Ο πρόεδρος μοιάζει να παραπαίει. Βυθισμένος σε αποκαλύψεις για διαφθορά, βγάζει τον στρατό στους δρόμους της Μπραζίλια για να απωθήσει διαδηλωτές που τα σπάνε ζητώντας την παραίτησή του, νέες εκλογές και τέλος στις μεταρρυθμίσεις της λιτότητας. Μπροστά στις αντιδράσεις του κόσμου και της αντιπολίτευσης, ο Μισέλ Τέμερ ανακαλεί το διάταγμα, αλλά επιμένει, μετά από μία εβδομάδα ταραχών, πως θα αποδείξει την αθωότητά του στα δικαστήρια.
Η κατηγορία είναι βαριά: το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας δημοσιοποίησε μαρτυρίες που δείχνουν ότι το πρόεδρος Τέμερ έχει πάρει εκατομμύρια δολάρια σε δωροδοκίες από το 2010.
Η χώρα κλονίζεται από ένα υπερ-σκάνδαλο διαρκείας, δισεκατομμυρίων δολαρίων διαφθοράς και μαύρων ταμείων της πολιτικής ηγεσίας σε σκοτεινές διασυνδέσεις με τον κρατικό κολοσσό πετρελαίων Petrobras.
Αυτές οι υποθέσεις, που καταβαράθρωσαν δύο πρώην προέδρους, τους ηγέτες του λαϊκού Κόμματος Εργατών Λούλα ντα Σίλβα και Ντίλμα Ρούσεφ, συνεχίζονται με μια άλλη αμαρτωλή ιστορία, που απειλεί τώρα τον πρόεδρο της χώρας των 200 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ο Μισέλ Τέμερ κατηγορείται πλέον επισήμως από το ίδιο το υπουργείο Δικαιοσύνης ότι συνωμότησε για να φιμώσει μάρτυρες, και να παρακωλύσει το έργο μιας ποινικής ανάκρισης που επιχειρεί να ξεμπλέξει δαιδάλους δωροδοκίας εκατ. δολαρίων στην οποία εμπλέκονται περισσότεροι από 1.800 πολιτικοί!
Με κασέτες που δείχνουν, μεταξύ άλλων, δικαστή μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου να πιέζει για να μπει στο αρχείο το σκάνδαλο του αιώνα. Θεσμικό το πρόβλημα, λοιπόν, με πολιτικούς, δικαστές, επιχειρηματίες-μεγιστάνες και κρατικές εταιρίες να εμπλέκονται σε ένα κουβάρι από πολλά και συνδεόμενα σκάνδαλα.
Ο Τέμερ, 75χρονος πρώην καθηγητής Νομικής, καρκινοβατεί και αυτός από κρίση σε κρίση, από τότε που ανέλαβε ως μεταβατικός την εξουσία, τον Αύγουστο του 2016, έχοντας πρώτα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθαίρεση της πρώην συμμάχου του, και τέως προέδρου της χώρας Ρούσεφ.
Βίαιες διαδηλώσεις στους δρόμους με χιλιάδες κόσμο να ζητάει και από αυτόν τον πρόεδρο να παραιτηθεί έχουν γίνει ρουτίνα, αν και ο ίδιος επιμένει πως είναι αθώος. Αλλά η δημοτικότητά του έχει πέσει σε μονοψήφια νούμερα, και η μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας, η O Globo, του ζητάει με κύρια άρθρα να φύγει. Κανένα πάντως από τα μεγάλα κόμματα δεν έχει βγει σώο από τον χορό των σκανδάλων, που έχουν παρασύρει ολόκληρο τον πολιτικό κόσμο στη δίνη της ανυποληψίας.
Αποκαλύψεις στον Τύπο δείχνουν τα σκάνδαλα να αγγίζουν τον Τέμερ που δεν έχει κλείσει χρόνο στην προεδρία, και είχε πρωταγωνιστήσει με το φιλελεύθερο κόμμα του PMDΒ στην κοινοβουλευτική ανατροπή της Ρούσεφ με αίτημα την «καταπολέμηση της διαφθοράς».
Υποκρισία διότι όλα τα μεγάλα κόμματα φαίνονται μπλεγμένα. Η τελευταία εξέλιξη; Υπόθεση εκβιασμού από τον Τέμερ στον επιχειρηματία, Ζ. Μπατσίστα, πρόεδρο της εταιρείας εμπορίας κρεάτων JBS –μεγαλύτερης παγκοσμίως, χάρη και σε γενναιόδωρη κυβερνητική στήριξη – η οποία αναπτύχθηκε με ταχείς ρυθμούς τα 13 χρόνια της διακυβέρνησης του Κόμματος Εργατών (PT). Από τον Μπατσίστα λοιπόν ο πρόεδρος φέρεται να ζήτησε, πριν από ένα χρόνο, ποσό 640.000 δολαρίων, για να δωροδοκηθεί ο τότε πρόεδρος της Βουλής Εντουάρντο Κούνια, και να κλείσει την υπόθεση με τις δωροδοκίες στην πετρελαϊκή Petrobras.
