«Φίλε ρωτώ αν έχεις άλλοτε δει τ’ Ανάπλι», γράφει ο γεννημένος το 1926 στο Ναύπλιο Νίκος Καρούζος: «Ολη νύχτα μπορείς ν’ ανεβαίνεις/ τις σκάλες των ενετών/ με αναπλιώτισσες απέλπιδες εκεί ψηλά/ στα ζωγραφικά μπαλκόνια των ψαράδων/ να βλέπεις του φεγγαριού/ το μονοπάτι της αγάπης από σμάλτο/ στην ακούσια θάλασσα νυχτερινή». Οι ποιητικές εικόνες του «ζωντανεύουν» ακόμα και σήμερα στους στενούς πλακοστρωμένους δρόμους μιας από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας. Οταν ανεβαίνεις τις σκάλες των Ενετών για να φτάσεις κάθιδρος, αλλά και ενθουσιασμένος που τα κατάφερες, στο κάστρο. Οταν περνάς κάτω από τα μπαλκόνια από τα οποία οι παλαιοί Ναυπλιώτες έβλεπαν την ιστορία της τότε νεοσύστατης Ελλάδας να γράφεται μπροστά στα μάτια τους – με γεγονότα λαμπρά αλλά και τραγικά, όπως η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια το 1831. Οταν το φεγγάρι ρίχνει τον προβολέα του στο επιθαλάσσιο Μπούρτζι. Αλλά και όταν ο χειμωνιάτικος ήλιος ρίχνει σαν προβολέας δέσμες φωτός μέσα από τα σύννεφα στη θάλασσα δημιουργώντας εικόνες δραματικής ομορφιάς. Παραμένει όμορφο το Ναύπλιο, όλες τις εποχές του χρόνου. Οχι με τη γοητεία της φθοράς η οποία χαρακτηρίζει άλλες παλιές πόλεις, αλλά λαμπερό, χρωματιστό, καλοσυντηρημένο και φρεσκοβαμμένο, αγκαλιά τρυφερή που με χάρη ανοίγεται στον Αργολικό Κόλπο.

Προορισμός ιδανικός για μια ολιγοήμερη απόδραση, ακόμα και για ημερήσια εκδρομή από την Αθήνα, και για την περίοδο των Αποκριών, ο παραδοσιακός οικισμός που υπήρξε πρωτεύουσα της Ελλάδας από το 1827 ως το 1834 δικαίως προσελκύει πλήθος επισκεπτών, ελλήνων και ξένων. Γιατί έχει και τα αξιοθέατα και τις τουριστικές υποδομές που μπορούν να μετατρέψουν τη διαμονή, ολιγοήμερη ή και πιο εκτεταμένη, γιατί η ευρύτερη περιοχή έχει πολλές ομορφιές, σε απολαυστική εμπειρία. Απλώς, όσοι σκοπεύετε να το βάλετε στο πρόγραμμα των χειμερινών αποδράσεών σας, φροντίστε να κλείσετε εγκαίρως κατάλυμα, ειδικά αν θέλετε να μείνετε στο ιστορικό κέντρο του με τις καλοσυντηρημένες γειτονιές, με τα εμπορικά καταστήματα, τα εστιατόρια και τα ζαχαροπλαστεία – γιατί το θέλουν και το γλυκό τους τα weekends!

Η πλατεία Συντάγματος με το Αρχαιολογικό Μουσείο είναι τόπος συνάντησης για τους ντόπιους, αλλά και για τους επισκέπτες.

Περπατώντας στο κέντρο

Η Βασιλέως Κωνσταντίνου, γνωστή και ως Μεγάλος Δρόμος, είναι ο κεντρικός δρόμος προς την επίσης κεντρικότατη πλατεία Συντάγματος. Διασχίζοντάς τον βλέπουμε, μεταξύ άλλων, το πατρικό σπίτι του Νίκου Καρούζου (στον αριθμό 35), το Δικαστικό Μέγαρο που χτίστηκε με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, το Δημαρχείο, στο οποίο είχε στεγαστεί το 1833 το πρώτο δημόσιο Γυμνάσιο της σύγχρονης Ελλάδας, το πρώτο φαρμακείο της χώρας και πιο κάτω το «Τριανόν»: πρόκειται για το παλαιότερο τζαμί του Ναυπλίου, το οποίο μετέπειτα μετατράπηκε σε εκκλησία των καθολικών, στέγασε από το 1828 Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Αρρένων και ακολούθως έγινε θέατρο και κινηματογράφος. Η πλατεία Συντάγματος είναι γεμάτη εστιατόρια και ζαχαροπλαστεία. Εκεί βρίσκεται και το Αρχαιολογικό Μουσείο (στην παλιά ενετική Αποθήκη του Στόλου).

Για την ιστορία, στην πλατεία Συντάγματος εκτυλίχθηκε το γνωστό επεισόδιο της Ψωροκώσταινας: Κάτω από τον πλάτανό της, το 1826, ο δάσκαλος του Γένους Γεώργιος Γεννάδιος εκφώνησε έναν συγκινητικό λόγο ζητώντας από τους κατοίκους να συνεισφέρουν για την ενίσχυση του απελευθερωτικού αγώνα. Τότε, η πιο φτωχή γυναίκα του Ναυπλίου, την οποία κοροϊδευτικά αποκαλούσαν Ψωροκώσταινα, έδωσε πρώτη όλα της τα υπάρχοντα, δηλαδή ένα γρόσι και ένα ασημένιο δαχτυλίδι. Εκεί, στην πλατεία, βρίσκεται και το Βουλευτικό, το κτίριο όπου στεγάστηκε η Βουλή της επαναστατημένης Ελλάδας και το οποίο παλαιότερα λειτουργούσε ως τζαμί. Το πέτρινο κτίσμα πίσω του είναι ένα τουρκικό ιεροδιδασκαλείο (μεντρεσές) που στη μακρόχρονη ιστορία του είχε στεγάσει και φυλακές.

