Τρεις ολόκληρες ώρες κράτησε το πρωινό της 14ης Αυγούστου 2005 το ταξίδι προς τον θάνατο για τους 121 επιβάτες και μέλη του πληρώματος του κυπριακού αεροσκάφους Boeing 737-300 της εταιρείας Helios, το οποίο συνετρίβη ακυβέρνητο σε μια πλαγιά λίγο έξω από το Γραμματικό. H πτήση 522 θα μείνει στα αεροπορικά χρονικά ως μία από τις πιο παράξενες και εφιαλτικές αεροπορικές τραγωδίες και θα μπορούσε να ταιριάζει περισσότερο στο ακραίο σενάριο μιας ταινίας θρίλερ, παρά σε μια αληθινή ιστορία η οποία κατά τραγική σύμπτωση συμβολίζει τον χειρότερο Αύγουστο της τελευταίας δεκαετίας για τις αερομεταφορές.
Σύμφωνα με το τελικό πόρισμα που θα ξεπερνάει τις 200 σελίδες και το οποίο θα ανακοινωθεί επισήμως στις αρχές Σεπτεμβρίου, η πτώση του αεροσκάφους οφείλεται σε αλυσίδα λαθών και παραλείψεων στον τομέα της ασφάλειας των πτήσεων.
Τα λάθη άρχισαν από το έδαφος και οι δύο χειριστές του αεροσκάφους δεν κατάφεραν να τα αντιμετωπίσουν στον αέρα ούτε τήρησαν τις συνήθεις διαδικασίες ελέγχου των λειτουργιών του αεροσκάφους προτού αυτό απογειωθεί από το αεροδρόμιο της Λάρνακας.
Οι τεχνικοί εδάφους άφησαν στη χειροκίνητη θέση (manual) τον διακόπτη ρύθμισης της συμπίεσης καμπίνας ύστερα από έλεγχο ρουτίνας, ενώ ο διακόπτης έπρεπε να έχει τοποθετηθεί στη θέση αυτόματης ρύθμισης (auto). Στη συνέχεια οι χειριστές αμέλησαν να ελέγξουν τη θέση του διακόπτη όπως προβλέπεται από τα αεροπορικά εγχειρίδια. Κατά τη διάρκεια της ανόδου του αεροσκάφους, λίγα λεπτά μετά τις 9 το πρωί, σύμφωνα με τα ευρήματα των ειδικών, σχεδόν ταυτόχρονα εκδηλώθηκαν δύο προειδοποιήσεις στο σύστημα συμπίεσης και στο σύστημα ψύξεως.
Ο συναγερμός ήχησε όταν το αεροσκάφος πέρασε τις 10.000 πόδια. Οι δύο πιλότοι πιθανότατα μπερδεύτηκαν, καθώς ο ίδιος συναγερμός παραπέμπει και σε άλλη διαφορετική δυσλειτουργία, για τη θέση των flaps και του συστήματος των τροχών στο έδαφος.
Το αεροσκάφος συνέχισε να ανεβαίνει στα 34.000 πόδια, όπως είχε προγραμματιστεί με τον αυτόματο πιλότο. Το πλήρωμα δεν κατάφερε να εντοπίσει το πρόβλημα και έτσι ξεκίνησε η σταδιακή αποσυμπίεση της καμπίνας που είχε ως αποτέλεσμα επιβάτες και πλήρωμα να υποστούν υποξία, δηλαδή έπεσαν σε υπνηλία, με απώλεια συνείδησης.
Λίγο πριν από το σημείο αυτό υπάρχει όμως ακόμη αναπάντητο το ερώτημα: για ποιον λόγο δεν αντέδρασαν οι χειριστές έστω και την τελευταία στιγμή όταν έπεσαν οι μάσκες οξυγόνου, καθαρότατη ένδειξη ότι υπήρχε αποσυμπίεση της καμπίνας.
Οι ιατροδικαστές υπογραμμίζουν ότι όλοι οι επιβάτες και οι δύο χειριστές έπαθαν ανεπανόρθωτη εγκεφαλική βλάβη λόγω της έλλειψης οξυγόνου.
Στο πόρισμα σημειώνεται ότι ο φροντιστής Ανδρέας Προδρόμου διατήρησε τις αισθήσεις του, γιατί πιθανότατα πρόλαβε να χρησιμοποιήσει φορητές φιάλες οξυγόνου, και ήταν αυτός που βρέθηκε στο πιλοτήριο τα τελευταία λεπτά της μοιραίας πτήσης προσπαθώντας με τις ερασιτεχνικές γνώσεις πιλότου που διέθετε να προσγειώσει το αεροσκάφος.