Ο Μπατσίστα ηχογράφησε τη συνομιλία, κατά την οποία ο Τέμερ και ο ίδιος συζήτησαν την δωροδοκία του σήμερα φυλακισμένου Κούνια, επίσης από το PMDB.
Ολα δείχνουν διαφθορά αλλά «θα πρέπει να δούμε τι θα πει το Ανώτατο Δικαστήριο και εάν θα αποδεχθεί την κασέτα ως αποδεικτικό στοιχείο», δήλωσε συνεργάτης του Τέμερ. Αλλά οι νέες αποκαλύψεις εγείρουν αμφιβολίες για το κατά πόσον θα μπορέσει ο πρόεδρος να εφαρμόσει μέτρα λιτότητας που προωθεί στο Κογκρέσο, ενώ προκάλεσαν πανικό στο χρηματιστήριο με πτώση 10%, και βουτιά -5,46% στη συναλλαγματική ισοτιμία του βραζιλιάνικου νομίσματος έναντι του δολαρίου.
Πληθαίνουν ολοένα και οι φωνές που μιλάνε για επικείμενες ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό, όπως συνέβη και με την αποπομπή της Ρούσεφ. Ηδη βουλευτές του Κόμματος Εργατών κινούνται υπέρ πρότασης αποπομπής του Τέμερ. Από θύτης θύμα, γράφουν εφημερίδες προβλέποντας και το δικό του πολιτικό τέλος να πλησιάζει.
Από το 2002, πάντως, όταν εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος ο πρώην εργάτης ορυχείων Λούλα ντα Σίλβα, η ανάπτυξη της Βραζιλίας ήταν δυναμική, και συνδυασμένη µε κοινωνική πολιτική µε στόχο να γίνει η οικονοµία καθρέφτης µιας κοινωνίας που δουλεύει και αφήνει πίσω της αργά αλλά σταθερά την πείνα και την ακραία φτώχεια.
Τα αποτελέσµατα άρχισαν να φαίνονται μια δεκαετία αργότερα. Το 2012 κινητήρια δύναµη για την ανάπτυξη έγιναν τα περίπου 40 εκατοµµύρια Βραζιλιάνοι που ξέφυγαν και εντάχθηκαν στη µεσαία τάξη µε οικογενειακό εισόδηµα ως 3.230 δολάρια τον χρόνο. Από τότε δηµιουργήθηκαν 15 εκατ. νέες θέσεις εργασίας, το χρηµατιστήριο εξαπλασίασε την αξία του, η οικονοµία αναπτύχθηκε µε ρυθµούς διπλάσιους από την προηγούµενη 10ετία και ο πληθωρισµός υποχώρησε κατά ένα τρίτο. Το εισόδηµα των πολύ φτωχών αυξήθηκε κατά 68% και των πολύ πλουσίων κατά 10%.
Στα βήµατα του Λούλα, η διάδοχος Ρούσεφ εγκαινίασε το πρόγραµµα «Βραζιλία χωρίς φτώχεια» µε στόχο να εξαλείψει την απόλυτη ανέχεια που µαστίζει ακόµα 16 εκατοµµύρια ανθρώπους. Αλλά ακόμα και σήμερα ένας στους τέσσερις Βραζιλιάνους ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, και ένα εκατοµµύριο παιδιά δουλεύουν για το µεροκάµατο σε άθλιες συνθήκες.
Με παραγωγή ίση µε τα δύο τρίτα της Λατινικής Αµερικής, η Βραζιλία κέρδισε πολλά από την αύξηση στις τιµές του πετρελαίου, των αγροτικών προϊόντων και των µεταλλευµάτων. Η ενεργειακή αυτάρκεια και µια βιοµηχανία που παράγει από βιοκαύσιµα ως πυρηνικά υποβρύχια την οδήγησαν µέσα σε µια 20ετία στην πρώτη δεκάδα των οικονομικών υπερδυνάµεων του κόσµου.
Ιστορία επιτυχίας αναμφίβολα, που σκιάζεται όμως από τα σκάνδαλα διαφθοράς και τους 50 εκατοµµύρια Βραζιλιάνους που ζουν πολύ κάτω από τα όρια της φτώχειας, παρ΄όλο που η πατρίδα τους συγκαταλέγεται πλέον στις µεγάλες εξαγωγικές δυνάµεις του κόσµου.