Χαρακτηριστικός δρόμος με τις ταβέρνες και τα καταστήματά του, στο κέντρο της πόλης.

Οι γραφικές συνοικίες

Ο Ψαρομαχαλάς, η γειτονιά που συναντούμε πηγαίνοντας προς τη θάλασσα, είναι η συνοικία όπου ζούσαν παλιά οι ψαράδες, μια από τις πιο γραφικές της πόλης. Στην παραλιακή, το κτίριο του Τελωνείου πιθανολογείται πως αποπερατώθηκε σε σχέδια του σπουδαίου αρχιτέκτονα Σταματίου Κλεάνθη, του ανθρώπου που είχε εκπονήσει το πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας. Η συνοικία του Γιαλού έχει όμορφα σπίτια νεοκλασικού ρυθμού – σε ένα από αυτά είχε ζήσει από το 1822 ως το 1824 η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το Πολεμικό Μουσείο. Στεγάζεται στο πέτρινο κτίριο όπου από το 1828 έως το 1834 λειτουργούσε η πρώτη Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδας. Στην είσοδο του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα, εκκλησίας που χτίστηκε το 1702, την 27η Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας από τους Μανιάτες Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Η κηδεία του κυβερνήτη έγινε στον κοντινό μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γεωργίου. Πρόκειται για την εκκλησία στην οποία πρωτοπροσκύνησε ο βασιλιάς Οθωνας στις 25 Ιανουαρίου 1833 οπότε, σε ηλικία 17,5 ετών, αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο. Η ανακατασκευασμένη σήμερα Πύλη της Ξηράς ήταν η μοναδική είσοδος της πόλης από τη στεριά. Χτίστηκε το 1708 από τον γάλλο μηχανικό Λασάλ στη θέση προγενέστερης εισόδου.

Το ιστορικό Μπούρτζι αναδύεται από τη θάλασσα και αγναντεύει το λιμάνι του Ναυπλίου.

Οταν κοιτάς από ψηλά

Οσο για το φρούριο του Παλαμηδίου, το οποίο δεσπόζει μεγαλοπρεπές πάνω από την πόλη, πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά δείγματα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής των Ενετών στην Ελλάδα και δικαίως αποτελεί το σπουδαιότερο αξιοθέατο του Ναυπλίου. Από εκεί ξεκίνησε η απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους. Εκεί φυλακίστηκε επί μήνες ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στην είσοδο με το αυτοκίνητό του ή να ανέβει τη διάσημη σκάλα με τα 999 σκαλοπάτια, τα οποία λένε πως στην πραγματικότητα είναι λιγότερα. Αν και, όσα κι αν τα βγάλετε στο μέτρημα, ο ανήφορος είναι αρκετά απότομος και η ανάβαση αρκετά απαιτητική, οπότε εκείνος που θα την επιχειρήσει καλό θα είναι να το κάνει νωρίς το πρωί ή έστω αργά το απόγευμα. Να αποφύγει δηλαδή τις ώρες με το έντονο φως και, πιθανώς, τις υψηλότερες θερμοκρασίες (κυρίως το καλοκαίρι), που μπορεί να κάνουν την προσπάθεια ακόμα πιο δύσκολη.

Η Πύλη της Ξηράς, η μοναδική είσοδος της πόλης από τη στεριά τα παλιά χρόνια.

Στην αγκαλιά της θάλασσας

Κατεβαίνοντας και πηγαίνοντας πάλι προς τη θάλασσα, δεν γίνεται να μην επισκεφθούμε (με καραβάκι) το φρούριο Μπούρτζι που φυλάει εδώ και αιώνες την είσοδο του λιμανιού – και που λειτούργησε στα τέλη του 19ου αιώνα ως τόπος εκτέλεσης των θανατοποινιτών. Ο Γύρος της Αρβανιτιάς που κυκλώνει τη χερσόνησο της Ακροναυπλίας είναι ένας δημοφιλής παραθαλάσσιος περίπατος, είναι κρίμα όμως που δεν είναι τόσο φροντισμένος όσο θα του άξιζε. Αν και, παρά τις όποιες παραφωνίες, σε γενικές γραμμές το Ναύπλιο παραμένει μία από τις πιο φροντισμένες πόλεις της Ελλάδας. Φροντισμένα, κομψά και μοδάτα είναι και τα εμπορικά καταστήματα που λειτουργούν στους δρόμους του και από όπου οι επισκέπτες αγοράζουν σουβενίρ αλλά και ρούχα, κοσμήματα, διακοσμητικά είδη και διάφορες νοστιμιές και παραδοσιακά προϊόντα της αργολικής γης. Η μικρή παραλία της Αρβανιτιάς, η αμμουδερή Καραθώνα (τέσσερα χιλιόμετρα έξω από την πόλη) και μακρύτερα το Τολό, η Πλάκα Δρεπάνου και το Καστράκι είναι ιδανικές στάσεις για μια δροσερή βουτιά κατά τους μήνες του θέρους. Εχει όμως και ο χειμώνας μοναδική γοητεία εκεί, στα παράλια της Αργολίδας!