Ήταν Ιούνιος του 2022 όταν η Μολδαβία απέκτησε και επίσημα το στάτους της υποψήφιας για ένταξη χώρας στην ΕΕ, μετά την τότε πρόσφατη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που την οδήγησε στο να καταθέσει επίσημη αίτηση ήδη από τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς.
Είχαν προηγηθεί οι εκλογές του 2021, εκεί όπου το φιλοευρωπαϊκό κόμμα PAS είχε επικρατήσει με μεγάλη διαφορά, 52,8% έναντι 27,1% του φιλορωσικού μπλοκ των κομμουνιστών και σοσιαλιστών, γεγονός που έδειξε την ξεκάθαρη θέληση του μολδαβικού λαού για περεταίρω προσέγγιση με την ΕΕ και απομάκρυνση από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας.
Το δημοψήφισμα του 2024 και οι εκλογές της περασμένης Κυριακής
Ακολούθησε το δημοψήφισμα του Οκτωβρίου του 2024, εκεί όπου οι πολίτες της Μολδαβίας ενέκριναν την ένταξη της στην ΕΕ, μέσω σχετικού δημοψηφίσματος, ενώ λίγες μέρες μετά, τον Νοέμβριο του 2024, η φιλοευρωπαία, στηριζόμενη από το PAS, Μάγια Σάντου, κατάφερε να επανεκλεγεί στην προεδρία της χώρας, για δεύτερη θητεία.
Το τελευταίο κομμάτι στην οριστική, όπως όλα δείχνουν, στροφή των Μολδαβών προς τις Βρυξέλλες και το γύρισμα της πλάτης προς τη Μόσχα ήρθε την περασμένη Κυριακή: Μετά από μία πολωμένη προεκλογική περίοδο, η οποία χαρακτηρίστηκε από ακραία ρωσική προπαγάνδα και διασπορά ψευδών ειδήσεων, κυρίως μέσω social media όπως το TikTok, το PAS κατάφερε να επικρατήσει και πάλι να επιτύχει μία άνετη επικράτηση, συγκεντρώνοντας το 50,2% των ψήφων, έναντι 24,1% του φιλορωσικού BEP, επιτυγχάνοντας να συγκεντρώσει απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, με 55 έδρες σε σύνολο 101.
Ο δρόμος για την ΕΕ
Μπορεί όμως οι πολίτες της Μολδαβίας να έχουν εκφράσει με κάθε τρόπο την φιλοευρωπαϊκή τους στάση τα τελευταία χρόνια, ωστόσο το μπαλάκι βρίσκεται πλέον στο γήπεδο της Ένωσης, σχετικά με την πορεία της χώρας προ την ένταξή της.
Το μεγάλο εμπόδιο, όπως και σε πολλές από τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία χρόνια, είναι ο κανόνας της ομοφωνίας. Με άλλα λόγια, για να γίνει ένα κράτος μέλος της ΕΕ θα πρέπει και τα 27 σημερινά κράτη-μέλη να συμφωνήσουν. Φυσικά, το πρόβλημα που προκύπτει είναι η στάση της Ουγγαρίας και πιθανώς και της Σλοβακίας. Το καθεστώς Όρμπαν, άλλωστε, έχει αποδειχθεί σε πλείστες περιπτώσεις το «μακρύ χέρι» της Μόσχας εντός της ΕΕ, εμποδίζοντας οποιαδήποτε πρωτοβουλία έρχεται σε αντίθεση με τα ρωσικά συμφέροντα.
«Ο χρόνος για την ένταξη μέχρι το 2030 μετράει αντίστροφα»
Μιλώντας στο Politico, μετά το αποτέλεσμα των εκλογών, η αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Μολδαβίας, Κριστίνα Γερασίμοφ, τόνισε πως ο χρόνος μετράει πλέον αντίστροφα για την υλοποίηση της δέσμευσης για ένταξη στην ΕΕ έως το 2030.
«Αυτό που είδαμε σε αυτές τις εκλογές είναι ότι η Μολδαβία έχει και πάλι ελπίδα για ένα ευρωπαϊκό μέλλον και ότι οι πολίτες εμπιστεύονται την ΕΕ», δήλωσε η Γερασίμοφ. «Και τώρα είναι η σειρά της ΕΕ να ανταποδώσει. Η αξιοπιστία της ΕΕ θα αποδειχθεί στη Μολδαβία, μια χώρα που επέλεξε την Ευρώπη ξανά και ξανά, και για άλλη μια φορά στις τελευταίες εκλογές».
Η Γερασίμοφ πρόσθεσε ότι αυτό που κάνει την ΕΕ «ισχυρή και παγκόσμιο παράγοντα» είναι «η ενότητα των 27 κρατών μελών. «Τη στιγμή που ένα από τα κράτη μέλη διστάζει, τότε ολόκληρη η ένωση υποφέρει γύρω από αυτό» ανέφερε χαρακτηριστικά, αφήνοντας ένα σαφές υπονοούμενο προς την κυβέρνηση της Βουδαπέστης, χωρίς ωστόσο να την κατονομάζει.
Η κίνηση Κόστα για την επιτάχυνση των διαδικασιών
Θέλοντας να επιταχύνει τις διαδικασίες της διεύρυνσης και όσον αφορά τη Μολδαβία αλλά και τις υπόλοιπες υπό ένταξη χώρες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, έχει ήδη ξεκινήσει να πραγματοποιεί διερευνητικές επαφές με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για να προσπαθήσει να συγκεντρώσει υποστήριξη για μια αλλαγή κανόνων που θα επέτρεπε την έναρξη των διαπραγματεύσεων με τα υπό ένταξη μέλη μετά από ψηφοφορία η οποία θα επικυρωνόταν από ειδική πλειοψηφία των σημερινών κρατών-μελών.
Και σε αυτήν την περίπτωση η ομόφωνη υποστήριξη για την τελική ένταξη θα ήταν απαραίτητη αλλά οι διαδικασίες θα επιταχύνονταν σε πολύ μεγάλο βαθμό, καθώς θα μπορούσαν να ξεκινήσουν άμεσα.
Από την άλλη πλευρά, το εμπόδιο της Ουγγαρίας θα μπορούσε να ξεπεραστεί πιο άμεσα, μέσω της λαϊκής βούλησης των πολιτών της, καθώς τον ερχόμενο Απρίλιο θα διεξαχθούν εκλογές στη χώρα. Οι μέχρι στιγμής δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι, μετά από 15 ολόκληρα χρόνια, ο Βίκτορ Όρμπαν είναι πολύ πιθανό να χάσει την εξουσία από τον ηγέτη του Tisza, Πίτερ Μάγιαρ, γεγονός που θα καθιστούσε το βέτο της Ουγγαρίας παρελθόν.