Στο πόρισμα της επιτροπής καταλογίζονται ευθύνες και εις βάρος όλων όσοι εμπλέκονταν με την ασφάλεια πτήσεων στην Κύπρο. Ειδικότερα αποδίδονται κρατικές και εταιρικές ευθύνες για την πρωτοφανή απουσία αξιολόγησης του συστήματος ασφαλείας πτήσεων από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας της Κύπρου, ενώ σε ό,τι αφορά την Helios τα ευρήματα δείχνουν εγκληματική αμέλεια από τους υπευθύνους της εταιρείας.
Ακόμη επισημαίνεται ότι η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας της Κύπρου δεν ακολουθούσε τους ενδεδειγμένους ελέγχους, δεν είχε υιοθετήσει τις επιβεβλημένες από τον ICAO οδηγίες και θα έπρεπε να είχε τεθεί υπό επιτήρηση από τους Διεθνείς Αεροπορικούς Οργανισμούς.
Τέλος, το πόρισμα εντοπίζει και δυσλειτουργίες στα προειδοποιητικά συστήματα του Boeing 737-300.
Ηδη η κατασκευάστρια εταιρεία έχει ενημερωθεί ότι το ίδιο προειδοποιητικό σήμα ενεργοποιείται σε δύο διαφορετικές ενδείξεις βλαβών και μπορεί να αποπροσανατολίσει τους χειριστές για το είδος της βλάβης που έχει παρουσιαστεί.
Μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος θα προχωρήσει η ποινική διαδικασία που εκκρεμεί σε Αθήνα και Λευκωσία.
Εξετάζεται το DNA των οστών που βρέθηκαν προ ημερών
Οι σοροί τριών εκ των επιβατών του μοιραίου αεροσκάφους της Helios δεν έχουν βρεθεί ως σήμερα, παρατείνοντας την τραγική αγωνία των συγγενών τους, καθώς αδυνατούν να θάψουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Οι έρευνες, έστω για κάποια υπολείμματα ανθρώπινων μελών, συνεχίζονται μέχρι και σήμερα χωρίς όμως αποτέλεσμα. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, τα σώματα των τριών επιβατών ίσως εξαερώθηκαν από τις μεγάλες θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν λόγω της πυρκαϊάς η οποία ξέσπασε μετά την πτώση του αεροπλάνου. Πριν από λίγες ημέρες βρέθηκαν στο Γραμματικό οστά τα οποία παραδόθηκαν στον ιατροδικαστή Φίλιππο Κουτσάφτη και οι συγγενείς των τριών επιβατών θα δώσουν δείγμα γενετικού υλικού ώστε να γίνει εξέταση DNA και να διαπιστωθεί αν τα οστά ανήκουν στους δικούς τους.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Αεροπορικών Ατυχημάτων και Συμβάντων κ. Ακριβός Τσολάκης ζήτησε μάλιστα να γίνει ανασκαφή σε μικρό βάθος στον χώρο της συντριβής του αεροσκάφους, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα μείνουν οστά ή άλλα αντικείμενα θαμμένα στην περιοχή.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 Ο χειρότερος μήνας της τελευταίας πενταετίας
Κατά διαβολική σύμπτωση, τον Αύγουστο του 2005 συνέβησαν πέντε μεγάλα αεροπορικά δυστυχήματα με περισσότερους από 300 νεκρούς, ενώ από θαύμα ο τραγικός απολογισμός δεν έφθασε τις 600 ψυχές.
Με το που μπήκε ο Αύγουστος ένα αεροσκάφος Airbus Α300-340 της Air France ξέφυγε από τον διάδρομο προσγείωσης του αεροδρομίου Pearson του Τορόντο και στη συνέχεια πήρε φωτιά. Ευτυχώς οι 297 επιβάτες και τα 12 μέλη του πληρώματος του αεροσκάφους κατάφεραν να το εγκαταλείψουν έγκαιρα, χωρίς να υπάρξουν θύματα.
Στις 6 Αυγούστου ένα αεροσκάφος ATR72 της Tunisair πραγματοποίησε αναγκαστική προσθαλάσσωση κοντά στο Παλέρμο, με αποτέλεσμα 16 από τους 39 επιβάτες και πλήρωμα που μετέφερε να χάσουν τη ζωή τους. Ακολούθησε στις 14 Αυγούστου η αεροπορική τραγωδία της εταιρείας Helios.
Στις 16 Αυγούστου ένα αεροσκάφος McDonnell Douglas MD 82 των Δυτικών Αερογραμμών της Καραϊβικής συνετρίβη σε περιοχή της Βενεζουέλας, εκτελώντας πτήση τσάρτερ από τον Παναμά προς τη Μαρτινίκα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν οι 160 επιβάτες και τα μέλη του πληρώματος που μετέφερε.
Μία εβδομάδα αργότερα, στις 23 Αυγούστου, ένα αεροσκάφος Boeing 737-200 της εταιρείας Tans Perou συνετρίβη κατά την προσέγγισή του στο αεροδρόμιο της πόλης Πουκάιπα, στον περουβιανό Αμαζόνιο, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 50 επιβάτες και μέλη του πληρώματος.
