύ πιο επιφυλακτικοί, και στην κοινή δήλωση δεν υπάρχει η λέξη «διεύρυνση». Να θυμίσω ότι τα κράτη στα οποία αναφερόμαστε είναι η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Αλβανία, το Κόσοβο, η Βόρειος Μακεδονία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Και αναρωτιέμαι: Πόσο ευρωπαϊκά είναι όλα αυτά τα κράτη ώστε να κουβεντιάζουμε για την «ευρωπαϊκή προοπτική» τους;
Πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια
Νόμιζα ότι η σύγκρουση μεταξύ θρησκείας, ιδεολογίας και επιστήμης είχε εκλείψει. Και ότι στην εποχή μας η παραδοχή της επιστήμης είναι αυτονόητη και αδιαμφισβήτητη.
Λάθος μου. Ο κορωνοϊός έβαλε πάλι το ζήτημα στο τραπέζι.
Φτάσαμε έτσι να συζητούμε αν η Θεία Κοινωνία υπόκειται σε άλλους κανόνες από εκείνους που ορίζει η Ιατρική ή αν ο αγιασμός έχει αντισηπτικές ιδιότητες.
Και να υποψιαζόμαστε ότι ο ιός αποτελεί προϊόν συνωμοσίας είτε από τον Μπιλ Γκέιτς που θέλει να παρακολουθεί με τσιπάκι τη Σούλα στο Παγκράτι, είτε από το 5G που απειλεί την Καλαμάτα, είτε από άλλους σκοτεινούς και μη κατονομαζόμενους παράγοντες. Εως πρόσφατα άλλωστε μας ψέκαζε η Μέρκελ.
Φυσικά ο ανορθολογισμός αποτελεί συνηθισμένη λειτουργία του ανθρώπινου μυαλού. Να θυμίσω πως μόλις πριν από πέντε χρόνια ο ελληνικός λαός ψήφισε να καταργήσει «τα Μνηµόνια» με έναν νόμο και ένα άρθρο.
Κάπως έτσι όμως φτάσαμε στο 2020 και εξακολουθούμε να κουβεντιάζουμε αν προέχει η επιστήμη. «Προτεραιότητα της δημοκρατικής πολιτικής ή των ειδικών;» αναρωτιέται ο Ν. Κοτζιάς για να απαντήσει «παραμένω μαχητής της προτεραιότητας της δημοκρατικής πολιτικής έναντι των ειδικών» (5/5).
Υποθέτω πως αν ποτέ αρρωστήσει (πράγμα το οποίο απεύχομαι…) θα απευθυνθεί πρώτα στη «δηµοκρατική πολιτική». Οι γιατροί περιττεύουν!
Εδώ ο ανορθολογισμός είναι ιδεολογικής φύσης. Και προφανώς δωρεάν.
Δεν άκουσα κανέναν από εκείνους που θα καταργούσαν τα Μνημόνια να προσέφυγε ποτέ στις ιατρικές υπηρεσίες του Γραμματέα της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ.
Θυμήθηκα λοιπόν ένα βιβλίο του Μορίς Ντιβερζέ που λεγόταν «Οι πορτοκαλιές της λίμνης Μπάλατον» (1980).
Την εποχή που οικοδομούσαν τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» στην Ουγγαρία, ο τότε ηγέτης του κόμματος Μάτιας Ράκοσι αποφάσισε να φυτευτούν πορτοκαλιές στη λίμνη Μπάλατον.
Ο τοπικός αγρονόμος αντέτεινε ότι σε αυτό το κλίμα δεν πιάνουν οι πορτοκαλιές.
Φυσικά επικράτησε η γνώμη του κόμματος. Οι πορτοκαλιές φυτεύτηκαν και πάγωσαν. Αποτέλεσμα; Ο δυστυχής αγρονόμος καταδικάστηκε για δολιοφθορά!
Ο Αντρέ Φοντέν είχε γράψει τότε για τη θρησκευτική πεποίθηση των κομμουνιστών πως όλα γίνονται εφικτά για τον άνθρωπο στο όνομα του αγώνα για τον σοσιαλισμό, ακόμη και η αγνόηση των κανόνων της φύσης («Le Monde», 19.3.1980).
Ακριβώς όπως ο Αμβρόσιος πιστεύει ότι ο αγιασμός απολυμαίνει!
