Τέσσερις προκαθήμενοι, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος, ο Αντιοχείας κ. Ιγνάτιος και ο Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος, θα συμμετάσχουν στη Διευρυμένη Σύνοδο που θα συγκληθεί το επόμενο δεκαήμερο στη Γενεύη προκειμένου να κηρυχθεί σε χηρεία ο αρχιεπισκοπικός θρόνος της Κύπρου. Επί τέσσερα χρόνια οι εννέα μητροπολίτες και χωροεπίσκοποι της Μεγαλονήσου είναι μπλεγμένοι σε ένα γαϊτανάκι αντιπαραθέσεων, αντεγκλήσεων και καταγγελιών ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να εξασφαλίσουν υποστηρικτές για να ελέγξουν την αρχιεπισκοπική εκλογή. Στις 16 Μαΐου οι προκαθήμενοι θα αποφασίσουν την τιμητική αποστρατεία του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου που πάσχει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Το ερώτημα όμως είναι αν οι προκαθήμενοι θα επιβάλουν και την ενεργοποίηση της εκλογικής διαδικασίας, η οποία βάσει του Καταστατικού Χάρτη πρέπει να ολοκληρωθεί εντός 40 ημερών από την ημέρα κηρύξεως του θρόνου σε χηρεία. Στελέχη πολιτικών κομμάτων, εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων, θεολόγοι, επικοινωνιολόγοι, εκλογολόγοι, ιερείς, μοναχοί και πιστοί απαρτίζουν τους στενούς πυρήνες των επιτελείων που έχουν συγκροτήσει οι υποψήφιοι αρχιεπίσκοποι. H εκλογική διαδικασία η οποία προβλέπει την άμεση συμμετοχή των πιστών καθιστά την κατάσταση εξαιρετικά πολύπλοκη γι’ αυτό και καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να αποκτηθούν σφαίρες επιρροές σε κάθε γωνιά της Μεγαλονήσου.
Αμέσως μετά τις 21 Μαΐου, οπότε και θα διεξαχθούν οι βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο, στελέχη του ΑΚΕΛ, του Δημοκρατικού Συναγερμού και του Δημοκρατικού Κόμματος θα αρχίσουν να συμμετέχουν δημόσια στον προεκλογικό αγώνα των ιεραρχών για την ανάδειξή τους στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Παρά το γεγονός ότι τέσσερις από τους εννέα ιεράρχες έχουν μπει στην κούρσα της αρχιεπισκοπικής διεκδίκησης, δύο από αυτούς θα είναι οι μονομάχοι: ο Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος και ο Επίσκοπος Κύκκου κ. Νικηφόρος. Πρόκειται για δύο ιεράρχες με εκ διαμέτρου αντίθετη αντίληψη, συμπεριφορά και στάση. Ο κ. Νικηφόρος είναι πιο κοσμοπολίτης. Αντίθετα ο κ. Αθανάσιος ασχολείται περισσότερο με τα κηρύγματα και την εξομολόγηση. Ο κ. Νικηφόρος είναι πιο ανοιχτός στα σύγχρονα ρεύματα διαλόγου. Αντίθετα ο κ. Αθανάσιος ασχολείται περισσότερο με τον μοναχισμό.
Καθοριστικό ρόλο στην τελική αναμέτρηση θα έχουν τα ίδια τα κόμματα της Κύπρου αφού στην εκλογική διαδικασία συμμετέχουν όλοι οι χριστιανοί ορθόδοξοι πολίτες της Κύπρου. Το ΑΚΕΛ του κ. Δημήτρη Χριστόφια στήριξε δημόσια την εκλογή του κ. Νικηφόρου στον επισκοπικό θρόνο και, σύμφωνα με πληροφορίες, κορυφαία στελέχη του κόμματος έχουν ήδη λάβει καίριες θέσεις στο επιτελείο που έχει συγκροτηθεί για την ανάδειξή του και στον θρόνο του Προκαθημένου. Μάλιστα εκτιμάται ότι ο κ. Χριστόφιας θα προσφέρει τη στήριξή του – είτε με μια επίσημη δήλωση είτε μέσω της εφημερίδας του κόμματος «Χαραυγή» – στον κ. Νικηφόρο, ο οποίος έχει σχέσεις με το ΑΚΕΛ ενώ μέλος της νεολαίας του κόμματος ήταν και ο υποστηρικτής του Επισκόπου Κύκκου Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος.
Αντίθετα το ΑΚΕΛ δεν διαθέτει καλές σχέσεις με τον Μητροπολίτη Λεμεσού. Αλλά ο κ. Αθανάσιος αντιμετώπισε και στο παρελθόν το ΑΚΕΛ και κατάφερε να εκλεγεί Μητροπολίτης Λεμεσού, δηλαδή μιας περιοχής όπου το Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού (ΑΚΕΛ) διαθέτει τεράστια εκλογική δύναμη.
Ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού κ. Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ότι το κόμμα του δεν θα στηρίξει κανέναν υποψήφιο. Κορυφαία όμως στελέχη του κόμματος έχουν δείξει ήδη ότι στηρίζουν τον Μητροπολίτη Λεμεσού κ. Αθανάσιο. Ενώ άλλοι δεν κρύβουν τη συμπάθειά τους στον Επίσκοπο Κύκκου κ. Νικηφόρο.
Στο εσωτερικό του ΔΗΚΟ (Δημοκρατικό Κόμμα), του προέδρου της Κύπρου κ. Τάσσου Παπαδόπουλου, έχουν διαμορφωθεί τρεις γραμμές. H πρώτη στηρίζει τον Επίσκοπο Κύκκου, η δεύτερη τον Μητροπολίτη Λεμεσού και υπάρχει και μια τρίτη μικρή ομάδα που στηρίζει την προσπάθεια του προεδρεύοντος της Συνόδου Μητροπολίτη Πάφου κ. Χρυσοστόμου.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Επίσκοπος Κύκκου προηγείται κατά 15%. Ο κ. Νικηφόρος όμως γνωρίζει ότι ο χρόνος αποτελεί τον πολυτιμότερο σύμμαχο που διαθέτει. Ετσι θα επιδιώξει την προκήρυξη εκλογών ως και τις αρχές Ιουλίου ή στις αρχές Οκτωβρίου καθώς γνωρίζει ότι μια πολύμηνη εκλογική διαδικασία θα ενισχύσει τον Μητροπολίτη Λεμεσού, ο οποίος διαθέτει μεγάλη δύναμη στους πολίτες που αποτελούν πιστά μέλη της Εκκλησίας. Αντίθετα η δύναμη του κ. Νικηφόρου είναι μεγάλη στους απλούς ψηφοφόρους, οι οποίοι όμως δύσκολα θα προσέλθουν στις κάλπες αν υπάρχει καύσωνας.
* Βατοπαίδι – Κύκκος – Μαχαιρά
Οι κκ. Νικηφόρος και Αθανάσιος έχουν μια σημαντική κοινή ρίζα. Προέρχονται και οι δύο από τον μοναχισμό και αντλούν τεράστια δύναμη από τα μοναστήρια που υπηρέτησαν και υπηρετούν. Ο κ. Αθανάσιος μόνασε στη Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Ορους και έχει τη στήριξη του ηγουμένου του Μοναστηριού Αρχιμανδρίτη κ. Εφραίμ. H Μονή Βατοπαιδίου με τις τεράστιες γνωριμίες της, οι οποίες φτάνουν ως και τον πρίγκιπα Κάρολο της Αγγλίας καθώς και γνωστούς κύπριους εφοπλιστές όπως οι κκ. Χατζηιωάννου και Ελληνας, έχει αρχίσει να δραστηριοποιείται και να στηρίζει τον κ. Αθανάσιο στην προσπάθεια που καταβάλλει. Ακόμη ο κ. Εφραίμ είναι αδελφός τού μέχρι πρότινος πρόεδρου του κόμματος των Νέων Οριζόντων κ. Νίκου Κουτσού, ο οποίος σήμερα είναι αναπληρωτής πρόεδρος του Ευρωπαϊκού κόμματος. Επί αιώνες η Μονή Βατοπαιδίου αποτελεί σημείο αναφοράς για την Ορθοδοξία και τις τελευταίες δεκαετίες η φήμη της έχει εκ νέου απλωθεί σε όλη την υφήλιο.
Ταυτόχρονα ο κ. Αθανάσιος διαθέτει την υποστήριξη της Σταυροπηγιακής Μονής του Μαχαιρά, ενός ισχυρού Μοναστηριού της Μεγαλονήσου στο οποίο υπηρέτησε στις αρχές τις δεκαετίες όταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος τον κάλεσε από το Βατοπέδι για να τον χρίσει ηγούμενο.
Ο κ. Νικηφόρος είναι ηγούμενος της ιστορικής Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας του Κύκκου, η οποία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος γαιοκτήμονας της Κύπρου. Δεκάδες κτίρια, μεταξύ των οποίων και οι πρεσβείες των ΗΠΑ και της Ρωσίας, χτίστηκαν σε οικόπεδα της μονής η οποία τα παραχώρησε με ενοίκιο. Ακόμη διαθέτει μονάδες εμφιάλωσης νερού, δημιουργίας κρασιού και ζηβανίας. Επίσης έχει πολιτικές γνωριμίες στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό, τις οποίες καλλιέργησε τα τελευταία χρόνια μέσα από θεολογικά και διαθρησκειακά συνέδρια.
