Δύο διαφορετικές ομάδες ερευνητών στις ΗΠΑ «γέννησαν» ψεύτικες αναμνήσεις σε ποντίκια.
Επιστήμονες του Ερευνητικού Ινστιτούτου Scripps στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας με επικεφαλής τον Μαρκ Μέιφορντ τροποποίησαν γενετικώς τα ζώα έτσι ώστε οι νευρώνες που ενεργοποιούνταν όταν σχηματιζόταν μια ανάμνηση να είναι σε θέση να ενεργοποιούνται ξανά και να «ξαναζούν» αυτήν την ανάμνηση μέσω της διαδικασίας έγχυσης ενός φαρμάκου στον εγκέφαλο.
Το πείραμα με το κουτί και το φάρμακο
Σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science», οι ερευνητές έβαλαν το κάθε ποντίκι μέσα σε ένα κουτί όπου και εκτέθηκε σε ένα συγκεκριμένο χρώμα και μια συγκεκριμένη οσμή. Με τον τρόπο αυτόν μια ομάδα νευρώνων σχημάτισε μια ανάμνηση των συγκεκριμένων συνθηκών. Οι νευρώνες αυτοί επανενεργοποιήθηκαν μετά από την έγχυση του φαρμάκου στον εγκέφαλο των ζώων δημιουργώντας έτσι μια ακούσια ανάμνηση του κουτιού.
Στη συνέχεια οι επιστήμονες έβαλαν το κάθε ποντίκι σε ένα δεύτερο κουτί με διαφορετικά χρώματα και μυρωδιές. Του ενέχυσαν και πάλι το φάρμακο στον εγκέφαλο οδηγώντας το στο να θυμηθεί το πρώτο κουτί και το υπέβαλαν σε ένα μικρό ηλεκτροσόκ.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες το ηλεκτροσόκ θα ανάγκαζε το πειραματόζωο να φοβηθεί το άμεσο περιβάλλον του – δηλαδή το δεύτερο κουτί. Δεν συνέβη όμως κάτι τέτοιο: όταν το ποντίκι υπέστη το ηλεκτροσόκ στο δεύτερο κουτί είχε έντονη την ανάμνηση του πρώτου. Τελικώς ανέπτυξε έναν «μεικτό» φόβο και για τα δύο κουτιά – ουσιαστικώς για ένα φανταστικό περιβάλλον.
«Υβριδική» ψεύτικη ανάμνηση
Σύμφωνα με τον δρα Μέιφορντ αυτή η «υβριδική» ψεύτικη ανάμνηση μαρτυρεί ότι δύο διαφορετικές ομάδες νευρώνων κωδικοποιούν την κάθε ανάμνηση και δεν παρεμβάλλονται η μια στην άλλη.
«Η μελέτη αυτή μου θυμίζει κάτι που έλεγε η μητέρα μου: εάν θέλεις να θυμηθείς κάτι, πήγαινε στο μέρος όπου το έμαθες» αναφέρει η Σίνα Τζόσλιν από το Νοσοκομείο για τα Αρρωστα Παιδιά στο Τορόντο του Καναδά και προσθέτει: «Το γεγονός ότι μπορούμε να εισαγάγουμε νέες πληροφορίες στη μνήμη δημιουργεί ένα ολόκληρο νέο σύμπαν για την έρευνα».
Η δεύτερη ερευνητική ομάδα από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης υπό τον δρα Σουσούμου Τονεγκάουα ακολούθησε έναν διαφορετικό δρόμο «γέννησης» ψεύτικων αναμνήσεων. Τροποποίησε γενετικώς ποντίκια έτσι ώστε όταν σχημάτιζαν την ανάμνηση ενός κουτιού, οι εμπλεκόμενοι νευρώνες αποκρίνονταν στο φως.
Με παλμούς φωτός
Για την ακρίβεια η ερευνητική ομάδα υπέβαλλε σε ηλεκτροσόκ το κάθε ποντίκι καθώς εκείνο σχημάτιζε την ανάμνηση του κουτιού. Στη συνέχεια τοποθετούσε το ποντίκι σε ένα άλλο κουτί και του μετέδιδε παλμούς φωτός μέσω οπτικών ινών που ήταν εμφυτευμένες στον εγκέφαλό του. Η διαδικασία αυτή ενεργοποιούσε τους νευρώνες που συνδέονταν με αυτή την ανάμνηση και, όπου και αν ήταν, το ποντίκι «πάγωνε», φοβούμενο ότι θα υποστεί ηλεκτροσόκ.
Οταν οι ερευνητές εξέτασαν ποιοι νευρώνες είχαν ενεργοποιηθεί, είδαν ότι περίπου το 2% των κυττάρων σε μια συγκεκριμένη περιοχή του ιππόκαμπου, του κέντρου δηλαδή μνήμης του εγκεφάλου, εμπλέκονταν στη διαδικασία. Ο δρ Τονεγκάουα αναφέρει ότι η μέθοδος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να προκαλέσει διαφορετικούς τύπους πολύπλοκης συμπεριφοράς σε ποντίκια με βάση τις εμπειρίες τους.
Στη συνέχεια η ομάδα σχεδιάζει να διερευνήσει πώς περιοχές του εγκεφάλου πέρα από τα κέντρα της μνήμης συνδέονται μεταξύ τους για να κάνουν το ποντίκι να «παγώσει». Αυτό θα είναι το «απώτατο πείραμα» που θα δείξει ότι οι αναμνήσεις μένουν φυλαγμένες σε ξεχωριστές περιοχές του εγκεφάλου.