Στους καθηγητές Ολιβερ Χαρτ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και Μπενγκτ Χόλμστρεμ του ΜΙΤ δόθηκε το εφετινό βραβείο Νομπέλ Οικονομίας για τη συμβολή τους στη Θεωρία των Συμβολαίων, τις συμβάσεις που διέπουν τις επιχειρηματικές, χρηματοοικονομικές και δημόσιες σχέσεις.

«Οι συμβάσεις είναι απαραίτητες για τη λειτουργία των σύγχρονων κοινωνιών» ανέφερε η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών στην επίσημη ανακοίνωση των νικητών του βραβείου και πρόσθετε ότι «η έρευνα των Χαρτ και Χόλμστρεμ ρίχνει φως στο πώς οι συμβάσεις μάς βοηθούν να αντιμετωπίσουμε περιπτώσεις αντικρουόμενων συμφερόντων».
Θα μπορούσε κανείς να πει πως το εφετινό βραβείο δόθηκε σε δυο ανθρώπους που καταπιάστηκαν με ένα θέμα της σύγχρονης πραγματικότητας, ένα ζήτημα που αντιμετωπίζεται σε καθημερινή βάση από τον καθένα.
Αλληλεπιδράσεις


«Πρόκειται για τα κίνητρα και την ατελή πληροφόρηση, για τις μακροχρόνιες σχέσεις. Για λεπτές στρατηγικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ανθρώπων που δεν γνωρίζουν τις δυνατότητες και τις προθέσεις ο ένας του άλλου. Σχετίζονται με πάρα πολλά οικονομικά θέματα του πραγματικού κόσμου, όπως είναι τα μπόνους αποδοτικότητας, οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές, ο τραπεζικός δανεισμός και η εταιρική δομή» σχολιάζει χαρακτηριστικά το Bloomberg.
Παρότι εργάστηκαν ανεξάρτητα, οι δυο φετινοί νικητές του βραβείου έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Τόσο ο Χαρτ όσο και ο Χόλμστρεμ γεννήθηκαν στην Ευρώπη (ο μεν πρώτος στη Βρετανία και ο δεύτερος στη Φινλανδία) και μετακόμισαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού στην αρχή της καριέρας τους.
Είναι και οι δύο μαθηματικοί και όχι οικονομολόγοι, ενώ απέκτησαν διδακτορικές σπουδές σε δύο κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια, το Στάνφορντ και το Πρίνστον αντίστοιχα. Τόσο ο Χαρτ όσο και ο Χόλμστρεμ είναι παντρεμένοι με παιδιά και ζουν στην ίδια αμερικανική Πολιτεία, τη Μασαχουσέτη. Διανύουν και οι δύο την έκτη δεκαετία της ζωής τους, αλλά η ηλικία, όπως αποδείχθηκε περίτρανα, δεν στέκεται εμπόδιο στην ερευνητική τους δραστηριότητα.
Αμοιβές, απόδοση


Οι δύο νομπελίστες πλέον καθηγητές έχουν και προσωπικές σχέσεις, αφού γνωρίζονται περισσότερο από 30 χρόνια. Το 1986, μάλιστα, δημοσίευσαν κι ένα κοινό μακροσκελές άρθρο πάνω στη θεωρία των συμβολαίων.
Τι είναι, όμως, αυτή η θεωρία που στάθηκε ικανή να τους χαρίσει μια από τις μεγαλύτερες διακρίσεις στον τομέα των επιστημών και ποια η συμβολή των Χαρτ και Χόλμστρεμ σε αυτή; Τα συμβόλαια ή αλλιώς οι συμβάσεις –μεταξύ επιχειρήσεων και πελατών, εργοδοτών και εργαζομένων, ακόμα και πολιτικών και ψηφοφόρων –είναι το θεμέλιο των οικονομικών σχέσεων, επισημαίνουν οι «New York Times». Οι δύο πανεπιστημιακοί διερεύνησαν μεταξύ άλλων «τον βέλτιστο τρόπο για να καθορίζεται η αμοιβή των μάνατζερ, δεδομένης της δυσκολίας διάκρισης μεταξύ της απόδοσης που βασίζεται στην προσπάθεια ή την καλή τύχη, επισημαίνοντας παράλληλα τον κίνδυνο της σύνδεσης της αμοιβής με ιδιαίτερες οικονομικές μετρήσεις, όπως η τιμή της μετοχής μιας εταιρείας. Επίσης οι Χαρτ και Χόλμστρεμ έχουν επισημάνει τους κινδύνους της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών, όπως τα σχολεία, οι φυλακές και τα νοσοκομεία, καθώς και της υπερβολικής μείωσης του κόστους που θα μπορούσε να βλάψει τη συνολική ευημερία».
Η έρευνα των δύο επιστημόνων κινείται στο πεδίο των μικροοικονομικών και όχι των μακροοικονομικών. Αυτό επιβεβαιώνει για ακόμα μια φορά μια τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια αναφορικά με τους νικητές του Νομπέλ Οικονομίας και η οποία θέλει την Ακαδημία να έχει ξεφύγει για τα καλά από αυτή την πολιτική. Τη δεκαετία μετά τη θέσπιση του βραβείου το 1969, εννέα από τους δέκα βραβευθέντες είχαν καταπιαστεί με μακροοικονομικά ζητήματα. Πλέον, όμως, επιλέγονται θέματα που άπτονται περισσότερο και προσπαθούν να αναλύσουν την καθημερινότητα. Η τελευταία φορά που το βραβείο κέρδισε ένα μακροοικονομικό θέμα ήταν το 2011.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