Πριν από αρκετά χρόνια, όταν οι Ελληνες ανακάλυπταν τα ρατσιστικά ανέκδοτα στις παρέες, ήταν περιζήτητο το… «νομιστεράκι». Τρεις κυνηγοί συναντώνται ύστερα από πολύωρο κυνήγι. «Επιασα δέκα πέρδικες» λέει ο ένας κυνηγός. «Επιασα πέντε λαγούς» λέει ο άλλος. «Επιασα τρία «νομιστεράκια»» λέει με καμάρι ο τρίτος. «Και τι είναι τα «νομιστεράκια»;» τον ρωτούν. ««Νομιστεράκια» είναι κάτι μαύρα ζώα που, όταν τα πλησιάζεις, σηκώνουν τα μπροστινά πόδια και φωνάζουν νο – μίστερ, νο – μίστερ».
Το ανέκδοτο αυτό – όχι και τόσο αστείο – φαίνεται ότι ήταν από τα αγαπημένα κάποιων μελών της 17Ν. Στα κείμενα των παρακολουθήσεων, που βρέθηκαν αποθηκευμένα σε δισκέτες ηλεκτρονικού υπολογιστή, στην οδό Δαμάρεως 73, οι αμερικανοί στρατιώτες χαρακτηρίζονται ως «νομιστεράκια». Αυτό βεβαίως δεν ήταν το μόνο που ξάφνιασε τους αστυνομικούς όταν «άνοιξαν» τις δισκέτες της 17Ν. Παλαιότερα – στις χαλαρές μέρες άλλων εποχών – σίγουρα θα γέλαγαν και αυτοί με το ανέκδοτο. Τώρα όμως είναι αλλιώς… Μπροστά τους – στην οθόνη του υπολογιστή τους, δηλαδή – είδαν να ανοίγεται μια «κόλαση» (η λέξη δεν είναι τυχαία και θα εξηγήσω στη συνέχεια πώς και πότε τη χρησιμοποίησε ανώτατος αξιωματικός). Παρακολουθήσεις αστυνομικών και λιμενικών τμημάτων, καταγραφή κινήσεων Αμερικανών, Βρετανών, Τούρκων, Γάλλων και Γερμανών, παρακολουθήσεις επιχειρηματιών και διπλωματών, στοιχεία για χρηματαποστολές, για «αποθήκες» όπλων, καταγραφή πολυτελών αυτοκινήτων, σκαφών(!)… όλα υπάρχουν στις δισκέτες της 17Ν. Είχαν καταγράψει ακόμη ότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης – πρωθυπουργός την εποχή της συγκεκριμένης παρακολούθησης – «αγόρασε στυλό από αντιπροσωπεία στην Τσιμισκή 10». «Στυλό», σύμφωνα με τον «μεταμεληθέντα τρομοκράτη» Βασίλη Ξηρό, σημαίνει «πιστόλι», πάντως όντως στο ισόγειο της Τσιμισκή 10 υπάρχει ένα από τα πιο παλιά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης. Σε μια άλλη δισκέτα υπάρχει «αποθηκευμένο» με την ένδειξη GALLOP ένα ερωτηματολόγιο για «την ακροαματικότητα σε Τ.V.» (δικός τους ο ορισμός και η σύνταξη). «Σας ενοχλούν οι διαφημίσεις στο μέσον των εκπομπών;», «Θεωρείτε επιτυχημένη τη διαφήμιση της Coca Cola;» είναι δύο από τα ερωτήματα του γκάλοπ, το οποίο από ό,τι φαίνεται βοήθησε τα μέλη της 17Ν να βρεθούν στο εσωτερικό σπιτιών και επιχειρήσεων. Οι δισκέτες είναι γεμάτες βεβαίως με όλα εκείνα τα γνωστά, πλέον, συνωμοτικά. Τίποτε από τη «μολυβένια απολυτότητα» του παρελθόντος ή τη «γλαφυρότητα» του τελευταίου κειμένου. Εδώ υπάρχουν «μύτες» (ρουκέτες), «καλάθια» (βόμβες), δίπλα δίπλα με ρατσιστικές αναφορές για «βλάχους», «νομιστεράκια», γυναίκες «ταγεράτες» ή «ξανθιές» (οι ξανθιές συνοδεύονται και από σεξιστικό χαρακτηρισμό, τον οποίο θα βρείτε στις σελίδες που ακολουθούν). «Η μακρόχρονη συνωμοτικότητα αλλοιώνει τον ίδιο τον χαρακτήρα των φορέων της» είπε πρόσφατα σε συνέντευξή του ένας χαρακτηρισμένος «τρομοκράτης και προβοκάτορας» (από τη χούντα όμως), εργάτης και στέλεχος της Αριστεράς. Οσα έχουμε ακούσει αυτό το καλοκαίρι από τα συλληφθέντα μέλη της 17Ν – τη 17Ν, δηλαδή – αλλά και τα όσα αποκαλύπτει σήμερα «Το Βήμα», δείχνουν ότι οι φοβεροί και τρομεροί «ιδεολόγοι» «εκτελεστές» ήταν μια παρέα από «παιδαρέλια, φουκαράδες, τυχάρπαστους, απροσανατόλιστους, χωρίς κανένα πνευματικό ή ηθικό ανάστημα» (όπως έγραψε προσφάτως γνωστός αριστερός έλληνας διανοούμενος και συγγραφέας).
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. «Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η 17Ν ήταν σαν να μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη». Αυτή είναι σήμερα η γνωμάτευση αστυνομικού που 30 χρόνια τώρα μελετά τις «κινήσεις» της οργάνωσης. «Τα χρόνια 1984-1992 ήταν τα καλύτερα της οργάνωσης» υποστηρίζει ο ίδιος αστυνομικός και αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τις καταθέσεις των συλληφθέντων μελών της, έτσι πρέπει να είναι. Το ’84 στρατολογείται ο Χριστόδουλος Ξηρός και το ’85 ο Βασίλης Τζωρτζάτος, η οργάνωση «φεύγει» από το πιστόλι και πάει στις βόμβες, στις «χειριζόμενες παγίδες» (με ριμότ κοντρόλ) και μετά στις ρουκέτες. «Μέχρι τότε ήταν μια πεντάδα και κάποιοι δανεικοί». Στην άλλη μεριά τώρα, στην κοινωνία, οι αρχές της δεκαετίας του ’90 είχαν πολλές ταραγμένες μέρες. Διεθνώς είχαμε την «καταιγίδα της Ερήμου», τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, τις συγκρούσεις στο Κοσσυφοπέδιο και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. Η «εμφάνιση» της FYROM έφερε στην Αθήνα και κυρίως στη Θεσσαλονίκη τα «Παμμακεδονικά» συλλαλητήρια. Ηταν τότε που τα ταξί έβαλαν αυτοκόλλητα στις πόρτες τους με το σύνθημα «Macedonia is only Greek».
Στο αθηναϊκό στρατόπεδο της τρομοκρατίας το 1990 η «1η Μάη» δολοφονεί τον ψυχίατρο Μάριο Μαράτο ενώ εισαγγελείς πολιτικοί και πράκτορες «μελετούν» την «απαγόρευση δημοσίευσης όλων των προκηρύξεων των τρομοκρατικών οργανώσεων». Απ’ την πολλή μελέτη θα καταλήξουν σε έναν αντιτρομοκρατικό νόμο που το μόνο που θα καταφέρει είναι να στείλει στη φυλακή… εκδότες και δημοσιογράφους. Είναι τότε που ο φάκελος Τσεβά παραγέμιζε με αναλύσεις του τύπου «το μαρξιστικό κράτος του ΠαΣοΚ» και άλλα τέτοια «επιστημονικά» (αλλά δεν είναι της ώρας οι λεπτομέρειες).