Ακόμη η μονή δίνει ένα αίσθημα υπεροχής στον κ. Νικηφόρο, αφού η παράδοση στην Κύπρο λέει ότι όταν ένας μοναχός του Κύκκου διεκδικεί τον αρχιεπισκοπικό θρόνο κερδίζει.
Εν τω μεταξύ και ενώ οι δύο μονομάχοι ετοιμάζονται για την τελική αναμέτρηση, οι Μητροπολίτες Πάφου κ. Χρυσόστομος και Κιτίου κ. Χρυσόστομος με τη στάση τους θα καθυστερούν την έναρξη της βασικής εκλογικής διαδικασίας ελπίζοντας ότι μπορεί να σημειωθεί κάποιο γεγονός το οποίο θα τους επιτρέψει να μπουν δυναμικά στη μάχη…
Πώς εκλέγεται ο προκαθήμενος
Μέσα σε 10 ημέρες από την κήρυξη του αρχιεπισκοπικού θρόνου σε χηρεία ο τοποτηρητής πρέπει να αποστείλει εγκύκλιο στους ιερείς όλων των ναών προκειμένου να συνταχθούν οι εκλογικοί κατάλογοι. Ταυτόχρονα απευθύνει εγκύκλιο στους πιστούς και ορίζει την ημέρα διεξαγωγής της πρώτης φάσης των εκλογών, η οποία πρέπει να διεξαχθεί εντός 30 ημερών.
Πέντε είναι τα στάδια που προβλέπει ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Κύπρου για την εκλογή Αρχιεπισκόπου:
1. Στους ναούς του νησιού αναρτώνται οι εκλογικοί κατάλογοι, στους οποίους περιέχονται τα ονόματα όλων των χριστιανών ορθοδόξων που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Από τους καταλόγους εξαιρούνται οι πιστοί που «τελούν υπό εκκλησιαστικόν επιτίμιον, οι επιμόνως εκδηλούντες απόψεις αντικειμένας προς την ορθόδοξον χριστιανικήν διδασκαλίαν, οι εκφραζόμενοι κατά τρόπον ασεβή διά ταύτην ή την Εκκλησίαν ή τους λειτουργούς αυτής, εκτός εάν πείσωσι τον Επίσκοπον περί της ειλικρινούς μετανοίας αυτών».
2. Οι πιστοί εκλέγουν 1.400 ειδικούς αντιπροσώπους, 400 από την αρχιεπισκοπική περιφέρεια και 200 για καθεμία από τις πέντε μητροπόλεις. Σύμφωνα με το Καταστατικό, όλοι οι αντιπρόσωποι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 25 έτος της ηλικίας τους.
3. Εντός 22 ημερών από την ανάδειξη τους οι ειδικοί αντιπρόσωποι εκλέγουν 100 γενικούς αντιπροσώπους κληρικούς και λαϊκούς οι οποίοι έχουν συμπληρώσει το 30ό έτος της ηλικίας τους και οι 50 από αυτούς εκπροσωπούν την Αρχιεπισκοπή. Οι υπόλοιποι 50 εκπροσωπούν τις πέντε μητροπόλεις του νησιού.
4. Συγκροτείται η Εκλογική Συνέλευση, η οποία αποτελείται από τους γενικούς αντιπροσώπους και ένα δεύτερο εκλεκτορικό σώμα, στο οποίο συμμετέχουν οι ηγούμενοι των ιστορικών μονών Κύκκου, Μαχαιρά, Αγίου Νεοφύτου, Τροοδοτίσσης, Χρυσορροϊατίσσης και Σταυροβουνίου, οι ηγούμενοι των υπόλοιπων μοναστηριών μαζί με πέντε μοναχούς ή μοναχές, δύο άγαμοι αξιωματούχοι θεολόγοι κληρικοί της Αρχιεπισκοπής, τρεις κληρικοί θεολόγοι της Λευκωσίας και ένας από την Αμμόχωστο.
5. Στη Συνέλευση στήνονται δύο διαφορετικές κάλπες. Στην πρώτη ψηφίζουν οι γενικοί αντιπρόσωποι που εκλέγονται άμεσα από τον λαό και στη δεύτερη οι ex officio.
Αρχιεπίσκοπος εκλέγεται όποιος συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία και στις δύο κάλπες. Αν δεν επιτευχθεί πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται. Αν και πάλι δεν σημειωθεί απόλυτη πλειοψηφία, διεξάγεται τρίτη, στην οποία λαμβάνουν μέρος μόνο οι δύο, αυτός που πλειοψήφησε στην κάλπη των γενικών αντιπροσώπων και αυτός που πλειοψήφησε στην κάλπη των ex officio. Στη συνέχεια η ψηφοφορία διεξάγεται σε μία μόνο κάλπη.
