K-Pop: Λάμψη και σκάνδαλα

Στα δύο χρόνια που έχουν περάσει από τότε που οι «New York Times» αναρωτιούνταν σε τίτλο άρθρου τους αν η K-Pop μπορεί να κατακτήσει την Αμερική, το πιο επιτυχημένο πολιτιστικό εξαγωγικό προϊόν της Νότιας Κορέας έχει καταφέρει πολύ περισσότερα. Χάρη στις δυνατότητες που έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια η ψηφιακή εποχή σε πλατφόρμες όπως το YouTube και το Spotify, στις οποίες κάθε ακροατής μπορεί να βρει ανά πάσα στιγμή τη μουσική που επιθυμεί να ακούσει υπερβαίνοντας τους περιορισμούς της γεωγραφίας και των ειδών, οι φίρμες της κορεατικής ποπ ανταγωνίζονται ευθέως τους αγγλόφωνους σταρ.
Οι BTS, για παράδειγμα, αποτελούν αυτή τη στιγμή αδιαμφισβήτητα το πιο επιτυχημένο boyband του πλανήτη. Τον περασμένο Οκτώβριο έδωσαν μια συναυλία στη Νέα Υόρκη μπροστά σε 40.000 θεατές, ενώ οι δύο εμφανίσεις τους στο O2 του Λονδίνου έγιναν sold-out. Το άλμπουμ τους «Love Yourself: Tear» που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι ανέβηκε κατευθείαν στην κορυφή των αμερικανικών τσαρτ, τεράστιο κατόρθωμα για δίσκο που στην πλειονότητα των τραγουδιών του ακούγονται ελάχιστες λέξεις στα αγγλικά. Οι ποικίλες δραστηριότητες των επτά αγοριών αποφέρουν στην οικονομία της Κορέας 3,5 δισ. δολάρια κάθε χρόνο, ενώ υπολογίζεται πως ένας στους 13 τουρίστες που επισκέφθηκε τη χώρα το 2017 το έκανε χάρη σε αυτούς. Η τεράστια δημοτικότητά τους έχει οδηγήσει μάλιστα πολλούς εφήβους στην απόφαση να μάθουν κορεατικά για να καταλαβαίνουν τους στίχους των τραγουδιών τους, ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί ακόμα και στην Ελλάδα.
Οι ρίζες και οι επιρροές
Οι ρίζες της K-Pop εντοπίζονται στη δεκαετία του ’90, όμως η παγκοσμιοποιημένη εκδοχή της διαμορφώθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα, όταν οι παραγωγοί και οι συνθέτες του νοτιοκορεατικού mainstream άρχισαν να εντάσσουν ελεύθερα στις δημιουργίες τους επιρροές από πολλά μουσικά είδη – από τη ραπ, την r’n’b και το χιπ-χοπ μέχρι την τζαζ, την τέκνο και το edm – και να χρησιμοποιούν σύντομες αγγλικές φράσεις (κυρίως στα ρεφρέν), με αποτέλεσμα να γίνουν τα κομμάτια πιο εύληπτα από τους μη Νοτιοκορεάτες και να αποκτήσουν πρόσβαση στις αγορές της Δύσης. Τα εθιστικά hooks των κομματιών, η αψεγάδιαστη παραγωγή ήχου και εικόνας, η γοητεία της εξωτικής ατμόσφαιρας, αλλά και η επιτυχημένη οικειοποίηση διαφόρων πολιτισμικών χαρακτηριστικών από άλλες κουλτούρες αποτέλεσαν ένα εκρηκτικό μείγμα που αποδεικνύεται ακαταμάχητο σε όποιο μέρος του πλανήτη κι αν ζεις. Η πρώτη μεγάλη διεθνής τέτοια επιτυχία ήταν το «Gangnam Style» του Psy, που κυκλοφόρησε το 2012, ένα κάπως αστείο τραγούδι που έγινε στην ουσία viral και το βιντεοκλιπ του οποίου κατέχει το ρεκόρ του πρώτου μουσικού βίντεο που ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο προβολές στο YouTube. Η συνέχεια δόθηκε από γυναικεία γκρουπ όπως οι 2NE1 και οι Wonder Girls.
