Επιδημία τα «πλαστά πτυχία» στην Υγεία

Ανοιχτή πληγή για το ΕΣΥ είναι το μοντέλο διοίκησης των νοσηλευτικών μονάδων, που μάλιστα κακοφορμίζει ασταμάτητα εξαιτίας κυρίως της διαχρονικής κομματικής – αντί της αξιοκρατικής – επιλογής διοικητών. Υπό το πρίσμα αυτό, η υπόθεση του πρώην διοικητή του νοσοκομείου Νίκαιας κάθε άλλο παρά αιφνιδιάζει – πέραν της υπερβολής που αφορά τον ίδιο τον αριθμό των πλαστών πτυχίων που προσκόμισε ο «φιλομαθής» Δημήτρης Μπούτος.

Ο σάλος που προκάλεσε ο «πλαστός» διοικητής έθεσε σε λειτουργία τα γρανάζια του επανελέγχου όλων των τίτλων σπουδών των διορισμένων διοικητών. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα πτυχία έχουν ούτως ή άλλως ελεγχθεί σε πρότερο χρόνο, καθώς επρόκειτο για δημοσίους υπαλλήλους, με πηγές του υπουργείου να τονίζουν ωστόσο πως «η επαλήθευση θα πραγματοποιηθεί για παν ενδεχόμενο».

Η θετική αυτή εξέλιξη εντούτοις, όπως σημειώνουν στελέχη του χώρου, δεν διορθώνει τον στρεβλό τρόπο διορισμού διοικητών, οι οποίοι λειτουργούν ως «πολιτικά λάφυρα».

Τα επιδόματα «φούσκωσαν» το βιογραφικό

Επιστρέφοντας στην υπόθεση του νοσοκομείου της Νίκαιας που έχει προκαλέσει αίσθηση, το παράδοξο είναι ότι σύμφωνα με τους σχετικούς ελέγχους, ο Δημήτρης Μπούτος φέρεται να έχει λάβει δύο  τίτλους – πτυχίο Πολιτικών Επιστημών από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακό από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης – με το… σπαθί του.

Το εύλογο συνεπώς ερώτημα που προκύπτει είναι για ποιον λόγο να θέσει εαυτόν στη δυσμενή αυτή θέση, «φουσκώνοντας» το βιογραφικό του. Η απάντηση κρύβεται στα επίσης… φουσκωμένα επιδόματα. Η ανέλιξη στο Δημόσιο κορυφώνεται μετά τη λήψη διδακτορικού, καθώς σκαρφαλώνει μεμιάς κανείς έξι μισθολογικά κλιμάκια (σημειωτέον ότι το κλιμάκιο αυξάνεται ανά διετία). Στην πράξη αυτό σημαίνει προσαύξηση στις μηνιαίες, μεικτές αποδοχές κατά τουλάχιστον 350 ευρώ.

Αντίστοιχα, προσκομίζοντας έναν μεταπτυχιακό τίτλο ο μηνιαίος μεικτός μισθός αυξάνεται κατά περίπου 120 ευρώ. Υπό το πρίσμα αυτό, ο πρώην διοικητής του νοσοκομείου Νίκαιας και πρώην διευθυντής της διοικητικής υπηρεσίας στο Θριάσιο ήταν επί χρόνια κερδισμένος.

Το ανάγνωσμα
της πλαστογραφίας

Τα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) από το 2014 έως και τον Οκτώβριο του 2018 ξετυλίγουν αφενός το κουβάρι της πλαστογράφησης τίτλων στο Δημόσιο και αφετέρου την έκταση της διαφθοράς στον τομέα της Υγείας. Ειδικότερα, η πλειονότητα των πλαστών τίτλων έχει εντοπιστεί σε φορείς του υπουργείου Υγείας (449), σε υπουργεία (177), δήμους (144) και ΔΕΚΟ (135).

Κατά κανόνα, οι πλαστογραφημένοι τίτλοι που εντοπίστηκαν αφορούν πτυχία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (849), πτυχία πανεπιστημίου (461), πτυχία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (158), πτυχία ΤΕΙ (60). Επιπλέον, ένα ποσοστό πλαστογραφημένων τίτλων αφορά τη γνώση ξένης γλώσσας και ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Πάντως, οι περιπτώσεις διοικητών του ΕΣΥ με πτυχία-«μαϊμού» είναι μετρημένες στα δάχτυλα – τουλάχιστον αυτές που εντοπίστηκαν και βγήκαν στο φως της δημοσιότητας. Μία από τις πλέον κωμικοτραγικές περιπτώσεις ήταν αυτή του κομμωτή που με πλαστό πτυχίο νοσηλευτικής ανέλαβε το 2008 τη διοίκηση του Νοσοκομείου Μολάων.

Αρνητική εντύπωση είχε προκαλέσει το 2014 και η περίπτωση της αναπληρώτριας διοικήτριας του μαιευτηρίου «Ελενας Βενιζέλου», όταν μετά από καταγγελία διαπιστώθηκε ότι ο τίτλος σπουδών της ήταν επίσης πλαστογραφημένος.

Ακόμη πιο προκλητική είναι όμως η διαχρονική επιλογή στελεχών με απειρία στη διοίκηση στο ΕΣΥ δεδομένου ότι μεταξύ άλλων έχουν αναλάβει το τιμόνι των δημοσίων νοσοκομείων εκτελωνιστές, γυμναστές, ανθυπασπιστές, θεολόγοι κ.ο.κ. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν ο ζαχαροπλάστης, ο οποίος έχει διοριστεί μέλος της προηγούμενης Επιτροπής Αξιολόγησης.