Εκείνες τις ημέρες λοιπόν διάλεξε και η «δύναμη κρούσης της 17Ν» για να ανέβει στη Θεσσαλονίκη. Η Καλλικράτεια ήταν ήδη έδρα – κατά εποχές – των Ξηρών, ενώ και ο δάσκαλος της οργάνωσης Κώστας Τέλιος ήξερε καλά την πόλη (ο Διονύσης Γεωργιάδης δεν είχε δώσει ακόμη το παρών). Κανένας δεν μπορεί να ξέρει αν «οι εγκέφαλοι» σκέφθηκαν ότι το φορτισμένο πολιτικό κλίμα στη Μακεδονία προσφερόταν για χτυπήματα. Οι εθνικιστικές κορώνες πάντως είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στα κείμενα της οργάνωσης από το 1988. Ισως η «άνοδος» στη Θεσσαλονίκη να οφείλεται απλώς σε μια «επεκτατική» πολιτική της οργάνωσης. Ισως να «ζήλεψε» τον ΕΛΑ. Ισως να είναι και όλα αυτά μαζί. Το σίγουρο είναι ότι η οργάνωση που είχε πετύχει τη γιγάντωσή της «ταξίδεψε» με σιγουριά στη Θεσσαλονίκη – που ως τότε την είχε «χτυπήσει» μόνο ο ΛΕΑ και ο ΕΛΑ – και για δύο χρόνια τουλάχιστον – όπως μαρτυρούν οι δισκέτες – κατέγραφε τα πάντα. Ακόμη και καταστήματα με είδη κατάδυσης. Η σκέψη ότι είχαν βάλει ως στόχο πολεμικά συμμαχικά πλοία που «περνούσαν» από τη Θεσσαλονίκη μόνο ανατριχίλα – και όχι γέλια όπως θα νόμιζε κανείς – προκαλεί στους επαΐοντες της τρομοκρατίας. Επίσης, το τμήμα του Ευόσμου γλίτωσε στο «παρά πέντε», λέει τώρα αξιωματικός της Αντιτρομοκρατικής, εξηγώντας ότι «οι τρομοκράτες είχαν αποφασίσει να μας κάνουν ό,τι και στον Βύρωνα, να μας ξεφτιλίσουν». Απ’ ό,τι φαίνεται από τα αρχεία κάποια στιγμή η 17Ν αμφιταλαντεύθηκε ανάμεσα στο τμήμα Ευόσμου και στο τμήμα Αγίου Δημητρίου (στην καρδιά της πόλης που βεβαίως η κατάληψη θα σήμαινε πολλά για τη Θεσσαλονίκη). «Κόλαση» ήταν η λέξη που επαναλάμβανε δίπλα από αυτά τα σενάρια ανώτατος αξιωματικός που διάβαζε τα τυπωμένα κείμενα, δεμένα πρόχειρα με συρραπτικό, απ’ τους κομπιουτεράδες της Αστυνομίας. Το σίγουρο πια είναι ότι την επόμενη ημέρα των Χριστουγέννων του 1989 τα όπλα από το Συκούριο ήταν στην υπόγεια Θεσσαλονίκη. Μαζί τους και όλος σχεδόν ο «στρατός» της οργάνωσης (Κουφοντίνας, Ξηροί, Κωστάρης, Καρατσώλης, Τέλιος, Τζωρτζάτος). Εκεί, σε ένα υπόγειο, φωτογραφήθηκαν τα «απαλλοτριωμένα» (στη γιάφκα που έχει ήδη ανακοινώσει η Αστυνομία) και μετά (στρατός και όπλα) «σκορπίστηκαν». Κάποια όπλα – όχι λίγα – έμειναν σε διαμέρισμα πολυκατοικίας στο κέντρο της πόλης. «Το Βήμα» είναι σε θέση να γνωρίζει ότι αυτή η δεύτερη γιάφκα της Θεσσαλονίκης είναι υπό παρακολούθηση με τους αστυνομικούς να προσδοκούν – ακόμη – καρπούς.
