Τράπεζας της Ελλάδος: Δεν υπάρχει ζωή για τις τράπεζες χωρίς συμφωνία

«Δεν υπάρχει ζωή χωρίς συμφωνία» λένε κορυφαίες πηγές της Τράπεζας της Ελλάδος, οι οποίες αναφέρουν ότι την περασμένη Πέμπτη, την επομένη της υπαγωγής των ελληνικών τραπεζών για χρηματοδότηση αποκλειστικά στον ELA, πέρασαν μια «δύσκολη ημέρα». Με το «καλημέρα», λόγω της μεταφοράς 50 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ στον Εκτακτο Μηχανισμό (ELA), τα 59 δισ. ευρώ από τα περίπου 60 δισ. ευρώ που ήταν η γραμμή χρηματοδότησης έφυγαν, με αποτέλεσμα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας να αναγκαστεί να ζητήσει αύξηση του ορίου από την ΕΚΤ στα 65 δισ. ευρώ για να μην καταρρεύσει το σύστημα τις επόμενες ημέρες. Το αίτημα έγινε αποδεκτό στο σύνολό του, παρέχοντας σημαντική ανάσα στις ελληνικές τράπεζες.

Είχε προηγηθεί ένα «σκληρό» conference call του κ. Στουρνάρα με τους ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες. «Δεν ήταν από τις πιο ευχάριστες τηλεδιασκέψεις» αναφέρουν πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν. Ο έλληνας κεντρικός τραπεζίτης εξέθεσε στους συναδέλφους του τις ασφυκτικές συνθήκες ρευστότητας που βιώνουν οι ελληνικές τράπεζες εξαιτίας των εκροών καταθέσεων που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες και ζήτησε επέκταση της γραμμής χρηματοδότησης για να αντιμετωπιστεί ενδεχόμενη πίεση στις τράπεζες τις επόμενες ημέρες.

Με την αύξηση του ορίου, η ΕΚΤ δίνει περιθώριο στις ελληνικές τράπεζες μέχρι την προσεχή Τετάρτη, όταν θα επαναξιολογήσει τις συνθήκες προσαρμόζοντας ανάλογα το όριο του ELA. «Η ΕΚΤ με την απόφασή της διασφαλίζει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν ρευστότητα όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις για επίτευξη συμφωνίας στο Eurogroup» αναφέρουν τραπεζικές πηγές, οι οποίες εκτιμούν ότι «αν δεν υπάρξει συμφωνία την προσεχή Δευτέρα ή τουλάχιστον σαφής πρόοδος στις διαπραγματεύσεις θα ενταθεί η ανησυχία και η νευρικότητα των καταθετών».

Οπως ενημέρωσε η ελληνική πλευρά το Eurogroup της περασμένης Τετάρτης, στο διάστημα μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου «έφυγαν» από τις ελληνικές τράπεζες περί τα 4,5 δισ. ευρώ. Συνολικά από τον περασμένο Δεκέμβριο υπολογίζεται ότι οι εκροές ξεπερνούν τα 15 δισ. ευρώ. Η Goldman Sachs σε ανάλυσή της την περασμένη εβδομάδα εκτιμά ότι το ποσό ανέρχεται σε 18 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες μόνο η Εθνική καταγράφει εκροές ύψους 4 δισ. ευρώ από την αρχή της τρέχουσας κρίσης.

Οι εκροές

Αν και δεν έχει σημειωθεί έκρηξη του φαινομένου, όπως τον Ιούνιο του 2012 πριν από τις δεύτερες εκλογές όταν οι ημερήσιες εκροές έφθασαν τα 3,5 δισ. ευρώ, τραπεζικές πηγές κάνουν λόγο για «αιμορραγία» του συστήματος. «Οι ημερήσιες εκροές από τότε που προκηρύχθηκαν οι εκλογές τον περασμένο Δεκέμβριο μέχρι σήμερα κυμαίνονται από 300 εκατ. ευρώ έως 500 εκατ. ευρώ» αναφέρουν, προσθέτοντας ότι «τις τελευταίες ημέρες ακολουθούν αυξητική τάση».

Εκτός από τις εκροές καταθέσεων, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν πιέσεις στη ρευστότητα και από τη χρηματοδότηση του Δημοσίου μέσω εντόκων γραμματίων. Με τους ξένους να απέχουν από τις δημοπρασίες, οι ελληνικές τράπεζες έχουν καλύψει τους τελευταίους μήνες εκτός από τους δικούς τους τίλους που λήγουν και αυτούς των ξένων. Ομως έχουν λάβει εντολή από την ΕΚΤ να επενδύουν μόνο σε «άμεσα ρευστοποιήσιμους τίτλους». Και τα ελληνικά έντοκα στην παρούσα συγκυρία δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Ως εκ τούτου τους επιτρέπει πλέον να ανανεώνουν αυτά που λήγουν, όχι όμως να «φορτώνονται» νέα. Με το πρόσχημα αυτό απέρριψε αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης να αυξηθεί κατά 10 δισ. ευρώ στα 25 δισ. ευρώ το όριο στο ποσό των εντόκων γραμματίων που κατέχουν οι τράπεζες για να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας τους επόμενους μήνες.

Η ΕΚΤ, που ασκεί την εποπτεία των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών, παρακολουθεί στενά τις κινήσεις τους ώστε να μην υπάρχει χρηματοδότηση του Δημοσίου πάνω από τα όρια που έχει θέσει. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές καταγράφει και ελέγχει ακόμη και τους κωδικούς των ομολόγων που γίνονται ρέπος.

Βεβαίως αν αύριο ή τις επόμενες ημέρες υπάρξει συμφωνία και το Eurogroup εγκρίνει το αίτημα, η ΕΚΤ εκτιμάται ότι θα προσαρμοστεί αναλόγως. Πάντως από το αν θα υπάρξει συμφωνία ή όχι εξαρτάται και η στάση που θα τηρήσει όσον αφορά την ενίσχυση της ρευστότητας του συστήματος.

Οι περιορισμοί

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές αν ενταθεί η ανησυχία και η νευρικότητα των καταθετών είναι πολύ πιθανόν να επιβληθούν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων. Αυτό σημαίνει ημερήσια όρια π.χ. 200 ευρώ στις αναλήψεις μετρητών και έλεγχοι στη εμβάσματα. Στόχος είναι να μη φεύγουν χρήματα από το σύστημα, είτε αυτά είναι μετρητά που καταλήγουν σε θυρίδες, χρηματοκιβώτια, «στρώματα» κ.λπ., είτε καταθέσεις που φεύγουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού.

Δεν θα επηρεαστούν οι ενδοτραπεζικές συναλλαγές, δηλαδή η πληρωμή προμηθευτών, λογαριασμών, υποχρεώσεων μέσω του τραπεζικού συστήματος χωρίς μετρητά, οι συναλλαγές με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες καθώς και οι πληρωμές στο εξωτερικό με αποδεικτικά για εισαγωγές πρώτων υλών και αγαθών, νοσήλια, δίδακτρα κ.λπ.