Πριν από σχεδόν δύο χρόνια, όταν ο «Προφεσόρε» Ρομάνο Πρόντι είχε κερδίσει – έστω και οριακά – τις εκλογές στην Ιταλία, επικεφαλής του ευρύτερου κομματικού συνασπισμού που γνώρισε ποτέ η χώρα, πολλοί έσπευσαν να ξεγράψουν οριστικά τον ηττημένο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ο κύκλος του «μπερλουσκονισμού» – αυτού του παράξενου μείγματος θράσους, λαϊκισμού, επιχειρηματικής διαπλοκής και τηλεοπτικής μονοκρατορίας – είχε, έλεγαν, κλείσει για πάντα: ο «Καβαλιέρε», ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στη μεταπολεμική ιστορία της Ιταλίας, ο άνθρωπος που έσωσε με μια απίστευτη «φυγή προς τα εμπρός» την ιταλική ελίτ, και βέβαια τον εαυτό του, από τα… «Καθαρά Χέρια» των «κόκκινων δικαστών», μπορούσε πια να απολαύσει τα δισεκατομμύριά του στην πολυτελή βίλα του στη Σαρδηνία. Και όμως, μετά την πιο μονότονη προεκλογική περίοδο των τελευταίων χρόνων, όλα δείχνουν ότι οι ιταλοί ψηφοφόροι θα κάνουν τελικά το… τρις εξαμαρτείν επανεκλέγοντας, ύστερα από δύο χρόνια… υποχρεωτικών διακοπών, τον 71χρονο πια «μεγιστάνα των μίντια» στην πρωθυπουργία της χώρας.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν βέβαια ότι η «ψαλίδα» μεταξύ του αδιόρθωτου λαϊκιστή, όπως θα δούμε παρακάτω, «Καβαλιέρε» και του νέου κεντροαριστερού αντιπάλου του, του δημάρχου της Ρώμης Βάλτερ Βελτρόνι, έχει μειωθεί στο 5%-9%, από σχεδόν 15% που είχε φθάσει μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης του Ρομάνο Πρόντι. Ωστόσο όλες οι ενδείξεις συναινούν στο ότι η Κεντροδεξιά, έστω και οριακά, θα επιστρέψει στην εξουσία – και μαζί της θα επιστρέψει και αυτή η σπάνια φιγούρα πολιτικού ή σωστότερα… αντιπολιτικού που ακούει στο όνομα Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ετσι κι αλλιώς η πολιτική περνά οριστικά σε δεύτερη μοίρα. Οπως και η Forza Italia, το πρώτο κόμμα του Μπερλουσκόνι, έτσι και ο νεόκοπος «Λαός της Ελευθερίας», το νέο του κόμμα, «χτίστηκε» πάνω στον χαλύβδινο σκελετό της επιχειρηματικής του αυτοκρατορίας. Το όλο σχέδιο διακυβέρνησης διαμορφώνεται ξανά, δίνοντας έμφαση σε ομάδες ειδικών συμφερόντων και χρησιμοποιώντας την εμπειρία της μεγαλύτερης διαφημιστικής εταιρείας στην Ιταλία.
* Χόρτασαν… ιταλοποίηση
Η «πώληση» του «Λαού της Ελευθερίας» στον κόσμο, όπως και εκείνη της Forza Italia, ελάχιστα διαφέρει από την πώληση οποιουδήποτε άλλου καταναλωτικού προϊόντος. Ολα δείχνουν ότι οι Ιταλοί θα τον προτιμήσουν ξανά, ενώ ο μόλις 52χρονος Βελτρόνι μάλλον προσανατολίζεται σε μια «έντιμη ήττα», που θα του επιτρέψει να διεκδικήσει την εξουσία μόλις σκάσουν μύτη τα πρώτα… πατροπαράδοτα μπερλουσκονικά σκάνδαλα διαπλοκής!