Αγνωστο γιατί τα μέλη της 17Ν δεν επιχειρούν τελικά τίποτε στη Θεσσαλονίκη. Το καλοκαίρι του ’92 «χτυπούν» στην Αθήνα τον υπουργό Οικονομικών Ιωάννη Παλαιοκρασσά και σκοτώνουν τον Θάνο Αξαρλιάν. «Ο νεαρός Θάνος Αξαρλιάν ήταν και είναι η σκιά που θα μας ακολουθεί μέχρι να τον συναντήσουμε…» έγραψε προ ημερών ένα γλαφυρό χέρι στην προκήρυξη (με το νέο αστέρι και τη νέα γραφομηχανή). Την «εξομολόγηση» είχε προλάβει – πέντε ημέρες πριν – ο δάσκαλος της οργάνωσης Κώστας Τέλιος. «Ολοι (μετά το θάνατο του Αξαρλιάν) συναντηθήκαμε στο ζαχαροπλαστείο «Χαρά» και ‘γώ συντετριμμένος έκλαιγα και τους έλεγα ότι όλα αυτά πρέπει να σταματήσουν». Ο θάνατος του Αξαρλιάν ίσως να ήταν η αφορμή για το τέλος της «επεκτατικής πολιτικής» στη Μακεδονία. Ισως και όχι. Πάντως από τότε έχουμε μια «αναδίπλωση» της οργάνωσης. Τους επόμενους μήνες, αν και πληθαίνει τις βομβιστικές της ενέργειες, μάλλον κατεβαίνει ο «πήχης», ενώ δύο έμπειροι εκτελεστές της, ο Τζωρτζάτος και ο Χριστόδουλος Ξηρός, περιθωριοποιούνται (γιατί φοβούνται ότι έχουν εντοπιστεί).
«Δεν ξέρουμε γιατί έφυγαν, ξέρουμε μόνο τι γλιτώσαμε» λέει σήμερα φανερά ανακουφισμένος ένας από τους άυπνους των πάνω ορόφων του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Ολοι πλέον, ακόμη και οι συνήθεις καχύποπτοι, αναγνωρίζουν τη μεγάλη επιτυχία της Αστυνομίας. Οι απορίες και τα «συνωμοτικά στόρι» – στα οποία ήμασταν ανέκαθεν επιρρεπείς – λιγοστεύουν μέρα με την ημέρα, σύλληψη με τη σύλληψη. Δίπλα στους άυπνους υπάρχουν ανάκατα τα ντοσιέ, γεμάτα με ομολογίες, στοιχεία, επιστολές και αποκόμματα.
«Ο ένοπλος αγώνας είναι ένα καταστροφικό σύντομο σκαλοπάτι, ένα διανοητικό βραχυκύκλωμα που δεν οδηγεί πουθενά και δεν αλλάζει τίποτε» είπε αυτές τις ημέρες με αφορμή τις συλλήψεις ένα πρώην ηγετικό στέλεχος των Ερυθρών Ταξιαρχιών που μεταμελήθηκε. Η φράση της αυτή είναι υπογραμμισμένη ανάμεσα στα αποκόμματα. Οχι όμως και η επόμενη που τη συμπληρώνει: «Δε θα ξανάκανα ένοπλο αγώνα γιατί δεν έχω εμπιστοσύνη στον άνθρωπο».
ΥΓ.: Σε όλα τα κείμενα που ακολουθούν κρατήθηκαν η ορθογραφία, τα λάθη, η σύνταξη και οι χαρακτηρισμοί. Μόνο οι σημειώσεις (σ.σ.) δεν είναι γραμμένες από τα μέλη της 17Ν. Η μόνη επέμβαση που έχει γίνει από «Το Βήμα» είναι η «παραποίηση» των αριθμών κυκλοφορίας των αυτοκινήτων (όλοι οι αριθμοί έχουν αντικατασταθεί με το 000).
