Οταν οι τίτλοι και οι υπότιτλοι των βιβλίων έχουν κάτι που υποδηλώνει ότι ένα και μοναδικό ιστορικό γεγονός ευθύνεται για τη δημιουργία των ανθρώπων, η δυσπιστία είναι το πρώτο συναίσθημα που με κυριεύει. Ε, λοιπόν, το βιβλίο του Ρίτσαρντ Ράνγκεμ «Παίρνοντας φωτιά» πέτυχε να διαλύσει τις αμφιβολίες μου και μάλιστα με απολαυστικό τρόπο. Οχι, ο αμερικανός καθηγητής Βιολογικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ δεν ισχυρίζεται ότι το μαγειρεμένο φαγητό ήταν το μοναδικό γεγονός που οδήγησε εξελικτικά στη δημιουργία του Ηomo sapiens. Θεωρεί όμως ότι η δυνατότητά μας να μαγειρεύουμε το φαγητό μας έδωσε τεράστια ώθηση στους προγόνους μας.
Η ιδέα γύρω από την οποία χτίζεται το βιβλίο είναι απλή: όταν τρώμε, προσλαμβάνουμε πηγές ενέργειας τις οποίες για να αξιοποιήσουμε πρέπει να ξοδέψουμε ενέργεια. Το μαγείρεμα μείωσε το ενεργειακό τίμημα που είχε να πληρώσει ο ανθρώπινος οργανισμός για να λάβει το μέγιστο όφελος από τις τροφές, αλλά του έδωσε και ένα ακόμη πλεονέκτημα: μη έχοντας ανάγκη να αναζητεί συνεχώς τρόφιμα, ο πρωτόγονος μάγειρος είχε χρόνο να κάνει πιο ενδιαφέροντα πράγματα, αναπτύσσοντας έτσι τον εγκέφαλό του.
Προκειμένου να μας πείσει, ο Ράνγκεμ παρέχει μια σειρά από επιχειρήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ένα πείραμα εξελικτικής διατροφής (Εvo Diet Εxperiment), το οποίο μάλιστα κινηματογραφήθηκε και προβλήθηκε από το ΒΒC. Εννέα εθελοντές παραιτήθηκαν για 12 ημέρες από τη σημερινή διατροφή και ζούσαν μόνο με ό,τι προσφέρει η φύση: φρούτα, λαχα νικά και καρπούς. Με το πέρας του πειράματος διαπιστώθηκε ότι όλοι είχαν καλύτερα επίπεδα χοληστερόλης σε σχέση με προηγουμένως και χαμηλότερη αρτηριακή πίεση. Διαπιστώθηκε επίσης ότι, ενώ ο αριθμός των θερμίδων που κατανάλωναν καθημερινά ήταν αυτός που έπρεπε με βάση το φύλο και την ηλικία τους, όλοι οι εθελοντές είχαν χάσει βάρος. Αυτή ακριβώς η τελευταία παρατήρηση χρησιμοποιείται από τον συγγραφέα για να στηρίξει την άποψή του ότι οι ωμές τροφές δεν παρέχουν στον ανθρώπινο οργανισμό το μέγιστο της ενέργειας που θα μπορούσαν αν είχαν μαγειρευτεί, ενώ ταυτόχρονα τον αναγκάζουν να ξοδέψει μεγάλα ποσά ενέργειας για να τις χωνέψει.
Ενα άλλο επιχείρημα που χρησιμοποιεί ο Ράνγκεμ είναι το γεγονός ότι η μορφολογία του ανθρώπινου κρανίου μεταβλήθηκε όταν αρχίσαμε να τρώμε μαγειρεμένο και άρα μαλακό φαγητό. Καθώς δεν χρειαζόμασταν πια τις τεράστιες και δυνατές σιαγόνες, αυτές μίκρυναν και εμείς αρχίσαμε να μοιάζουμε όλο και λιγότερο με τους πιθήκους, τα πιο κοντινά εξελικτικά ξαδέλφια μας. Κάτι αντίστοιχο έγινε και με το πεπτικό μας σύστημα: το ανθρώπινο έντερο έγινε κατά πολύ μικρότερο των άλλων πρωτευόντων θηλαστικών. Αυτό το τελευταίο σήμανε πλεόνασμα ενέργειας που αξιοποιήθηκε για να μεγαλώσει ο εγκέφαλός μας, λέει ο συγγραφέας. Τα επιχειρήματα του Ράνγκεμ δεν σταματούν εδώ. Αξίζει όμως να διαβάσετε τα υπόλοιπα στο βιβλίο του, που θα σας κάνει να δείτε την ενασχόληση με τη μαγειρική με τελείως άλλο μάτι. soufleri@tovima.gr