Πώς εξηγούνται όλα αυτά; Κουρασμένοι από την αστάθεια και τις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις και υποσχέσεις, οι Ιταλοί θέλουν απλώς μια κυβέρνηση-μάνατζερ που θα ολοκληρώσει τη θητεία της και δεν θα καταρρεύσει, όπως τόσες και τόσες προηγούμενες, μέσα στα σκάνδαλα και στη γενικευμένη διαφθορά. Και ποιος είναι καλύτερος μάνατζερ από τον βασιλιά των ιταλικών ΜΜΕ; Οπως κάνει εδώ και 15 χρόνια, ο Μπερλουσκόνι πουλάει τον εαυτό του, το «στόρι» της επιτυχίας του, και οι Ιταλοί τον «αγοράζουν». Τώρα, πώς συμβιβάζεται η γενική απαίτηση για κάθαρση και ανανέωση της πολιτικής ζωής με την ανάκαμψη του Μπερλουσκόνι, του πρωταθλητή των δικών και της… αυτοαμνήστευσης, σε αυτό μάλλον ούτε ο ίδιος ο «Καβαλιέρε» δεν μπορεί να απαντήσει. Για την ακρίβεια, οι εκλογές τού ήρθαν γάντι, αφού ανάγκασαν το αρμόδιο δικαστήριο να «παγώσει» μία από τις πολλές δίκες που εκκρεμούν εναντίον του – για τη δωροδοκία με 600.000 δολάρια του βρετανού δικηγόρου Ντέιβιντ Μιλς το 1997.
Ακόμη και ο παραδοσιακά αθυρόστομος γερο-Σίλβιο απέφυγε αυτή τη φορά τις προσβλητικές φράσεις, όπως εκείνο το αμίμητο «coglioni», γνωρίζοντας ότι η «μετριοπάθεια» λειτουργεί σε αυτή τη φάση υπέρ του. Και ο Σίλβιο ξέρει καλά πώς να μιλάει – αν όχι στην καρδιά, τουλάχιστον στην… τσέπη των συμπατριωτών του. Σε μια άκρως λαϊκίστικη συνέντευξη που έδωσε πριν από λίγες ημέρες στην εφημερίδα «Il Giornale», την οποία εκδίδει ο αδελφός του, υποσχέθηκε ούτε λίγο ούτε πολύ έναν μήνα.. απαλλαγή από κάθε φόρο για όλους τους Ιταλούς, σαν προσωπικό του δώρο για τους «υπερβολικούς» φόρους που τους επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση του Ρομάνο Πρόντι. «Η ιδέα είναι να δώσω στους Ιταλούς έναν μήνα χωρίς φόρους, έναν «μήνα ελευθερίας», για όσα υπέφεραν υπό τον Πρόντι» υποσχέθηκε ο «Καβαλιέρε» – αν και αμέσως παραδέχθηκε ότι η ιδέα αυτή πολύ δύσκολα θα εφαρμοστεί λόγω του «υψηλού κόστους».
* Οι «ανόητες» δηλώσεις
Ανοησίες; Κάθε άλλο! Οπως πολύ σωστά παρατήρησε πριν από λίγες ημέρες στην ισπανική «El Pais» ένας πραγματικά μεγάλος Ιταλός, ο Ουμπέρτο Εκο, ο Μπερλουσκόνι θα κερδίσει ακριβώς χάρη σε αυτές τις φαινομενικά «ανόητες» δηλώσεις. «Ο Μπερλουσκόνι θα νικήσει γιατί πρεσβεύει ότι ο κόσμος δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώνει φόρους» είπε ξεκάθαρα ο Εκο. «Ο Μπερλουσκόνι» λέει ο Εκο «έφτιαξε νόμους που επιτρέπουν σε κάποιον που αντιμετωπίζει δίωξη να εκλέγεται στο κοινοβούλιο, ενώ διαρκώς επιτίθεται στη δικαστική εξουσία. Κατάφερε να πάρει την κυβέρνηση εξαπολύοντας επίθεση στην έννομη τάξη, ξυπνώντας τα πιο ταπεινά ένστικτα του μέσου Ιταλού. Και τώρα είναι για ακόμη μία φορά προ των θυρών της εξουσίας».