Οπως συμβαίνει συχνά στη σόουμπιζ, πίσω από τη λάμψη και τα φώτα κρύβεται αρκετό σκοτάδι. Πριν από μερικές εβδομάδες η παντοδύναμη κατά τα φαινόμενα K-Pop κλονίστηκε από διάφορα απανωτά σκάνδαλα σεξουαλικού περιεχομένου. Ο τραγουδιστής και τραγουδοποιός Γιουνγκ Τζουν-Γιανγκ παραδέχθηκε για παράδειγμα ότι βιντεοσκοπούσε τις ερωτικές περιπτύξεις του με διάφορες γυναίκες εν αγνοία τους και στη συνέχεια μοιραζόταν τα βίντεο σε chatrooms όπου συνομιλούσε με διάφορους διάσημους καλλιτέχνες της Νότιας Κορέας και ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από την ενεργό δράση. Ο Seungri, μέλος του δημοφιλούς συγκροτήματος Big Bang, κατηγορείται ότι ήταν ο εγκέφαλος παράνομου κυκλώματος μαστροπείας που δραστηριοποιούνταν σε νυχτερινά κλαμπ της τρέντι συνοικίας Γκάνγκναμ που βρίσκεται στη Σεούλ, ενώ ο Τσόι Γιονγκ-Χουν, πρώην μέλος της ροκ μπάντας F.T. Island, συμπεριλαμβάνεται στα ονόματα που έχουν εμπλακεί στην υπόθεση διακίνησης πορνογραφικού υλικού, ενώ έχει καταδικαστεί στο παρελθόν ότι δωροδόκησε αστυνομικό για να μην αποκαλύψει πως βρέθηκε σε έλεγχο να οδηγεί υπό την επήρεια αλκοόλ. Πολλοί θεωρούν όλες αυτές τις αποκαλύψεις σημάδι πως ένα κίνημα σαν το #metoo έχει αρχίσει να δημιουργείται στη μουσική βιομηχανία της Νότιας Κορέας, χάρη στο οποίο θα μπορούσε να αντιμετωπιστούν ο σεξισμός και η ηδονοβλεπτική κουλτούρα που χαρακτηρίζει την κοινωνία του θεάματος σε πολλές χώρες της Ασίας.
Πλαστικές επεμβάσεις
Αυτά δεν είναι φυσικά τα μόνα προβλήματα από τα οποία μαστίζεται η K-Pop. Τον περασμένο μήνα δημιουργήθηκε σάλος με την απόφαση του υπουργείου Οικογένειας και Ισότητας των Φύλων της Νότιας Κορέας να εκδώσει οδηγίες που περιορίζουν τις τηλεοπτικές εμφανίσεις κοριτσιών που είναι μέλη σε γυναικείες μπάντες με το σκεπτικό ότι προωθούν μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς. Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε κάτι σαν λογοκρισία και τελικά το φύλλο οδηγιών αποσύρθηκε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ζήτημα δεν είναι υπαρκτό. Οι καλλιτέχνιδες της K-Pop μοιάζουν απίστευτα μεταξύ τους: είναι φοβερά αδύνατες, χλωμές και με συγκεκριμένα, «δυτικότροπα» χαρακτηριστικά προσώπου. Η χώρα έχει γίνει ούτως ή άλλως πολύ γνωστή για την εκτεταμένη χρήση πλαστικής χειρουργικής και υπολογίζεται πως μία στις τρεις γυναίκες έχει υποβάλει τον εαυτό της σε κάποια αισθητική επέμβαση. Το 2017 και τα τέσσερα μέλη του γυναικείου συγκροτήματος SixBomb κυκλοφόρησαν βίντεο με τις επισκέψεις τους σε πλαστικούς χειρουργούς, τα οποία λειτούργησαν ως πρόμο για το single που θα κυκλοφορούσαν σύντομα.
Είναι ευρέως γνωστό πως τα παιδιά που επιλέγονται έπειτα από οντισιόν από τους κραταιούς παραγωγούς ως πιθανά μέλη συγκροτημάτων περνούν χρόνια υπό συνθήκες ψυχολογικής και σωματικής βίας, χωρίς να τους εγγυάται κανένας ότι οι κόποι τους θα αποφέρουν καρπούς, με έλεγχο της προσωπικής τους ζωής και άπειρες ώρες προβών, μαθημάτων φωνητικής, γυμναστικής και χορού που οδηγούν συχνά σε υπερκόπωση και κατάθλιψη. Οι αξιωματούχοι της Νότιας Κορέας δηλώνουν εσχάτως ότι η απαγόρευση τέτοιων πρακτικών βρίσκεται στη λίστα με τις προτεραιότητές τους, όμως όσο η χώρα κερδίζει χρήματα και τουρισμό χάρη στη μουσική δύσκολα θα φτάσει το μαχαίρι στο κόκαλο. Προς το παρόν θα μετράμε τα ρεκόρ, όπως αυτό του γυναικείου νοτιοκορεάτικου συγκροτήματος BLACKPINK, του οποίου το βίντεο για το single «Kill This Love» συγκέντρωσε την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του 56,7 εκατομμύρια προβολές, σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ της Αριάνα Γκράντε με το «thank u, next» (55,3 εκατομμύρια προβολές).