«Η διοίκηση των νοσοκομείων είναι επάγγελμα. Απαιτεί γνώσεις και εμπειρία» υπογραμμίζει από την πλευρά του στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ), πρώην διοικητής-πρόεδρος ΔΣ και διευθυντής νοσοκομείων του ΕΣΥ, Γιώργος Στάθης.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι όταν το 2001 θεσπίστηκε ο θεσμός του διοικητή στο ΕΣΥ είχαν προβλεφθεί ορισμένες δικλείδες ασφαλείας που αφορούσαν την επαγγελματική κατάρτιση και εμπειρία των στελεχών αλλά και την αντικειμενική διαδικασία αξιολόγησης. Επιπλέον, ο νομοθέτης είχε διασφαλίσει ότι οι διοικητές δεν θα ήταν «περαστικοί», καθώς προβλεπόταν η υπογραφή πενταετούς συμβολαίου.

Η πρώτη φουρνιά διοικητών ήταν ενδεχομένως η καλύτερη που έχει να αναδείξει το Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Το μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας διεύθυναν τότε οικονομολόγοι, managers, λογιστές, φαρμακοποιοί. Εκτοτε, το μελάνι του νόμου ξεθώριασε, με τον εκάστοτε υπουργό να βάζει τη δική του σφραγίδα.

Τι γίνεται
στην Ευρώπη

Και ενώ στην Ελλάδα η εκρίζωση της νόσου των κομματικών παρεμβάσεων στη δημόσια διοίκηση αποτελεί θέμα προσχηματικών διαλόγων στη δημόσια ζωή, στην υπόλοιπη Ευρώπη οι απαντήσεις έχουν δοθεί εδώ και δεκαετίες.

«Στην Αυστρία, ο Σύλλογος Διοικητών Νοσοκομείων τρέχει δικό του μεταπτυχιακό πρόγραμμα, διασφαλίζοντας την κατάρτιση των στελεχών.

Στη Γαλλία απαραίτητη προϋπόθεση για έναν υποψήφιο είναι να έχει λάβει πτυχίο από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης.

Στην Πορτογαλία πάλι, η νέα υπουργός Υγείας – διορίστηκε το 2018 – Μάρτα Τεμίντο έχει διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας Διοίκησης Νοσοκομείων» επισημαίνει ο πρόεδρος της ΕΕΜΥΥ, αναδεικνύοντας ότι το νοσοκομειακό management είναι επιστημονικό επάγγελμα, διεθνώς αναγνωρισμένο.

Το κομματικό χαρτί ισχυρότερο από το διδακτορικό

Οταν το 2015 η ηγεσία του υπουργείου Υγείας όρισε νέα κριτήρια επιλογής – υπογραμμίζοντας την ανάγκη αποπολιτικοποίησης της διοίκησης και την «καθαρότητα» των στελεχών – τα μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ) αναθάρρησαν.

Στο πλαίσιο αυτό ο πρόεδρος της Εταιρείας είχε αποστείλει στην οδό Αριστοτέλους επιστολή, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι «είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι, μόνο χάρη στον νόμο των πιθανοτήτων, υπηρετούν σήμερα ως Διοικητές ή Αναπληρωτές Διοικητές νοσοκομείων ελάχιστα κατάλληλα πρόσωπα. Στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι υπηρετούντες είναι είτε παντελώς άπραγοι και διακοσμητικοί, είτε ακόμη και επικίνδυνοι λόγω πλήρους άγνοιας. Υπάρχουν φυσικά και οι “δραστήριοι” που ενέχονται, εμφανώς, σε υποθέσεις διαφθοράς».

Η επιστολή συνοδευόταν από σχετική τροπολογία (ελπίζοντας ότι η ηγεσία του υπουργείου θα την υιοθετούσε), στην οποία προβλέπονταν τα απαραίτητα προσόντα που απαιτούνται για έναν νοσοκομειακό διοικητή, «ενδεχομένως του δυσκολότερου επαγγέλματος στον υγειονομικό χώρο», όπως σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΕΜΥΥ Γιώργος Στάθης.

Εκτός όμως από πτυχία, συναφή με το καθηκοντολόγιό τους, η ΕΕΜΥΥ εισηγήθηκε και τη νομοθέτηση διαδικασίας που θα απέκλειε τις απάτες περί γνησιότητας των εκπαιδευτικών τίτλων. «Προ του διορισμού τους, οι επιλεγέντες προσκαλούνται και υποχρεούνται να προσκομίσουν, εντός πέντε εργασίμων ημερών, πλήρη φάκελο με έγκυρα αποδεικτικά έγγραφα όλων των στοιχείων που επικαλέστηκαν στην αίτησή τους. Με ευθύνη της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρώπινων Πόρων του υπουργείου, διενεργείται έλεγχος πληρότητας και γνησιότητας των εγγράφων. Σε περίπτωση μη έγκαιρης υποβολής του φακέλου ή μη πληρότητας ή διαπίστωσης κάθε είδους αναλήθειας ή ανακρίβειας, η Επιτροπή διαγράφει το συγκεκριμένο πρόσωπο από τους Πίνακες των διοριστέων» προβλεπόταν μεταξύ άλλων σε εκείνο το σχέδιο τροπολογίας.

«Για μία ακόμη φορά οι εισηγήσεις αγνοήθηκαν, ενώ όπως διαπιστώθηκε στην πράξη το κομματικό χαρτί ήταν ισχυρότερο από τον διδακτορικό τίτλο» καταλήγει ο κ. Στάθης.