Επειτα από εννέα ημέρες εθνικού πένθους, η τέφρα του Φιντέλ Κάστρο ενταφιάστηκε την περασμένη Κυριακή σε νεκροταφείο του Σαντιάγκο ντε Κούμπα, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κούβας, όπου ο κομαντάντε ξεκίνησε, πριν από 63 χρόνια, τη σοσιαλιστική επανάστασή του. Ο επαναστάτης Φιντέλ αναπαύεται πλέον δίπλα στο μαυσωλείο του Χοσέ Μαρτί, ποιητή και ήρωα της ανεξαρτησίας της Κούβας. Και κατά τη διάρκεια του επίσημου πένθους, οι Κουβανοί είχαν την ευκαιρία να προβούν σε έναν απολογισμό όσον αφορά τα πεπραγμένα και την κληρονομιά του Φιντέλ, απαριθμώντας και τις επιτυχίες του «καστρισμού» και τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις της επανάστασης.

«Οσα είχαμε είχαν περισσότερη σημασία από όσα δεν είχαμε»

«Τίποτα δεν είναι τέλειο, και χρειάστηκε πολλή δουλειά, αυτό είναι αλήθεια» ανέφερε η Λίλιαμ Ντομίνγκεζ, μια 60χρονη καθηγήτρια Ψυχολογίας και Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας, μιλώντας στον ανταποκριτή των «New York Times» στην Κεντρική Αμερική. «Υπάρχουν θετικά πράγματα και αρνητικά πράγματα. Αλλά ζυγίζοντάς τα, για εμένα, όλα όσα είχαμε είχαν περισσότερη σημασία από αυτά που δεν είχαμε» πρόσθεσε και, όπως αρκετοί Κουβανοί τις τελευταίες ημέρες, μίλησε για δύο από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της κουβανικής επανάστασης –τις δωρεάν και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας και το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Επισήμανε πως ο πατέρας της γεννήθηκε σε μια φτωχή οικογένεια και ξεκίνησε να εργάζεται ως ανειδίκευτος εργάτης στη βιομηχανία ζάχαρης στην ηλικία των 15 ετών, πριν από το ξέσπασμα της επανάστασης. Αλλά μετά από μια γενιά, η κυρία Ντομίνγκεζ και τα δύο της παιδιά είναι κάτοχοι πτυχίων χάρη –τόνισε –στις πρωτοβουλίες του Φιντέλ Κάστρο.
Την ώρα, όμως, που ολόκληρη η Κούβα θρηνούσε την απώλεια του ιστορικού της ηγέτη, κάποιοι, παρότι διακριτικά, δεν δίστασαν να εκφράσουν αρνητική άποψη για τον κομαντάντε. Σε μια συγκέντρωση φοιτητών στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας προς τιμήν του Φιντέλ, μια καθηγήτρια επισήμανε στον αμερικανό δημοσιογράφο πως αντί για μαύρα ρούχα, φορούσε μια μπλούζα με πολύχρωμα λουλούδια. Φοβούμενη την ενδεχόμενη αρνητική αντίδραση των Αρχών και μη επιθυμώντας να πέσει στη δυσμένεια των συναδέλφων της, η καθηγήτρια διατήρησε την ανωνυμία της. Ανέφερε, ωστόσο, πως η εκτίμηση που έτρεφε για το καθεστώς Κάστρο μειώθηκε με τα χρόνια από τις κακουχίες που αναγκάστηκαν να υποστούν οι Κουβανοί, όπως η παροχή βασικών ειδών διατροφής με δελτίο και οι ιδιαίτερα χαμηλοί μισθοί.
Αποτελεί, ωστόσο, γεγονός, πως η συντριπτική πλειοψηφία του κουβανικού λαού, στο πρόσωπο του κομαντάντε θα βλέπει τον άνθρωπο που έχτισε τη χώρα, παρά τα όποια σημαντικά προβλήματα εξακολουθούν να ταλανίζουν τους Κουβανούς. «Για εμένα θα είναι πάντα ζωντανός. Εφυγε το σώμα του, αλλά θα είναι για πάντα μαζί μας» δήλωσε χαρακτηριστικά μια κάτοικος της Αβάνας.
«Μπορούμε να ζήσουμε άλλα 50 χρόνια έτσι με τις ΗΠΑ»

Αναφερόμενοι στην κληρονομιά του Κάστρο, οι περισσότεροι Κουβανοί, πέρα από τις δωρεάν υπηρεσίες υγείας και το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, επισημαίνουν επίσης το χαμηλό ποσοστό παιδικής θνησιμότητας και τη μάχη κατά του αναλφαβητισμού και του ρατσισμού. Αλλά η μεγαλύτερη κληρονομιά που ο Φιντέλ άφησε στους Κουβανούς φαίνεται πως είναι η βαθιά και άκαμπτη εθνική υπερηφάνεια που καλλιέργησε, καταφέρνοντας να ενώσει τους Κουβανούς κατά του μεγάλου εχθρού, ήτοι των αμερικανικών κυβερνήσεων και του εμπορικού εμπάργκο που επέβαλλαν επί δεκαετίες στο μεγαλύτερο νησί της Καραϊβικής.
«Δεν φοβόμαστε» τόνισε την προηγούμενη εβδομάδα ο 64χρονος Μανουέλ Πέρες, ναυτικός το επάγγελμα, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στην Πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα. Νωρίτερα την ίδια ημέρα, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε μέσω ανάρτησής του στο Twitter να ανακαλέσει τη συμφωνία
επαναπροσέγγισης Αβάνας – Ουάσιγκτον στην οποία κατάφεραν να καταλήξουν έπειτα από πολλές προσπάθειες ο απερχόμενος πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και ο κουβανός ηγέτης Ραούλ Κάστρο.
Στο άκουσμα της εν λόγω είδησης ο κ. Πέρεζ αντέδρασε στωικά. «Εάν καταφέραμε να ζήσουμε 50 χρόνια με τέτοια πολιτική αντιπαλότητα με τις ΗΠΑ, τότε μπορούμε να ζήσουμε έτσι για 50 χρόνια ακόμα. Αλλη χώρα δεν θα μπορούσε να το κάνει. Εμείς μπορούμε. Είμαστε ένα έθνος που πάντα έδινε μάχες».

HeliosPlus