Όταν ο Λουτσιάνο μπήκε σε μια κλινική κατά του εθισμού στην Πίζα, το μόνο πράγμα που δεν είχε χάσει από τα χρόνια του τζόγου ήταν τα ρούχα που φορούσε. Όλα τα υπόλοιπα— το πατρικό του κι άλλα σπίτια, αποταμιεύσεις, ακόμη και την αξιοπρέπειά του —είχαν χαθεί. Ο 69χρονος συνταξιούχος σιδηροδρομικός υπάλληλος, μιλώντας στο Reuters, εξομολογήθηκε πως «αφιέρωσε τα πάντα στη ζωή στα καζίνο και τα άλογα. Βασικά, περιόδευσα σε όλα τα καζίνο της Ευρώπης και ξόδεψα όλα τα χρήματά μου εκεί».
Η ιστορία του Λουτσιάνο αντικατοπτρίζει τις σκοτεινές πτυχές πίσω από την άνοδο της Ιταλίας στη θέση της μεγαλύτερης αγοράς τζόγου στην Ευρώπη, καθώς η εξάπλωση των διαδικτυακών και στοιχημάτων μέσω κινητών συσκευών, καθιστά όλο και πιο εύκολη τη διαδικασία.
Η βιομηχανία του τζόγου στην Ιταλία έχει ξεπεράσει αυτήν της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, με τα έσοδα από τα τυχερά παιχνίδια —τη διαφορά μεταξύ του ποσού που στοιχηματίζεται και του ποσού που κερδίζεται— να φτάνουν τα 21,5 δισεκατομμύρια ευρώ (περίπου 25 δισεκατομμύρια δολάρια), το 2024.
Ο ρόλος της Καθολικής Εκκλησίας και της Μαφίας
Η εκρηκτική άνοδος του τζόγου έχει ενισχύσει τα κρατικά έσοδα, ενώ έχει φέρει την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως υπερασπιστής των οικογενειακών αξιών, σε αντιπαράθεση με την Καθολική Εκκλησία και άλλους που ζητούν αυστηρότερη ρύθμιση του χώρου. Ο καρδινάλιος Ματέο Ζούπι, επικεφαλής της Ιταλικής Διάσκεψης Επισκόπων, δήλωσε τον Ιούνιο πως «ο τζόγος καταστρέφει τους ανθρώπους, τους φτωχαίνει και, σε πολλές περιπτώσεις, καταστρέφει σχέσεις, οπότε είναι ξεκάθαρο ότι απαιτείται μεγάλη προσπάθεια για τον έλεγχο του από όλους».
Την ίδια ώρα, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Μαφία στην Ιταλία έχει ρόλο στον εθισμό στον τζόγο. Η φετινή έκθεση «Μαύρο Βιβλίο του Τζόγου», που συνέταξε το συνδικάτο CGIL, έδειξε ότι ο τζόγος είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος στις φτωχές και μαφιόζικες περιοχές του νότου. Η Διεύθυνση κατά της Μαφίας της χώρας καταγράφει τα τυχερά παιχνίδια και τα διαδικτυακά στοιχήματα ως τομέα όπου έχουν εισχωρήσει εγκληματικές οργανώσεις, κυρίως η ‘Ndrangheta της Καλαβρίας, για ξέπλυμα χρημάτων.
Ο εθισμός στον τζόγο
Σύμφωνα με το Ιταλικό Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών, περίπου 20,5 εκατομμύρια Ιταλοί, το 43% του ενήλικου πληθυσμού, τζόγαραν τουλάχιστον μία φορά το 2022, με υψηλότερη συχνότητα μεταξύ των ανδρών. Ανάμεσά τους, 1,1 εκατομμύρια άτομα πέρασαν τουλάχιστον μία ώρα παίζοντας τυχερά παιχνίδια καθημερινά—ένα μοτίβο που χαρακτηρίζει και τον Λουτσιάνο, καθώς και άλλους πρώην εθισμένους που μίλησαν στο Reuters, υπό καθεστώς ανωνυμίας, προκειμένου να προστατεύσουν την ιδιωτικότητά τους.
