ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΠΟΝΤΙΟΥΜ

Στη σημερινή εποχή μια γυναίκα στο πόντιουμ εξακολουθεί, άραγε, να αποτελεί είδηση; Και ναι και όχι, θα μπορούσε να πει κανείς. Η εφετινή τελετή απονομής των βραβείων Οσκαρ με την Ιμιρ Νουν, την ιρλανδή αρχιμουσικό και συνθέτρια – ιδιαιτέρως γνωστή για τη δουλειά της στον χώρο της κινηματογραφικής μουσικής και των βιντεοπαιχνιδιών -, να κατακτά τον τίτλο της πρώτης γυναίκας που διηύθυνε στη διοργάνωση έφερε εκ νέου το θέμα στην επικαιρότητα. Στο πεδίο της κλασικής μουσικής, οι γυναίκες που διακρίνονται σε έναν παραδοσιακά ανδροκρατούμενο χώρο κερδίζουν καθημερινά ολοένα και πιο απαιτητικά στοιχήματα, με τις περισσότερες να δηλώνουν πως το φύλο δεν αποτελεί, πλέον, εμπόδιο. Οσο για τα καθ’ ημάς, μπορεί να πει κανείς ότι η Ελλάδα ακολουθεί ισότιμα τις διεθνείς εξελίξεις τόσο σε καλλιτεχνικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ζωή Τσόκανου, καλλιτεχνική διευθύντρια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, επιστρέφοντας στο διεθνές πεδίο, ο τρόπος που προβάλλεται ευρύτερα κάθε νέα γυναικεία πρωτιά δείχνει, ίσως, ότι ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς.

Μαρίν Αλσοπ

Αμφισβήτηση και επιτυχία

Στις αρχές Φεβρουαρίου ανακοινώθηκε ότι η 64χρονη αμερικανίδα αρχιμουσικός αναλαμβάνει το «τιμόνι» του φημισμένου Φεστιβάλ της Ραβίνια, θερινής στέγης της σπουδαίας Συμφωνικής Ορχήστρας του Σικάγου. Ο ενισχυμένος τίτλος της βασικής αρχιμουσικού και καλλιτεχνικής διευθύντριας της διοργάνωσης απονέμεται για πρώτη φορά στην 116χρονη ιστορία της και δημιουργήθηκε ειδικά για την Αλσοπ, γεγονός αναμφίβολα εντυπωσιακό.
Γεννημένη στη Νέα Υόρκη, κόρη επαγγελματικών μουσικών, σήμερα κατέχει τις θέσεις της μουσικής διευθύντριας τόσο στη Συμφωνική Ορχήστρα της Βαλτιμόρης όσο και στην Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα του Σάο Πάολο, ενώ παράλληλα είναι και βασική αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας της Ραδιοφωνίας της Βιέννης.
Ωστόσο, η διαδρομή της ως εδώ δεν ήταν πάντα εύκολη: η έναρξη της θητείας της στη Βαλτιμόρη την περίοδο 2006-2007 (η πρώτη γυναίκα αρχιμουσικός που αναλάμβανε μια μεγάλη αμερικανική ορχήστρα) έγινε μέσα σε κλίμα έντονης αμφισβήτησης από τους μουσικούς. Εκτοτε, πάντως, η θητεία της ανανεώθηκε δύο φορές και η ίδια ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες σε καλλιτεχνικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο.

Σιμόν Γιουνγκ

Πρωτιές
και ριάλιτι

Γέννημα-θρέμμα του Σίδνεϊ, η 59χρονη αυστραλέζα αρχιμουσικός ετοιμάζεται να αναλάβει την ευθύνη της Συμφωνικής Ορχήστρας της γενέτειράς της το 2022 και για τα τρία επόμενα χρόνια. Το βιογραφικό της είναι γεμάτο πρωτιές. Το 1986, για παράδειγμα, έγινε η πρώτη γυναίκα και το νεότερο άτομο που ορίστηκε στη θέση του φιλοξενούμενου αρχιμουσικού της Οπερας της Αυστραλίας. Συνεργάστηκε με «ογκόλιθους» του πόντιουμ όπως ο Ντάνιελ Μπαρενμπόιμ, ενώ κατέχει το «νταμπλ» της πρώτης γυναίκας αρχιμουσικού που διηύθυνε στην Κρατική Οπερα της Βιέννης (1993) και στη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης (2005).
Το 2008, πάντως, η συμμετοχή της στο πάνελ των κριτών του τηλεοπτικού ριάλιτι με τίτλο «Maestro» στο δεύτερο κανάλι του BBC συζητήθηκε έντονα, όπως άλλωστε κι αυτό καθαυτό το παιχνίδι.

