Με βήμα σημειωτόν οι συνομιλίες στην Ελβετία

Ουδείς γνωρίζει με βεβαιότητα ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της διαδικασίας για το Κυπριακό μετά την ολοκλήρωση των τεχνικών συνομιλιών στο Μον Πελεράν της Ελβετίας. Την ίδια στιγμή όμως, η Αγκυρα επιδιώκει να αλλάξει τα δεδομένα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, έχει βάλει επιτακτικά στο τραπέζι ήδη από τη Διάσκεψη της Γενεύης το ζήτημα των τεσσάρων κοινοτικών ελευθεριών. Τι σημαίνει αυτό; Η Τουρκία επιθυμεί να μπορούν οι τούρκοι υπήκοοι, μέσω μιας μελλοντικά ενωμένης Κύπρου, να απολαμβάνουν τις ελευθερίες διακίνησης αγαθών, κεφαλαίου, υπηρεσιών και προσώπων εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το θέμα ετέθη για πρώτη φορά από τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις συνομιλίες της Γενεύης και η τουρκική αντιπροσωπεία το επανέφερε μετ’ επιτάσεως. Μοιάζει σαφές ότι με τον τρόπο αυτόν η Αγκυρα επιδιώκει να αξιοποιήσει τις συνομιλίες για το Κυπριακό ώστε να παρακάμψει τα εμπόδια στην κατάργηση της χορήγησης βίζας για όσους Τούρκους θέλουν να επισκέπτονται την ΕΕ. Ωστόσο, ακόμη και ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον εξέφρασε την απορία του πώς τούτο μπορεί να γίνει, ενώ και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι αξιωματούχοι που ήταν παρόντες είτε στη Γενεύη είτε στο Μον Πελεράν (ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, η Φεντερίκα Μογκερίνι αλλά και ο ειδικός απεσταλμένος του προέδρου της Κομισιόν για το Κυπριακό Πίτερ βαν Νούφελ εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους).

Διπλωματικές πηγές που βρίσκονται κοντά στις διαπραγματεύσεις σημειώνουν ότι υπάρχει η πιθανότητα οι διαβουλεύσεις των τεχνοκρατών να επαναληφθούν, χωρίς όμως να έχει καθοριστεί το παραμικρό. Είναι όμως ιδιαίτερα πιθανό τονίζουν οι τεχνοκρατικές συνομιλίες να καλύψουν όλο το χρονικό διάστημα ως τον Απρίλιο όταν θα έχει διεξαχθεί στην Τουρκία το δημοψήφισμα για την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρική Δημοκρατία. Στο Μον Πελεράν, οι συζητήσεις των εμπειρογνωμόνων ολοκληρώθηκαν μία ημέρα πριν από αυτήν που είχε προγραμματιστεί, δηλαδή την Πέμπτη 19 Ιανουαρίου αντί για την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου. Το μοντέλο που ακολουθήθηκε ήταν η καταγραφή ερωτημάτων που είχαν σχέση με τις εγγυήσεις και την ασφάλεια. Οι εμπλεκόμενες πλευρές δεν μετακινήθηκαν από τις αρχικές θέσεις τους. Ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ο Νορβηγός Εσπεν Μπαρθ Αϊντε, εξέδωσε ανακοίνωση μετά το πέρας των συνομιλιών και επεδίωξε να εμφανιστεί αισιόδοξος, αναφερόμενος σε «θετικό πνεύμα». Ωστόσο, η στάση του κ. Αϊντε έχει σε αρκετές περιπτώσεις προβληματίσει τη Λευκωσία αλλά και την Αθήνα, όπου παρά τις δημόσιες δηλώσεις αβρότητας οι σχέσεις του με τον Νίκο Κοτζιά δεν υπήρξαν ποτέ θερμές.

Η έκπληξη ήταν η μετάβαση στη Γενεύη του Τουγρούλ Τουρκές, αναπληρωτή πρωθυπουργού της Τουρκίας. Η μετάβαση Τουρκές φέρεται να πραγματοποιήθηκε ώστε να φανεί ότι η Αγκυρα ενδιαφέρεται περισσότερο για λύση. Αν κάτι τέτοιο ισχύει, ίσως εντάσσεται σε ένα παιχνίδι εντυπωσιασμού.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η άμεση επανάληψη συνομιλιών σε πολιτικό επίπεδο, στο πλαίσιο της Διάσκεψης για την Κύπρο της 12ης Ιανουαρίου δεν φαίνεται πιθανή. Στο παρασκήνιο ακούγονται διάφορες εκδοχές και διάφορα σενάρια. Σύμφωνα με μία από τις εκδοχές, είναι προτιμότερο να υπάρξει υπομονή ώστε η επόμενη πολιτική συνάντηση να γίνει σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και όχι υπουργών Εξωτερικών.

Βέβαιον είναι ότι επιδιώκεται να υπάρχει στενός συντονισμός Αθήνας και Λευκωσίας στο επίπεδο του Αλέξη Τσίπρα και του Νίκου Αναστασιάδη. Ο τελευταίος θα έχει συνάντηση με τον τουρκοκύπριο ηγέτη στις 26 Ιανουαρίου και εκεί θα υπάρξει επανεκτίμηση των δεδομένων ώστε να αναζητηθούν τα επόμενα βήματα.