Ο 52χρονος Φραντσέσκο ανέφερε πως ο εθισμός του στον τζόγο ξεκίνησε από την παιδική ηλικία. Θυμάται πώς μια δασκάλα τον μάλωσε όταν την ώρα του μαθήματος έπαιζε ζάρια με έναν συμμαθητή του για 100 λίρες (5 σεντ του ευρώ). Αν και τώρα νιώθει θεραπευμένος, ο τζόγος παραμένει ένας διαρκής πειρασμός. «Είναι σα γύπας που κάθεται στον ώμο μου,», είπε χαρακτηριστικά.
Η αντίδραση της κυβέρνησης και της βιομηχανίας
Οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας του τζόγου υποστηρίζουν πως ο τομέας δεσμεύεται να προάγει υπεύθυνο τζόγο και η κρατική υπηρεσία που τον εποπτεύει πιστεύει πως οι υπερβολικοί περιορισμοί δε λειτουργούν, καθώς ωθούν τους ανθρώπους προς τον παράνομο στοιχηματισμό. «Υπολογίζουμε πως υπάρχει μια υπόγεια, παράνομη αγορά, που αυτή τη στιγμή έχει αξία πάνω από το 10% της νόμιμης αγοράς», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο Μάριο Λολομπρίτζιντα, επικεφαλής του Τμήματος τζόγου της Υπηρεσίας Τελωνείων και Μονοπωλίων.
Ένας ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος πρόσθεσε: «Η Ιταλία ακολουθεί μια πραγματιστική προσέγγιση στον τζόγο, αναγνωρίζοντας τη συνεισφορά που έχει η βιομηχανία στις θέσεις εργασίας και την οικονομία και είναι ευχαριστημένη να υποστηρίζει την ανάπτυξή της, ενώ παράλληλα παρακολουθεί προσεκτικά τους κινδύνους».
Ο 44χρονος κτηνίατρος Τζιοβάνι, που κατάφερε να τιθασεύσει τον εθισμό του στους κουλοχέρηδες, πριν από έξι μήνες, δήλωσε πως η κυβέρνηση δεν κάνει αρκετά για να περιορίσει τον τζόγο. «Είναι σαν το Κράτος να ενθαρρύνει τους πολίτες να τζογάρουν. Υπάρχουν διαφημίσεις παντού, στην τηλεόραση λένε: ”Σου αρέσουν οι εύκολοι νίκες;”. Σαν να θέλουν να δημιουργήσουν ένα πρόβλημα που μετά δεν ξέρουν πώς να το χειριστούν».
Η ανάπτυξη των διαδικτυακών στοιχημάτων
Οι δαπάνες των Ιταλών για τυχερά παιχνίδια έχουν αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια, με ετήσια άνοδο πάνω από 15%, μετά την πανδημία COVID, φτάνοντας τα 157,4 δισεκατομμύρια ευρώ, το 2024. Η Flutter (FLTRF.L), η μεγαλύτερη εταιρεία διαδικτυακού τζόγου στον κόσμο, εξαγόρασε την γνωστή ιταλική εταιρεία Sisal το 2021, ενώ η Lottomatica, η ηγέτιδα εταιρεία της χώρας, έχει σημειώσει πενταπλασιασμό των εσόδων της από το 2020 έως το 2024.
«Τα πηγαίνουμε πολύ καλά στην ιταλική αγορά, η οποία είναι εξαιρετική, τόσο για τις καταναλωτικές δυναμικές όσο και για τη ρύθμιση. Πιστεύουμε ότι αυτή η τάση είναι μακροπρόθεσμη και θα συνεχιστεί για πολύ καιρό,» δήλωσε ο CEO της Flutter, Γκουλιέλμο Αντζελότσι, τον Ιούλιο.
Με αυτό το φόντο, το κράτος συγκέντρωσε 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ από φόρους τζόγου πέρυσι— σε σύγκριση με το 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ από το αλκοόλ και τα 14,5 δισεκατομμύρια ευρώ από το τσιγάρο —αν και τα έσοδα μειώθηκαν ελαφρώς από τα 11,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023.
Οι ειδικοί της βιομηχανίας πιστεύουν πως αυτό οφείλεται στην εξάπλωση των διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών, τα οποία υπόκεινται σε χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, εις βάρος των πιο ακριβών και δια ζώσης παιγνίων, όπως τα «φρουτάκια» ή το «ξυστό».
Πηγή: Reuters
