«Κάτι μου θυμίζει…». Συχνά σπαζοκεφαλιάζουμε προσπαθώντας να συνδυάσουμε μνήμες και εικόνες. Αρκετά πράγματα γύρω μας, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο, μοιάζουν .
Το 2010 ο 26χρονος Benjamin Hubert σχεδίασε τη βιβλιοθήκη Foundation με αφορμή των εορτασμό των 200 ετών της βρετανικής εταιρείας Heal’s. Η «συγγένειά» της με τη βιβλιοθήκη Level του 47χρονου Arik Levy, η οποία βρισκόταν ήδη δύο χρόνια στην παραγωγή, είναι εμφανής. Μήπως δεν… την είχε δει ή μήπως τελικά «έχει ο καιρός γυρίσματα»;
Η έκφραση αυτή του λαού, που είναι συνδεδεμένη με μια εκδικητική προοπτική, μπορεί αντεστραμμένη να εκφράζει και την αισιοδοξία για τον ερχομό καλύτερων ημερών. Την ίδια διττή ερμηνεία μπορεί να έχουν και τα «πισωγυρίσματα» των δημιουργών. Αλλοι καταδικάζουν το κρυφοκοίταγμα στο παρελθόν και άλλοι το ασπάζονται ως μια λογική διαδικασία. Στην ουσία και πέρα από κάθε διαμάχη και ανταγωνισμό, υπάρχει κάτι που διαφοροποιεί τη δημιουργικότητα από τη στείρα απομίμηση, και αυτό είναι η εξέλιξη. Με αυτήν την έννοια, υπό κρίση πρέπει να τίθεται περισσότερο η δυνατότητα πρωτοτυπίας και λιγότερο η ίδια η έμπνευση.
Η παρθενογένεση στην εποχή μας είναι μάλλον ανύπαρκτη ως έννοια, γεγονός όχι απολύτως αρνητικό. Στις μέρες μας, άλλωστε, το όραμα να ανακαλύψεις την πυρίτιδα φαίνεται τόσο ουτοπικό. Η τεχνολογία τρέχει, η παγκοσμιοποίηση είναι δεδομένη και οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί. Ενα απέραντη δεξαμενή ερεθισμάτων αναμένει τους ταλαντούχους.
Στη… λίστα αναμονής και οι ντιζάινερ, οι οποίοι, εκτός από έντεχνοι, οφείλουν να είναι και πρακτικοί. Η επιτακτική ανάγκη μιας πιο ρεαλιστικής προσέγγισης τους κάνει και πιο ξεκάθαρους. Οι περισσότεροι, άλλωστε, όχι μόνο δεν διστάζουν να δηλώσουν ευθαρσώς την πηγή έμπνευσής τους. Αλλωστε το… καμάρι τους είναι οτι φρεσκάρουν την καθημερινότητά μας. Γι’ αυτό το στούντιο Nendo δεν αρνείται την επιρροή από την ιαπωνική καλλιγραφία για τη σειρά επίπλων Think Black Lines, ενώ οι δικοί μας Greece is for Lovers δεν διστάζουν να σχεδιάζουν πιάτα με μαιάνδρους. Μπορεί το δάνειο αυτό να χαρακτηριστεί απομίμηση;
Ή μήπως το στούντιο Autoban θα ριχνόταν σε δικαστικό αγώνα με τον Ron Gilad για το ποιος είχε πρώτος την ιδέα να εμπνευστεί από τη φύση; Τα φωτιστικά τους Double Octopus και Dear Ingo, αντίστοιχα, μοιάζουν τόσο πολύ, αλλά η αφορμή διαφέρει: χταπόδι από τη μία, αράχνη από την άλλη. Μπορεί κανείς να φανταστεί τον Verner Panton να θυμώνει βλέποντας στην ομώνυμη καρέκλα του σμιλεμένο ένα ανθρώπινο σώμα διά χειρός Fabio Novembre; Μάλλον θα γελούσε και θα εντυπωσιαζόταν από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύεται το έργο του στο 21ο αιώνα.
Στην πραγματικότητα, οι πηγές έμπνευσης είναι κοινές για όλους και προσβάσιμες από όλους. Αυτό εξάλλου αποτελεί και μεγαλύτερη πρόκληση για τους δημιουργούς: να αποδείξουν πόσο χαρισματικοί είναι κάνοντας το οικείο ξαφνικά να φαντάζει νέο.