Ετσι ακριβώς είναι: Ο «Καβαλιέρε» είπε ξεκάθαρα σε τηλεοπτική συνέντευξή του ότι αν οι φόροι φθάνουν στο 50%-60%, τότε οι πολίτες νομιμοποιούνται να φοροδιαφεύγουν! Και λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές επιτέθηκε για ακόμη μία φορά στους ιταλούς δικαστές, τονίζοντας ότι θα επιβάλει την κατά περιόδους ψυχιατρική εξέταση για να διαπιστώνεται η… πνευματική τους υγεία! Και αυτές δεν ήταν οι μόνες τέτοιου τύπου «φανφαρόνικες» δηλώσεις που τόσο αρέσουν στο τηλεοπτικό κοινό του Μπερλουσκόνι – έστω και αν, όπως προείπαμε, η συγκεκριμένη προεκλογική εκστρατεία ήταν μακράν η πιο «light» στη μακρά πολιτική καριέρα του «Καβαλιέρε». Ο 71χρονος ηγέτης της ιταλικής Κεντροδεξιάς υποσχέθηκε επίσης να επιλύσει προσωπικά το… όζον πρόβλημα με τα απορρίμματα στη Νάπολι, όπου η γνωστή πλέον «σκουπιδομαχία» δεν έχει τελειωμό.
Οπως είπε, σκοπεύει να… μετακομίσει στην πρωτεύουσα του ιταλικού Νότου για τρεις ημέρες την εβδομάδα, ώσπου να λυθεί οριστικά το ζήτημα των σκουπιδιών που ταλανίζει την ευρύτερη περιοχή εδώ και τουλάχιστον 14 χρόνια. «Θα είναι μια συμβολική πράξη που θα καθησυχάσει τους Ιταλούς» είπε ο κ. Μπερλουσκόνι στο RAI, χωρίς φυσικά να διευκρινίσει πώς ακριβώς σκοπεύει να εξαφανίσει το εκρηκτικό κοκτέιλ πολιτικής διαφθοράς, γραφειοκρατίας και «διαπλοκής» με το οργανωμένο έγκλημα, που κατά γενική ομολογία ευθύνεται για τους γεμάτους σκουπίδια ναπολιτάνικους δρόμους. Εκτός βέβαια αν αξιοποιήσει τις αποδεδειγμένες και δικαστικά στενές σχέσεις των (συνιδρυτών του προηγούμενου κόμματός του, της «Forza Italia»), Μαρτσέλο ντελ Ούτρι και Τσέζαρε Πρέβιτι με τη σικελική Μαφία, για να καταφέρει κάποιο συμβιβασμό!
* Ο πλούσιος γάμος
Μάλλον όμως η κορυφαία προεκλογική στιγμή του «Καβαλιέρε», που δείχνει και τον (εξω)πραγματικό του χαρακτήρα, ήταν λίγες εβδομάδες πριν από τις κάλπες, όταν στη διάρκεια τηλεοπτικής εμφάνισης μια χαμηλόμισθη Ιταλίδα τον ρώτησε πώς να φτιάξει οικογένεια με τόσο χαμηλό εισόδημα, και εκείνος της απάντησε ότι πρέπει να παντρευτεί έναν… πλούσιο. «Ως πατέρας σε συμβουλεύω να παντρευτείς τον γιο του Μπερλουσκόνι ή κάποιον άλλον που δεν αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα» της απάντησε με όλη του τη σοβαρότητα ο… πρώην πλουσιότερος Ιταλός, ο οποίος όμως σύμφωνα με τις τελευταίες λίστες του «Forbes» έχει εσχάτως καταπέσει στην τρίτη μόλις θέση στην Ιταλία και στην 90ή παγκόσμια, με «μόνο» 9,4 δισ. δολάρια προσωπική περιουσία.
