Πνεύμα και σώμα

ΕΝΑ από τα σημαντικότερα γεγονότα του Ελληνισμού κατά τον 19ο αιώνα με κύριο αποτύπωμα στην Ιστορία βασικά αθλητικό αλλά και πέραν αυτού είναι τα «Ολύμπια» του Ευαγγέλη Ζάππα (και όχι Ευάγγελου όπως συχνά αναφέρεται) που είναι περισσότερο γνωστά ως «Ζάππειες Ολυμπιάδες». Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης (1800-1865) διέθεσε ένα σημαντικό μέρος της περιουσίας την οποία είχε αποκτήσει στη Ρουμανία, όταν μετά την ανακήρυξη της ελληνικής ανεξαρτησίας (είχε τον βαθμό ταγματάρχη της φάλαγγας) ασχολήθηκε με τις μεταφορές στον Δούναβη, για την αναβίωση των αρχαίων Ολυμπίων, κάθε τέσσερα χρόνια, αλλά τελικά έγιναν τέσσερις φορές αντί για οκτώ (1859, 1870, 1875, 1889). Σε συνδυασμό με έκθεση γεωργίας, βιοτεχνίας κ.λπ. Ασφαλώς μέσα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων 1821-2021 τα Ολύμπια θα έχουν τη θέση που τους ανήκει όχι μόνο ως αθλητικό ορόσημο πρωτοπορίας αλλά και ως κατάθεση έργου διαμόρφωσης του νέου ελληνικού κράτους.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ αυτοί ήσαν προσκλητήριο σχηματοποίησης του Ελληνισμού και πέραν των μίζερων συνόρων. Ταυτόχρονα έδωσαν την ευκαιρία στη «σπουδάζουσα νεολαία» (κυρίως στο πανεπιστήμιο) να επιδοθεί στον αθλητισμό, για τον οποίο, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, οι εκπαιδευτικοί της εποχής είχαν αποστροφή. Χαρακτηριστικό είναι ότι στα Ολύμπια του Ζάππα είχαν μετάσχει αθλητές, σε μεγάλο αριθμό, από τον εκτός συνόρων Ελληνισμό. Από τη Σμύρνη και την Κρήτη, τη Μακεδονία, την Κύπρο και την Ηπειρο, τη Θεσσαλονίκη, την Καλλίπολη (Αν. Θράκης) και βέβαια την Κωνσταντινούπολη.

ΟΣΟΝ αφορά το «πνεύμα», ο αντιγυμναστικός λογιοτατισμός δέχθηκε καίριο πλήγμα με την ενεργό συμμετοχή καθηγητών του Πανεπιστημίου στη διοργάνωση. Λίαν εύγλωττο δείγμα είναι η σύνθεση και η εκτέλεση «Ολυμπιακού Υμνου» στα Ζάππεια του 1870 από τον καθηγητή Βοτανικής Ορφανίδη σε μουσική του μαέστρου και μουσικοδιδασκάλου Παρεζίνη, (πρόδρομοι των Παλαμά – Σαμαρά) αποτελούμενου από έξι τετράστιχα. Ο Ορφανίδης αναφέρεται στο τρίπτυχο «Νους – Θάρρος – Ισχύς». Με το πρώτο τετράστιχο προσκαλεί τους νέους να μετάσχουν στους αγώνες: «Ιτε παίδες κλεινοί των Ελλήνων/ σας καλεί δαφνοφόρος αγών/ εν σταδίω τιμής και κινδύνων/ ας εισέλθη καθείς σας σφριγών».

ΑΓΩΝΟΔΙΚΕΣ οι καθηγητές του πανεπιστημίου Κ. Βουσάκης, Γρ. Παπαδόπουλος και Φίλιππος Ιωάννου, ο οποίος, μάλιστα, εξεφώνησε στην εναρκτήρια τελετή «Ολυμπιακόν λόγον» όπου εξυμνείτο η αξία της σωμασκίας ως «συνάδουσα» με την πνευματική καλλιέργεια.