Ρ. Γκουαλτιέρι: Η Ελιά γεφύρωσε το χάσμα ανάμεσα σε κόμματα-πολίτες

Αποφασιστικής σημασία για την άνοδο της δημοκρατικής Αριστεράς στην κυβέρνηση, θεωρεί ο Ιταλός ευρωβουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος και αντιπρόεδρος στο Ινστιτούτο Γκράμσι Ρομπέρτο Γκουαλτιέρι τη συμμαχία των έξι κομμάτων που διαμόρφωσαν την Ελιά το 1996. Αποτιμώντας την εμπειρία αυτή ο Ιταλός ευρωβουλευτής θεωρεί ότι πέρα από τη συμφωνία των κομμάτων αποφασιστικό στοιχείο για την επιτυχία της Ελιάς ήταν η συμμετοχή εκατομμυρίων πολιτών στην ψηφοφορία που ανέδειξε τον Ρομάνο Πρόντι.

«Μέσω αυτής της διαδικασίας ανακαλύψαμε ξανά το πάθος για την πολιτική και για μια ανοιχτή διαδικασία σύνθεσης διαφορετικών δυνάμεων, παραδόσεων και αντιλήψεων», παρατηρεί. Το μοντέλο της Ελιάς, προσθέτει, έχει και μια οικουμενική διάσταση υπό την έννοια ότι αποτελεί μια απόπειρα αναγέννησης του προοδευτικού χώρου και άρα θα μπορούσε να λειτουργήσει και στην Ελλάδα. Σε ότι αφορά την κριτική ότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν έχει να προσφέρει νέες ιδέες απέναντι στις συντηρητικές δυνάμεις ο κ. Γκουαλτιέρι απαντά ότι η πολιτική πλατφόρμα του Μάρτιν Σούλτς εκπροσωπεί μια νέα μεταρρυθμιστική άποψη. «Οι ρηξικέλευθες ιδέες που υπονοεί και ενσωματώνει ενισχύουν περαιτέρω την προσπάθεια για την ανανέωση των πολιτικών φορέων και το άνοιγμα νέων πολιτικών διαδικασιών», σημειώνει.

Ο κ. Γκουαλτιέρι, θα συμμετάσχει την ερχόμενη Τετάρτη 29 Ιανουαρίου σε εκδήλωση με θέμα «Η διαχείριση της κρίσης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη: αποτελέσματα, αβεβαιότητες, προοπτικές», με κεντρικό ομιλητή τον πρώην υπουργό κ. Τ. Γιαννίτση, που διοργανώνει στις Βρυξέλλες η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κυρία Άννυ Ποδηματά. Την εκδήλωση θα ανοίξει ο κ. Χάνες Σβόμποντα, και θα συμμετάσχουν επίσης ο καθηγητής Οικονομικών και μέλος των «58» κ. M. Ματσαγγάνης και η κυρία Zωρζέτα Λάλη, επικεφαλής γραφείου της Task Force στην Αθήνα.

«Η εμπειρία της Ελιάς ήταν αποφασιστικής σημασίας για την Ιταλία και τη δημοκρατία της. Αφενός, έφερε για πρώτη φορά ολόκληρη τη δημοκρατική Αριστερά στην κυβέρνηση, πέτυχε να υπερβεί μια πολύ δύσκολη πολιτική και οικονομική κρίση, και επέτρεψε στην Ιταλία να ενταχθεί στο ευρώ. Αφετέρου, έδωσε διέξοδο σε μια πολιτική διαδικασία η οποία χαρακτηρίστηκε από την συνεργασία δυνάμεων με διαφορετική προοδευτική πολιτική κουλτούρα και κατέληξε έντεκα χρόνια αργότερα στην ίδρυση του Δημοκρατικού Κόμματος».

«Η ιδιαιτερότητα της Ελιάς ήταν ότι δεν υπήρξε απλώς μια συνεργασία διαφορετικών κομμάτων με την κλασική έννοια. Ο κύριος στόχος ήταν να γεφυρώσει δύο διαφορετικά αλλά αλληλοσυνδεόμενα κενά, που βρισκόταν στην καρδιά της Ιταλικής πολιτικής ζωής αφότου το παλαιό κομματικό σύστημα εισήλθε σε περίοδο κρίσης στα τέλη της δεκαετίας του ’70: Το αυξανόμενο χάσμα ανάμεσα στους πολίτες και στα κόμματα, και τις διαιρέσεις ανάμεσα στις διαφορετικές κουλτούρες των ιταλικών μεταρρυθμιστικών δυνάμεων. Στη δεκαετία του ’90 αυτές οι διαφορές είχαν εξαλειφθεί και η διπλή ανάγκη να αποκτήσει η χώρα ευρωπαϊκή προοπτική αλλά και να διασφαλίσει και να ανασυγκροτήσει το κράτος πρόνοιας, απαιτούσε την υπέρβαση των διχασμών».