Και τα… αστειάκια συνεχίστηκαν μέχρι τέλους: αφού πρώτα διαβεβαίωσε τους ψηφοφόρους ότι ξέρει τόσο καλά λατινικά ώστε θα μπορούσε να συνομιλήσει με τον Ιούλιο Καίσαρα, ο ύψους μόλις 1,71 μ. Σίλβιο βάλθηκε να πείσει τους Ιταλούς ότι είναι ψηλότερος από τον Νικολά Σαρκοζί και τον Βλαντίμιρ Πούτιν και το ίδιο ψηλός με τον Πρόντι. «Είμαι ψηλότερος από τους Πούτιν και Σαρκοζί. Είμαι το ίδιο ψηλός με τον Πρόντι – 1,71 μ. Δεν γνωρίζω γιατί οι γελοιογράφοι με παριστάνουν ως νάνο, τη στιγμή που οι άλλοι έχουν δικαίωμα να αναπαρίστανται με κανονικές διαστάσεις» δήλωσε ο Μπερλουσκόνι. Ο Βελτρόνι πάντως είναι 1,83 μ. Το αποκορύφωμα ήρθε με τη δήλωση του «Καβαλιέρε» ότι η Αριστερά «δεν έχει γούστο ούτε καν στις γυναίκες», πράγμα το οποίο δεν ισχύει κατά τη γνώμη του στην περίπτωση των πολιτικών που προέρχονται από τον χώρο της Κεντροδεξιάς, οι οποίες είναι όλες «καλλονές», ενώ οι αντίπαλες… δεν βλέπονται. Για να εισπράξει την πληρωμένη απάντηση από ένα στέλεχος των Δημοκρατικών ότι, ακόμη και αν είναι έτσι, οι αριστεροί είναι καλύτεροι στο… κρεβάτι!
Τα πρόσωπα των εκλογών
Ο βασικός – και στην ουσία μοναδικός – αντίπαλος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι σε αυτές τις εκλογές είναι ένας άνθρωπος που αντιπροσωπεύει ακριβώς το αντίθετο από τον «Καβαλιέρε». Ο αρχηγός του νεόκοπου Δημοκρατικού Κόμματος ήταν ως τον Φεβρουάριο δήμαρχος (επιτυχημένος) της Ρώμης. Ο με αριστερές καταβολές 52χρονος Βελτρόνι ξεκίνησε την πολιτική καριέρα του στο πάλαι ποτέ Κομμουνιστικό Κόμμα και παράλληλα ακολούθησε δημοσιογραφική καριέρα, φθάνοντας ως τη διεύθυνση της «Unita». Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού στην πρώτη κυβέρνηση του Ρομάνο Πρόντι και ως σινεφίλ φρόντισε να δημιουργήσει το κινηματογραφικό φεστιβάλ της Ρώμης. Οταν ήταν δήμαρχος, είχε προκαλέσει αντιδράσεις με τη σκληρή στάση του απέναντι στους ρουμάνους μετανάστες στο τέλος της περασμένης χρονιάς. Με ύφος διανοουμένου, ο Βελτρόνι κουβαλάει την εικόνα του καλού παιδιού που είχε από τα νιάτα του, πράγμα που τον καθιστά πολλές φορές κουραστικό, ίσως και βαρετό, στα μάτια των απρόβλεπτων ιταλών ψηφοφόρων.
ΑΛΕΣΑΝΤΡΑ ΜΠΟΡΓΚΕΖΕ
Αν το στοιχείο που χαρακτήρισε τις τελευταίες ελληνικές εκλογές ήταν η παρουσία στα ψηφοδέλτια παντός είδους «σελέμπριτις» (με και χωρίς εισαγωγικά), στην Ιταλία αποτελεί παράδοση η συμμετοχή κάθε είδους διασημοτήτων στον εκλογικό αγώνα. Αρχής γενομένης από την Ιλόνα Στάλερ, γνωστότερη ως «Τσιτσιολίνα», αστέρια και αστεράκια από τον καλλιτεχνικό κόσμο και την κοινωνία γενικότερα κατακλύζουν και εφέτος τους συνδυασμούς των κομμάτων. Αυτή τη φορά ένα από τα πιο συζητημένα πρόσωπα των εκλογών, μαζί με τον Σάντο Βερσάτσε, αδελφό του δολοφονημένου μόδιστρου, είναι η πριγκίπισσα Αλεσάντρα Μποργκέζε, της γνωστής οικογενείας, μια πρώην κοσμική συγγραφέας και δημοσιογράφος που το έχει ρίξει στα θεία και κατεβαίνει υποψήφια για τη Γερουσία με το κεντρώο κόμμα, που βρέθηκε στο επίκεντρο της πρόσφατης διαμάχης για την αναβολή των εκλογών. Το πιο ισχυρό χαρτί της είναι η πολυδιαφημισμένη φιλική σχέση της με τον Πάπα Βενέδικτο.
