Ο «Αρχοντας των Δαχτυλιδιών» έχει ζήσει πολλές ζωές μέχρι σήμερα. Επικό παραμύθι στη δεκαετία του ’50, εμβληματικό ανάγνωσμα της γενιάς της αντι-κουλτούρας, εκείνης του ’70, ύποπτης ιδεολογικής σκευής κείμενο για τους πολιτικά ορθούς των ’90s, χορταστική κινηματογραφική τριλογία για το κοινό των multiplex στα ’00s, εξακολουθεί να χαίρει άκρας δημοφιλίας.
Με το μυθιστόρημα του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν να έχει πουλήσει στα 57 χρόνια από την έκδοσή του 150 εκατ. αντίτυπα και το «Χόμπιτ», το prequel σε δύο μέρη να ξεκινά γυρίσματα στις 21 Μαρτίου στη Νέα Ζηλανδία δύσκολα θα μπορούσε να αμφιβάλει κανείς γι’ αυτό.
{{{ moto }}}
Ενδεχομένως όμως η αποτελεσματικότερη ένδειξη της επιρροής του «Αρχοντα» να είναι η ανάγκη που προκάλεσε σε ένα ρώσο παλαιοντολόγο να γράψει μια εναλλακτική εκδοχή της υπόθεσης του βιβλίου από την πλευρά των «κακών».
Στον «Τελευταίο Δαχτυλιδοκουβαλητή» του Κίριλ Γέσκοφ, εκδοτική επιτυχία στη Ρωσία το 1999, η οπτική του πρωτοτύπου ανατρέπεται και οι χατζάρες των Ορκ τώρα δικαιώνονται.
Διαθέσιμο πλέον και για το δυτικό κοινό μέσα από μια ανεπίσημη αγγλική μετάφραση, χωρίς την έγκριση του εξαιρετικά συγκεντρωτικού σε παρόμοια ζητήματα κληροδοτήματος του Τόλκιν, το έργο του Γέσκοφ μπορεί να διαβαστεί ως fan λογοτεχνία, ειρωνική αποτίμηση του αρχικού, σχόλιο για τη συγγραφή της ιστορίας από την πλευρά των νικητών ή συγκαλυμμένη κριτική αναφορά στη Δύση από τη σκοπιά της Ρωσίας του Πούτιν.
Σε μια πρόχειρη αντιπαράθεση των υπέρ και των κατά των δύο εκδοχών, από την πλευρά του λογοτεχνικού εγχειρήματος ο φιλόλογος και γλωσσολόγος Τόλκιν αναμφίβολα υπερτερεί στα σημεία του θετικού επιστήμονα αντιπάλου του, ωστόσο η φρεσκάδα της οπτικής του δεύτερου παρουσιάζεται απροσδόκητα διασκεδαστική.
Η υπονόμευση του μύθου με τρόπο προσεκτικό και προκλητικό είναι η κυριαρχική αρετή του βιβλίου: ο σοφός Γκάνταλφ του Τόλκιν είναι στην πραγματικότητα ένας αρχομανής θιασώτης του προληπτικού πολέμου, ο Αραγκορν ένας τυχοδιώκτης της εξουσίας, η Μόρντορ αντί έδρα του Σατανά επί της (Μέσης) Γης είναι το λίκνο της βιομηχανικής επανάστασης, τα Ξωτικά δεν είναι ευγενείς πολεμιστές αλλά μαζικοί εξολοθρευτές αμάχων πληθυσμών – και τα ηρωϊκά χόμπιτ αποτελούν κατασκευές χαλκευτών της ιστορίας…
Οπως όμως και τα πολλά συνοδευτικά βιβλία που έχει εκδώσει ο Κρίστοφερ Τόλκιν για τους τόμους του πατέρα του με κομμένες σκηνές, επιπλέον υλικό, παρακλάδια και αδιέξοδα της τελικής ιστορίας, η ρωσική αναθεώρηση του «Αρχοντα» δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα χωρίς το πρωτότυπο και πρότυπό του.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να ευχαριστηθεί κανείς παιχνίδια, μεταφορές και υπόνοιες αυτού του αντικατοπτρισμού των πραγμάτων είναι η γνώση της πηγής – ο «Τελευταίος Δαχτυλιδοκουβαλητής», όπως ακριβώς και η αντίδραση, δεν υφίσταται δίχως τη δράση.
