Οι μεγαλύτεροι χαμένοι στην αγορά ακινήτων τα τελευταία χρόνια της κρίσης είναι τα καταστήματα και τα γραφεία, ενώ γενικά ο κλάδος του real estate έχει πατώσει, με αποτέλεσμα να υπάρχουν παντού ενοικιαστήρια και μειωμένες τιμές πώλησης. Οπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΕΛΙΕ (Ελληνικό Ινστιτούτο Εκτιμητικής) κ. Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος, οι ιδιοκτήτες εμπορικών ακινήτων και όχι μόνο είναι εν δυνάμει πωλητές, αλλά υπάρχει πλήρης σχεδόν ανυπαρξία αγοραστών και αυτό οφείλεται στην υπέρμετρη φορολογία της ακίνητης περιουσίας, στην υψηλή ανεργία, στη συρρίκνωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, στην ανυπαρξία δανείων από τράπεζες, στην κακή ψυχολογία και στο… σκοτάδι στο βάθος τουτούνελ.
Σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη νομισματική πολιτική κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013 τα μισθώματα και οι αγοραίες αξίες των επαγγελματικών ακινήτων υποχώρησαν κατά 18,6% και 18,2% αντίστοιχα. Το μεγαλύτερο πλήγμα, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, έχει δεχθεί ο κλάδος των εμπορικών καταστημάτων αφού η μείωση των ενοικίων κινείται από το 40% έως το 70% από την αρχή της κρίσης και ανάλογα με την γεωγραφική θέση και την ποιότητα του ακινήτου.
Τα αίτια της κατάστασης
Γιατί όμως τα εμπορικά ακίνητα έφτασαν σε αυτή την κατάσταση; Οπως αναφέρει η έκθεση ακινήτων για το 2013 στην Ελλάδα που εκπόνησε η GLP Values, εταιρεία πιστοποιημένων εκτιμητών ακινήτων, δεδομένων των δυσμενών οικονομικών καταστάσεων που υφίστανται διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, σημαντικός αριθμός επιχειρηματιών καθώς και μεγάλης φήμης εμπορικών αλυσίδων με μακροχρόνια παρουσία στην ελληνική αγορά είτε ανέστειλαν τη λειτουργία τους είτε προέβησαν σε κλείσιμο αρκετών καταστημάτων τους στην Αθήνα και στην περιφέρεια.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η εταιρεία ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ ΑΒΕΕ και η θυγατρική της Sprider υπέβαλαν στις αρχές του 2013 αίτηση υπαγωγής στη διαδικασία εξυγίανσης προληπτικών μέτρων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 99. Το παραπάνω γεγονός κατέστη αναγκαίο διότι οι δύο εταιρείες εκτιμούν ότι θα πετύχουν αναδιάρθρωση των οφειλών τους και την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας τους. Επίσης, τα πολυκαταστήματα Fokas κατέθεσαν αίτηση πτώχευσης, έπειτα από περισσότερα από 77 χρόνια λειτουργίας και έβαλαν λουκέτο. Επιπλέον, τον Νοέμβριο του 2013 η εταιρεία Nutriart (Κατσέλης) κήρυξε πτώχευση.
Από την άλλη μεριά, μπορεί οι περισσότεροι εμπορικοί κλάδοι, ιδιαίτερα εκείνοι που αφορούν ένδυση, υπόδηση, κ.λπ., να έχουν πληγεί και πολλά καταστήματα να κλείνουν, την ίδια στιγμή στη θέση τους ανοίγουν νέα, που ανήκουν σε κλάδους οι οποίοι ως τώρα δεν τολμούσαν να πλησιάσουν τα ακριβά καταστήματα στα εμπορικότερα σημεία της πρωτεύουσας και άλλων μεγάλων πόλεων. Την τελευταία τριετία, μέσα στην κρίση, οι εμπορικοί δρόμοι κατακλύζονται από αλυσίδες με αρτοσκευάσματα και σφολιατοειδή, κ.ά.
Η αγορά στα κεντρικά εμπορικά καταστήματα παρά την υποχώρηση των ενοικίων εξακολουθεί και υποφέρει. Η Μεταξά στη Γλυφάδα και η Ερμού στο κέντρο της Αθήνας εξακολουθούν να είναι οι αγορές με την καλύτερη εικόνα και την περισσότερη κίνηση. Στη Γλυφάδα συγκεκριμένα υπάρχει μια έξαρση ανοίγματος καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος με τη ζήτηση να είναι μεγαλύτερη της προσφοράς. Σημαντικό στοιχείο είναι η επάνοδος καταστημάτων μικρού και μεσαίου ενδιαφέροντος. Οι δευτερογενείς αγορές, ειδικά στην Αθήνα, με χαμηλά ενοίκια αποκτούν έντονο ενδιαφέρον ενώ με τις συγχωνεύσεις τραπεζών αναμένεται να απελευθερωθούν αρκετοί κεντρικοί εμπορικοί χώροι.
Ερμού και Γλυφάδα αντέχουν
Στην Αθήνα, τα μέσα επίπεδα μισθωμάτων των βασικών αγορών του CBD και ειδικότερα στην Ερμού διαμορφώθηκαν στα 175 ευρώ/τ.μ. ενώ στα κύρια σημεία των υπόλοιπων βασικών αγορών διαμορφώθηκαν σε επίπεδα χαμηλότερα των 90 ευρώ/τ.μ. (με εξαίρεση τη Γλυφάδα και πιο συγκεκριμένα στην Ι. Μεταξά). Οι αγορές που φαίνεται ότι συγκριτικά εμφανίζουν την καλύτερη εικόνα είναι αυτές της Ερμού και της Γλυφάδας (Λεωφόρος Δημάρχου Μεταξά Αγγέλου).
Εν τω μεταξύ και στην αγορά των γραφείων δυσκολία στην ενοικίαση εμφανίζουν οι χώροι που δημιουργούν ανάγκη μεγάλης επένδυσης από τον μισθωτή. Ουσιαστικά δεν υπάρχει προσφορά νέων γραφειακών χώρων καθώς η όποια απόφαση για ανάπτυξη νέων κτιρίων έχει αναβληθεί.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος κατά το 2013 οι μισθωτικές και αγοραίες αξίες των γραφείων συρρικνώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό -16,3% και -16,9% αντίστοιχα. Ειδικά οι προνομιούχες και ακριβές περιοχές όπως η Λ. Συγγρού και η Λ. Κηφισιάς έχουν υποχωρήσει από 22% έως 30% και φαίνεται να έχουν πληγεί περισσότερο συγκριτικά με άλλες περιοχές. Για παράδειγμα, στη Λ. Κηφισιάς τα ενοίκια κυμαίνονται από 9 έως 15 ευρώ/τ.μ., ενώ προ τριετίας ήταν σταθερά πάνω από τα 25 ευρώ/τ.μ.
Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 19 Μαρτίου 2014
HeliosPlus