ΝΤΑΝΙΕΛΑ ΣΑΝΤΑΝΚΕ
Στον κατάλογο των ισχυρών όσο και αμφιλεγόμενων κυριών της ιταλικής πολιτικής ζωής (βλέπε Αλεσάντρα Μουσολίνι κ.ά.) προστίθεται από εφέτος η Ντανιέλα Σαντανκέ, πρώην σύμμαχος του Μπερλουσκόνι και νυν αρχηγός ενός μικρού ακροδεξιού κόμματος με την επωνυμία «Η Δεξιά». Γνωστή κυρίως για την ελευθεροστομία της, δημιούργησε μεγάλο ντόρο γύρω από το όνομά της, όταν κάλεσε τις Ιταλίδες να μην ψηφίσουν τον Μπερλουσκόνι, επειδή, όπως χαρακτηριστικά είπε, «μας βλέπει μόνο οριζοντίως». Τι ήταν να το πει; Προς υπεράσπιση του «Καβαλιέρε» έσπευσε η Αλεσάντρα Μουσολίνι, η οποία της είπε ότι εκείνη βρίσκεται οριζοντίως από πολιτικής απόψεως. Ο καβγάς τους συνεχίστηκε, με δημόσιες αντεγκλήσεις, φέρνοντας στην επιφάνεια τη συζήτηση για τη χαμηλή εκπροσώπηση των γυναικών στην ιταλική πολιτική ζωή, αφού κατέχουν μόνο το 17% των εδρών στο απερχόμενο Κοινοβούλιο. Και τα δύο μεγάλα κόμματα καλούν για μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών και ο Μπερλουσκόνι υπόσχεται ότι το ένα τρίτο του υπουργικού συμβουλίου του θα αποτελείται από γυναίκες. Πόσο σοβαρά μπορεί όμως να πάρει κανείς τα λόγια του, όταν στα κανάλια του πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν τα ημίγυμνα μοντέλα;
Η λύση των… θανάτων
Από το επίπεδο των παραπάνω προεκλογικών δηλώσεων του φαβορί των εκλογών μπορεί κανείς να συναγάγει το γενικότερο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης στη γείτονα. Κανένα από τα δύο μεγάλα και νεοσύστατα κόμματα, ο «Λαός της Ελευθερίας» (Il Popolo della Liberta) του Μπερλουσκόνι και το Δημοκρατικό Κόμμα του Βελτρόνι, δεν μιλάει για την ουσία: για τις ιδιωτικοποιήσεις, την ακρίβεια, την εξωτερική πολιτική. Αλλωστε ήταν ο Πρόντι και όχι ο Μπερλουσκόνι που προώθησε την (προσωρινά «παγωμένη», μετά την πτώση της κυβέρνησής του) πώληση αντί πινακίου φακής της Alitalia την παραμονή (και πρόσφατα, ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, την ενίσχυση) των ιταλικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, όπως και την επέκταση (σωστότερα: τον διπλασιασμό σε έκταση και προσωπικό) της αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στη Βιτσέντζα – με τη συναίνεση μάλιστα των «σκληρών», κατά τα άλλα, κομμουνιστών της Επανίδρυσης.
Οσο για το πόσο ακόμη θα μας απασχολεί το πολιτικό φαινόμενο Μπερλουσκόνι, την απάντηση μάλλον δίνει πάλι ο Χσυνομήλικός του Εκο: σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «El Pais» δήλωσε ότι «το μέλλον της Ιταλίας εξαρτάται από μερικούς θανάτους, αφού χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική τάξη. Είμαστε η χώρα με την πιο γηραιά πολιτική τάξη στον κόσμο».
