«Ταξίδι» στο Σύμπαν

Περίπου εξακόσιες πυκνογραμμένες σελίδες περιμένουν τον αναγνώστη που θα πάρει στα χέρια του αυτούς τους δύο τόμους και πριν προλάβει να τρομάξει από τον όγκο τους τον έχουν προσελκύσει οι εντυπωσιακές έγχρωμες φωτογραφίες και τα πολύ φροντισμένα σχέδια που υπάρχουν σχεδόν σε κάθε δισέλιδο. Για τη συγγραφή και το φωτογραφικό υλικό των δύο αυτών τόμων υπεύθυνος είναι ο ομότιμος καθηγητής Αστροφυσικής Κανάρης Τσίγκανος, που όπως αναφέρεται στο βιβλίο, μεταξύ άλλων, συμμετέχει σε ερευνητικές ομάδες διαστημικών αποστολών και ηγείται της ελληνικής ερευνητικής ομάδας για την κατασκευή του ηλιακού στεμματογράφου Proba 3.

Και στους δύο τόμους είναι φανερή η προσπάθεια του συγγραφέα εκτός από την αφθονία δεδομένων που προσφέρει να μην αφήσει στην άκρη και τις δύσκολες ερωτήσεις. Ιδιαίτερα στην Κοσμολογία, που είναι ο κλάδος της Αστροφυσικής με αντικείμενο το πώς και πότε δημιουργήθηκε το Σύμπαν, το πώς εξελίσσεται και την πιθανότερη κατάληξή του. Υπάρχουν σελίδες αφιερωμένες στο «αληθές κενό» και στο «ψευδοκενό», στην αντιβαρύτητα, στα πολυσύμπαντα, στα μαγνητικά μονόπολα, στο τι θα συνέβαινε αν η Γη σταματούσε να στρέφεται και γύρω από τον εαυτό της (οπότε, μεταξύ άλλων δεινών, χάνοντας το μαγνητικό της πεδίο, θα έμενε εκτεθειμένη σε δολοφονικές για τη ζωή κοσμικές ακτινοβολίες), στην πιθανή διάχυση της βαρυτικής έλξης σε διαστάσεις που δεν γίνονται αντιληπτές από εμάς μαζί με τον (μάλλον) απροσδόκητο προβληματισμό γιατί οι διαστάσεις στον κόσμο μας είναι τρεις για τον χώρο συν μία για τον χρόνο.

Στο βιβλίο για τον Ηλιο, τους πλανήτες, και φυσικά ανάμεσά τους τη Γη, δεσπόζει η ανάλυση για το τι γίνεται στο εσωτερικό και στην επιφάνεια του Ηλίου. Το ίσως πιο αγαπημένο θέμα του συγγραφέα. Προφανώς η ενασχόλησή του με την αποστολή του Proba 3 τον κάνει να το γνωρίζει καλύτερα από όλα τα άλλα. Οπου με το όνομα Proba 3 υπονοείται η αποστολή το 2022 δίδυμων διαστημοπλοίων σε σχηματισμό μεγάλης ακρίβειας. Με το πρώτο από τα δύο να «κουβαλάει» τηλεσκόπια και ανιχνευτές και το δεύτερο να έχει και τον ρόλο ομπρέλας ρίχνοντας τη σκιά του στο πρώτο!

Υπάρχουν επίσης κεφάλαια για το ηλιακό πλανητικό σύστημα και για τη γένεση άστρων και πλανητών. Στα κείμενα έχει γίνει προσπάθεια να μην υπάρχουν εξισώσεις και μαθηματικοί τύποι που θα δυσκόλευαν έναν μη ειδικό, και πολλά από τα σχέδια είναι μια απόλαυση από μόνα τους.

Στα μικρότερης τάξης θετικά των δύο τόμων θα έβαζα τη στρωτή γλώσσα, την πολύ προσεκτική απόδοση στα ελληνικά των ξενόγλωσσων επιστημονικών όρων, το ότι επιτέλους κάποιος γράφει για «μελανές οπές» και όχι για «μαύρες τρύπες» (που δίνουν και το αδόκιμο: των μαύρων τρυπών) και τη γνώση πως κάποιος Γενικός Γραμματέας Ερευνας και Τεχνολογίας το 2013 αρνήθηκε να δώσει 1 εκατομμύριο για να γίνουν από ελληνικές εταιρείες και την ΕΑΒ τα ηλεκτρονικά του Proba 3!

Στα μικρότερης τάξης αρνητικά θα κατέτασσα το κάπως πομπώδες ύφος σε κάποια σημεία των δύο τόμων, με αποκορύφωμα αυτό που αναφέρεται στο οπισθόφυλλο, ότι «το ανά χείρας βιβλίο που όμοιό του δεν υπάρχει στη διεθνή βιβλιογραφία…».

Κανάρης ΤσίγκανοςΤο Εκπληκτικό ΣύμπανΕκδόσεις ΖΗΤΗ,Θεσσαλονίκη, 2020,σελίδες 320, τιμή 25,76 ευρώΚανάρης ΤσίγκανοςΕνα Γαλάζιο Πετράδι στο ΔιάστημαΕκδόσεις ΖΗΤΗ,Θεσσαλονίκη, 2020,σελίδες 367, τιμή 27,67 ευρώ