«Το πείραμα της Ελιάς είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις ιδιαιτερότητες της Ιταλικής πολιτικής ιστορίας και του Ιταλικού κομμουνισμού, ο οποίος εξαιτίας της γκραμσιανής του αντίληψης ήταν πάντα πολύ μακριά από το σοβιετικό μοντέλο και πλησιέστερα στη σοσιαλδημοκρατία. Για να το πω απλούστερα: η παράδοση και η εκλογική βάση του ιταλικού κομμουνισμού ήταν απαραίτητες για την οικοδόμηση μια ισχυρής προοδευτικής δύναμης, και την ίδια ώρα τα όρια και τα ελλείμματα της ίδιας παράδοσης απαίτησαν τη συγχώνευση με άλλες μεταρρυθμιστικές δυνάμεις. Η εμπειρία της Ελιάς έχει ωστόσο και μια περισσότερο «οικουμενική» και λιγότερο Ιταλική διάσταση, η οποία την καθιστά σημείο αναφοράς και για άλλες χώρες που χαρακτηρίζονται, όπως η Ελλάδα, από μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ της κρίσης του παλαιού πολιτικού συστήματος και της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Υπό μια έννοια, το μοντέλο της Ελιάς, αποτελεί μια απόπειρα αναγέννησης του προοδευτικού χώρου προκειμένου να γίνει πιο ικανός να διαχειριστεί τους περιορισμούς που θέτει η σημερινή λειτουργία της ευρωζώνης, αποφεύγοντας και την παθητική υποτέλεια σε τεχνοκρατικές αντιλήψεις και τον λαϊκίστικο ανταγωνισμό. Αλλά για να γίνει αυτό στην παρούσα φάση της ευρωπαϊκής διαδικασίας, η πλήρης ένταξη στις ευρωπαϊκές πολιτικές οικογένειες, εν προκειμένω στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, είναι φυσικά απαραίτητη».

«Φυσικά, η ηγετική φυσιογνωμία του Ρομάνο Πρόντι ήταν πολύ σημαντική για την επιτυχία της Ελιάς, αλλά κατά τη γνώμη μου το αποφασιστικό στοιχείο ήταν η συμμετοχή των πολιτών, μέσω της οποίας ανακαλύψαμε ξανά το πάθος για την πολιτική και για μια ανοιχτή διαδικασία σύνθεσης διαφορετικών δυνάμεων, παραδόσεων και αντιλήψεων».

«Πιστεύω ότι μια προοδευτική ευρωπαϊκή ατζέντα, διαφορετική από τις αντίστοιχες συντηρητικές, όχι μόνο είναι εφικτή αλλά είναι και απαραίτητη. Το διακυβερνητικό μοντέλο και η λιτότητα δεν μπορούν να παράσχουν δυνατές και σταθερές βάσεις για την οικονομική και νομισματική ένωση. Η οικονομική σταθερότητα και η δημοσιονομική υπευθυνότητα, είναι φυσικά σημαντικές αλλά θα πρέπει να πηγαίνουν χέρι με χέρι με την ανάπτυξη, την αλληλεγγύη και τη δημοκρατία. Η πολιτική πλατφόρμα του Μάρτιν Σούλτς, ως υποψηφίου προέδρου για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βασίζεται στα ακόλουθα στοιχεία: Μεγαλύτερη προσπάθεια για την προσέλκυση επενδύσεων. Νέα ρύθμιση για τις αγορές. Καταπολέμηση της ανεργίας. Κοινωνικός πυλώνας για την Οικονομική και Νομισματική Ενωση. Κεντρικός έλεγχος στα δημόσια οικονομικά. Μια δημοκρατική Ευρώπη βασισμένη, στην κοινοτική μέθοδο με ισχυρότερη ανάμιξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των εθνικών Κοινοβουλίων, στη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, και στην άμεση συμμετοχή των πολιτών. Αυτή είναι μια πλατφόρμα που εκπροσωπεί μια νέα μεταρρυθμιστική άποψη, πέρα από την παραδοσιακή εθνικοκεντρική μεταρρυθμιστική αντίληψη και από τον αποκαλούμενο «τρίτο δρόμο». Θα μπορούσα να την ονομάσω «προοδευτικό ευρωπαϊσμό» και οι ρηξικέλευθες ιδέες που υπονοεί και ενσωματώνει ενισχύουν περαιτέρω την προσπάθεια για την ανανέωση των πολιτικών φορέων και το άνοιγμα νέων πολιτικών διαδικασιών».