Αλις Φάρναμ

Αγάπη για
την Οπερα

Εχοντας σπουδάσει στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας με τον θρυλικό Ιλια Μούσιν, η βρετανίδα αρχιμουσικός κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερη αναγνώριση στο διεθνές στερέωμα, ιδιαιτέρως στο πεδίο της Οπερας αλλά και του Μπαλέτου. Αναπτύσσει, μάλιστα, και κοινωνική δράση μέσα από το βραβευμένο πρόγραμμα Women Conductors with the Royal Philharmonic Society που έχει σκοπό να ενθαρρύνει νεότερες γυναίκες να ασχοληθούν με τη διεύθυνση ορχήστρας. Πέρα από τη Βρετανία, αντίστοιχες δραστηριότητες αναπτύσσει και στις ΗΠΑ.

Μίργκα Γκραζινίτε-Τίλα

Με το μωρό στις πρόβες

Η φήμη της 33χρονης Λιθουανής εκτοξεύθηκε στο διεθνές στερέωμα από τότε που ανέλαβε τη θέση της μουσικής διευθύντριας της Συμφωνικής Ορχήστρας της πόλης του Μπέρμιγχαμ το 2016. Την ίδια εκείνη χρονιά, έκανε και το ντεμπούτο της στο διάσημο θερινό Φεστιβάλ BBC Proms. Τόσο η τεχνική όσο και η σκηνική της παρουσία εντυπωσιάζουν, με αποτέλεσμα τα εισιτήρια για τις συναυλίες της να πωλούνται, κυριολεκτικά, σαν «ζεστό ψωμί». Πριν από έναν χρόνο υπέγραψε πολυετές συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας με τον δισκογραφικό κολοσσό Deutsche Grammophon, γεγονός που της χάρισε τον τίτλο της πρώτης γυναίκας η οποία επιτυγχάνει κάτι τέτοιο. Προσφάτως έγινε μητέρα ενός αγοριού το οποίο την ακολουθεί συχνά στις πρόβες. Οσο για το πώς συνδυάζει μια τόσο απαιτητική καριέρα με τις οικογενειακές της υποχρεώσεις, δηλώνει πως αυτό είναι ένα μεγάλο ταξίδι, γεμάτο εμπειρίες.

Καρίνα Κανελάκις

Με ρίζες ελληνικές

Γεννημένη στη Νέα Υόρκη από γονείς επαγγελματίες μουσικούς, η 38χρονη ελληνικής καταγωγής αρχιμουσικός προσφάτως απασχόλησε θετικά τον αμερικανικό Τύπο με το επιτυχημένο ντεμπούτο της στη διάσημη ορχήστρα της Φιλαδέλφειας. Μερικούς μήνες νωρίτερα, τον Ιούλιο του 2019, η Κανελάκις έγινε η πρώτη γυναίκα αρχιμουσικός που διηύθυνε την περίφημη Πρώτη Νύχτα των Proms στο Royal Albert Hall του Λονδίνου.
Εχοντας ξεκινήσει την καριέρα της ως βιολονίστρια, η ενθάρρυνση του σουπερστάρ του πόντιουμ Σάιμον Ρατλ ενίσχυσε αποφασιστικά το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον της για τη διεύθυνση ορχήστρας.
Το ευρωπαϊκό της ντεμπούτο στο πόντιουμ έγινε το 2015, όταν η Κανελάκις διηύθυνε την Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης, αντικαθιστώντας τον αείμνηστο Νικολάους Αρνονκούρ. Πλέον, κατέχει τη θέση της βασικής αρχιμουσικού της Ορχήστρας της Ολλανδικής Ραδιοφωνίας. Στις «πρωτιές» του βιογραφικού της, η συνεργασία της με τη Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα της Στοκχόλμης στη συναυλία για την απονομή του Βραβείου Νομπέλ 2018 – η πρώτη γυναίκα που διηύθυνε ποτέ σε αντίστοιχη διοργάνωση.